نگاهی به کاربرد پزشکی علف لیمو

نام علمی (خانواده):

Cymbopogon citratus (DC.) Stapf. (Gramineae)

نام انگلیسی:

Lemon grass

نام فارسی:

علف لیمو

مشخصات:

Cymbopogon citratus (DC.) Stapf. گیاهی علفی متشکل از توده‌های به هم فشرده برگی است که تا ارتفاع 1/8 متر رشد می‌کند. نیام برگ لوله‌ای است و همچون یک ساقه کاذب عمل می‌کند، طول آن 12-25 سانتی‌متر، در برای رو به پایه ضخامت پیدا می‌کند و قطر آن 1-2 سانتی‌متر است. از این گیاه برای درمان مشکلات گوارشی و برطرف کردن دردهای ناشی از کرامپ‌های شکمی استفاده می‌شود. چینی‌ها جوشانده آن را برای درمان سرفه، سرماخوردگی و خلط خونی به کار می‌برند. پهنه برگ بدون پایه و دم، یک تکه، سبز، خطی، بدون کرک، 60-90 در 1-2 سانتی‌متر است و رگبرگ‌های موازی دارد. گل آذین خوشه‌ای است.

منشأ:

بومی آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی و استرالیا.

ترکیبات شیمیایی:

سیترال، سیترونلال، سیمبوگونول، آلفا-ترپینئول، اسید سیترونلیک، آلفا-کامفورن، ژرانیال، ایزو اورینتین، ایزو اسکوپارین و ترکیبات دیگر.

کاربرد در طب سنتی:

از این گیاه برای درمان مشکلات گوارشی و برطرف کردن دردهای ناشی از کرامپ‌های شکمی استفاده می‌شود. چینی‌ها جوشانده آن را برای درمان سرفه، سرماخوردگی و خلط خونی به کار می‌برند. مجموع قسمت‌های گیاه برای درمان عفونت باکتریایی استعمال می‌شوند و آثار پایین ‌آورنده تب و بهبود دهنده معده دارند. در بسیاری از کشورهای آسیایی، افزودن برگ علف لیمو به آب و استحمام در این آب، برای کاهش تورم، برطرف کردن بوی بد بدن، بهبود گردش خون، درمان بریدگی و زخم، مشکلات مشابه و جذام به کار می‌رود. از روغن علف لیمو به عنوان دافع حشرات، دئودرانت، براق کننده کف اتاق، پاک کننده خانگی و در آئروسول‌ها استفاده می‌شود روغن گیاه ضد نفخ است؛ در سوء هاضمه، استفراغ، تب و سردرد، به کار می‌رود. همچنین به صورت موضعی برای درمان اگزما به کار برده می‌شود. ریشه گیاه برای اثر تعریف‌آوری، مدر، درمان زکام و آنفولانزا استفاده می‌شود.  

آثار دارویی:

ضد درد، ضد کرم، ضد باکتری، ضد قارچ، ضد سرطان / ضد نئوپلازی، ضد مالاریا، آنتی اکسیدان، ضد پلاکت، محافظ کبد، پایین آورنده قند خون، سداتیو، متسع کننده عروق، ضد جهش‌زایی، حشره کش و محافظ در برابر اشعه.

مقدار مصرف:

در دوز 10 تا 20 گرم از ریشه‌ی این گیاه برای درمان زکام، آنفولانزا و تب استفاده می‌شود. همچنین برای سوء هاضمه و استفراغ و نیز به عنوان ضد نفخ، 3 تا 4 قطره از روغن‌های فرار گیاه در آب رقیق و مصرف می‌شود.

عوارض جانبی:

به کار بردن پماد حاوی غلظت بالای روغن فرار بر روی پوست، به صورت نادر باعث بروز واکنش‌های حساسیتی شده است.

مسمومیت‌زایی:

در نتیجه استنشاق روغن‌های فرار، التهاب حبابچه‌های هوایی رخ داده است. همچنین گزارش شده که اثر سمیت سلولی و سمیت ژنتیکی دارد.
 

پی‌نوشت:

برای مشاهده پی‌نوشت‌های این کتاب به منبع مقاله مراجعه شود.

منبع مقاله :
لینگ، کوهویی - تانگ کیان، چوا - چای هون، تان؛ (1392)، راهنمای گیاهان دارویی: مصور و با رویکرد علمی و دارویی، مترجمان: حسین حسین‌زاده - محسن ایمن شهیدی، رامین رضایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول.