تمام چیزهایی که شما نیاز دارید دربارۀ لک‌های مادرزادی پوست (خال‌ها و ماه‌گرفتگی مادرزادی) بدانید
  
چکیده
لک‌های مادرزادی پوست چه هستند؟ خال‌های مادرزادی و ماه‌گرفتگی‌ها، انواع رایجی از تغییر رنگ هستند که در بدو تولد یا در طول چند هفته اول تولد بر روی پوست شما ظاهر می‌شوند. آن‌ها معمولا غیرسرطانی هستند. این نوع لک‌ها می‌تواند در هر جایی از صورت و بدن شما ایجاد شوند. خال‌ها و ماه‌گرفتگی‌های مادرزادی، دارای رنگ و اندازه و ظاهر و شکل متفاوت هستند. بعضی از آن‌ها دائمی هستند و ممکن است در طول زمان بزرگ‌تر شوند و بعضی از آن‌ها به طور کامل ناپدید می‌شوند. اغلب خال‌های مادرزادی بی‌خطر هستند، ولی بعضی از آن‌ها نیاز به درمان دارند. در بعضی موارد این نوع خال‌ها به دلایل زیبایی برداشته می‌شوند.

نویسنده: کارن گیل
مترجم: حسین افرا

 

چه چیزی باعث به وجود آمدن لک‌های مادرزادی می‌شود؟

ممکن است داستان‌هایی در مورد ارتباط بین این لک‌ها و رژیم غذایی ناسالم شنیده باشید، ولی این‌گونه داستان‌ها اشتباه است. خال‌ها و ماه‌گرفتگی‌های مادرزادی با هیچ‌کدام این چیزها که یک زن در زمان بارداری خود انجام داده یا نداده ایجاد نمی‌شود. دلیل اصلی چگونگی شکل‌گیری این لک‌ها ناشناخته است.
 

آیا لک‌های مادرزادی ژنتیکی هستند؟

برخی از خال‌ها و ماه‌گرفتگی‌ها ارثی هستند و در خانواده‌ها ادامه پیدا می‌کنند، ولی اغلب آن‌ها ارثی نیستند. به ندرت برخی از آن‌ها با جهش ژنتیکی ایجاد می‌شوند؛ مثلاً برخی نوزادان متولد‌شده با لک‌های شرابی یک وضعیت نادر دارند که «سندروم کیپل ترنر» نامیده می‌شود.
این شرایط توسط یک جهش ژنتیکی ایحاده شده است که معمولا ارثی نیست. هم‌چنین وضعیت نادر دیگری به نام «سندرروم استورگ وبر» با لک‌های مادرزادی شرابی ظاهر می‌شود که توسط جهش ژنتیکی متفاوت دیگری ایجاد می‌شود. این نوع لک هم در یک خانواده مکرراً دیده نمی‌شود و نمی‌تواند ارثی باشد.
 

آیا لک‌های مادرزادی می‌توانند بعدها در طول زندگی ظاهر شوند؟

لک‌های پوستی مادرزادی (خال‌ها و ماه‌گرفتگی‌ها) لکه‌هایی در نظر گرفته می‌شوند که در بدو تولد یا مدت زمان کوتاهی بعد از آن آشکار می‌شوند. علایم روی پوست شما مثل خال‌ها (خال سیاه – خال گوشتی) ممکن است بعدا در طول زندگی به وجود بیایند، اما خال‌های مادرزادی در نظر گرفته نمی‌شوند.
 

انواع لک‌های مادرزادی

لک‌ها و خال‌های مادرزادی به یکی از دو دسته‌ای که در ادامه آورده می‌شود، تعلق می‌گیرند. هر یک از آن‌ها علامت‌های متفاوتی دارند.
 

لک‌های مادرزادی عروقی

این نوع لک‌ها زمانی شکل می‌گیرند که رگ‌های خونی در منطقه خاصی از پوست شما، به آن نحوی که باید شکل نمی‌گیرند؛ برای مثال ممکن است تعداد بسیار زیادی رگ خونی در یک منطقه تجمع پیدا کرده باشند یا اینکه رگ‌های خونی از آنچه که باید، عریض‌تر می‌شوند.
 

لک‌های مادرزادی رنگدانه‌ای

لک‌های مادرزادی رنگدانه‌ای زمانی به وجود می‌آیند که مقدار بسیار زیادی از سلول‌های رنگدانه‌ای در یک منطقه وجود داشته باشد. سلول‌های رنگدانه‌ای، سلول‌هایی هستند که به پوست شما رنگ طبیعی می‌دهند.
خال‌های مادرزادی رنگدانه‌ای زمانی شکل می‌گیرند که شما در یک قسمت از پوستتان بیشتر از بخش‌های دیگر رنگدانه داشته باشید.
 

انواع خال‌های رنگدانه‌ای 

خال‌ها
دامنه رنگ خال‌ها از صورتی تا قهوه‌ای روشن یا تیره است. آن‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند و ممکن است صاف یا برجسته باشند و معمولا دایره‌ای‌شکلند. خال‌ها ممکن است در هر جایی از بدن و صورت ظاهر شوند. تعدای از خال‌ها خودبه‌خود محو می‌شوند، اما بقیه تا پایان زندگی باقی می‌مانند. گاهی تغییرِ در خال ممکن است با سرطان پوست مرتبط باشد.
 

لک‌های شیری قهوه‌ای

این لکه‌های مادرزادی تا حدی تخم‌مرغی‌شکل هستند و اسم آن‌ها از عبارت ((coffewithmilk فرانسوی ترجمه شده است که معمولا به رنگ قهوه‌ای کم‌رنگ هستند. پوست‌هایی که به طور طبیعی تیره‌تر هستند، لک‌های شیری قهوه‌ای تیره‌تری خواهند داشت.
این نوع از خال‌های مادرزادی ممکن است در در هر زمانی از تولد تا سال‌های اولیه کودکی به وجود بیاید.
آن‌ها ممکن است بزرگ‌تر شوند، اما معمولا محو می‌شوند. بعضی از بچه‌ها تعداد بیشتری از این لک‌ها را دارند. اگر کودک شما دارای چندین عدد از این لک‌هاست، ممکن است از نظر پزشکی نادر باشد.
 

لک‌های آبی مغولستانی

این نوع لک‌ها نقاط صاف خاکستری مایل به زردی هستند که اغلب در مردمانی با پوست تیره‌تر دیده می‌شوند.
آن‌ها معمولا خطرناک نیستند، اما گاهی با کبودی اشتباه گرفته می‌شوند. معمولا در پایین کمر و روی باسن قرار دارند و معمولا هم تا 4 سالگی به طور کامل از بین می‌روند.
 

لک‌های مادرزادی عروقی

گاهی اوقات دسته‌ای از عروق (رگ‌ها) خونی باهم جمع می‌شوند و شما می‌توانید این دسته (خوشه) را روی پوست خود ببینید. این لک «لک مادرزای عروقی» نامیده می‌شود. لکه‌های پوستی عروقی مادرزادی، در 40 درصد نوزادان تازه‌متولد‌شده، دیده می‌شوند.
 

تکه‌های سالمونی (salmon patches)

این تکه‌های قرمز یا صورتی اغلب در فضای بین چشم‌ها، بر روی پلک‌ها یا پشت گردن ایجاد می‌شوند.
از آن‌ها گاهی به عنوان «بوسه‌های فرشته یا گزش سوسک» یاد می‌شود. این نوع لک به خاطر تجمع رگ‌های خونی کوچک زیر پوست ایجاد می‌شوند. تکه‌های سالمونی گاهی بی‌رنگ می‌شوند و به درمان پزشکی نیاز ندارند.
 

همانیوم‌ها («Hemangiomas» که به تومور عروق خونی معروف است)

این لک مادرزای ممکن است به رنگ‌های صورتی - آبی یا قرمز روشن ظاهر شود. آن‌ها اغلب در اندام‌ها – مثل سر یا گردن - وجود دارند. در ابتدا ممکن است همانیوم‌ها کوچک و مسطح باشند. گاهی اوقات این نوع لک‌ها در طول چند ماه اول زندگی نوزاد رشد می‌کنند و برجسته و بزرگ‌تر می‌شوند. بسیاری از‌ هامنیوم‌ها با گذشت زمان، زمانی که کودک به نوجوانی می‌رسد، ناپدید می‌شوند و گاهی هم یک علامت رنگی بر جا می‌گذارند. از این علائم ممکن است به عنوان «همانیوم‌های توت‌فرنگی یا گیلاسی» یاد می‌شود. تعدادی از همانیوم‌های سریع رشد می‌کنند و نیاز است که درمان شوند و برداشته شوند تا مطمئن شویم که با بینایی و یا تنفس کودک تداخلی ندارند. کودکانی که همانیوم‌های متعدد بر روی پوستشان ظاهر شده، باید برای احتمال وجود همانیوم‌های داخلی چک شوند.
 

لک‌های شرابی

به علت شکل‌گیری غیرطبیعی رگ‌های خونی کوچک زیر پوست ایجاد می‌شوند. این نوع لک‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شوند، اما اغلب در صورت و گردن یافت می‌شوند. این لکه‌ها ممکن است در ابتدا صورتی یا قرمز باشند و بعدها به قرمز تیره یا بنفش تبدیل شوند. در طول زمان از بین نمی روند و اگر درمان نشوند، ممکن است تیره‌تر شوند و حتی موجب خشکی و ضخیم شدن پوست و آسیب به آن شود.
اگر این لک‌ها در پلک‌ها ایجاد شوند، ممکن است به درمان پزشکی یا کنترل نیاز داشته باشند. به ندرت پیش می‌آید این نوع از لکه‌ها با ژنتیک در ارتباط باشد.
 

از بین بردن لک‌های مادرزادی

بیشتر لک‌های مادرزادی بی‌خطرند و نیاز به برداشتن ندارند. بعضی از آن‌ها ممکن است به خاطر ظاهرشان باعث ناراحتی شوند. انواع دیگر لک‌های مادرزادی، مثل همانیوم‌ها یا خال‌ها ممکن است منجر به سرطان پوست شوند. این لک‌ها باید توسط یک متخصص پوست کنترل شوند و در صورت صلاحدید ممکن است نیاز باشد تا این خال‌ها برداشته شود.
 

بیشتر بخوانید: لکه های پوستی


تکنیک‌های برای از بین بردن لک‌های مادرزادی

لیزردرمانی
لیزردرمانی می‌تواند لکه‌های شرابی (port-wine) را از بین ببرد یا به طور قابل توجهی آن را کمرنگ‌تر کند. این نوع درمان توسط متخصص پوست یا جراح انجام می‌شود.
در این روش درمانی از پرتوهای بسیار متمرکز نور استفاده می‌شود. اگر لیزرتراپی از کودکی شروع شده باشد، می‌تواند موفقیت‌آمیزتر باشد، ولی می‌تواند برای نوجوانان و بزرگسالان هم استفاده شود. لیزردرمانی ممکن است کمی آزاردهنده باشد و ممکن است به بی‌حسی موضعی نیاز داشته باشید. این روش‌ها معمولا نتایج دائمی به وجود می‌آورند. در این روش ممکن است ورم و کبودی موقت رخ دهد.
 

مسدود‌کننده‌های بتا (Beta-blockers)

مسدودکننده‌های بتا داروهای خوراکی هستند که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند.
پروپرانول یکی از آن‌هاست که می‌تواند برای کاهش مقادیر از همانیوم‌ها استفاده شود. مکانیسم اثر آن به صورت کوچک کردن رگ‌های خونی و کاهش جریان خون است که باعث می‌شود همانیوم‌ها نرم، کم‌رنگ و کوچک شوند. از مسدودکننده دیگری به نام «تیولول» می‌توان به طور موضعی استفاده کرد که ممکن است نتایج مشابهی داشته باشد.
 

کورتیکواستروییدها (Corticosteroids)

کورتیکواستروییدها داروهای ضد التهابی هستند که می‌توانند به طور خوراکی مصرف شوند یا مستقیماً درون لک‌های مادرزادی تزریق شوند.
آنها مستقیما در رگ‌های خونی تزریق شده و به کوچک شدن اندازه لک‌ها کمک می‌کند.
 

جراحی

برخی از لک‌های مادرزای ممکن است با جراحی درمان شوند. این درمان مربوط به همانیوم‌هایی می‌شود که خیلی عمیق هستند و می‌توانند به بافت سالم اطرافشان آسیب بزنند.
برخی از خال‌های بزرگ هم می‌توان با جراحی اقدام به برداشت آن‌‌ها کرد. از بین بردن لک‌های مادرزادی معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود و حتی ممکن است به جای بیمارستان در مطب یک متخصص پوست انجام شود. دکتر بعد از بی‌حسی موضعی از یک چاقوی کوچک برای جراحی استفاده ‌می‌کند و خال از بین می‌برد.
اگر لک مادرزادی بزرگ باشد ممکن است چندین جلسه جراحی‌اش طول بکشد.
کشیدن بافت (پوست) تکنیک دیگری از جراحی‌یست که گاهی اوقات برای کم‌کردن جای زخم ناشی از جراحیِ برداشتِ لکه‌های مادرزادی به کار می‌رود.
در این روش احتیاج به یک بالون است که زیر پوست سالم اطراف لک قرار می‌گیرد. این موجب می‌شود پوست سالم و جدید به عنوان نوعی زایده و پوشش (flap) رشد کند. این زایده برای پوشاندن منطقه‌ای که قبلا لک مادرزای بوده است استفاده می‌شود. سپس بالون برداشته می‌شود.
 

راهنمایی برای کنترل لک‌های مادرزادی

بیشتر لک‌های مادرزادی بی‌خطرند و خودشان محو می‌شوند. شما باید هر لک مادرزادی نوزاد یا کودک خود را به پزشک متخصصش بگویید. آن‌ها به شما کمک می‌کند تا رشد لک‌ها را تحت نظر داشته باشید. هم‌چنین می‌توانند تشخیص دهند که آیا لک‌ها با شرایط ژنتیکی که نیاز به درمان دارند مرتبطند یا نه. کنترل لک‌های کودکان مهم است و باید هم پدر و مادر و هم دکتر آن را کنترل کنند؛ باید تغییراتی نظیر برجستگی و رشد بیش از اندازه و یا تیره شدن رنگدانه‌ها را مورد توجه قرار داد. اگر شما متوجه رشد سریع در یک لک شدید، به دکتر فرزندتان رجوع کنید. خال‌ها گاهی می‌توانند تبدیل به سرطان پوست شوند؛ البته این بیماری در کودکان نادر است، ولی در بزرگسالان احتمال این بیماری بیشتر است. مهم است که اجازه دهید فرزندتان همان طور که بزرگ‌تر می‌شود، اهمیت کنترل تغییرات خال‌هایش را بداند.
چیزهایی که به آن توجه می‌شود تغییر در رنگ و اندازه و شکل خال‌هاست. خال‌هایی که سریع رشد می‌کنند، باید توسط متخصص دیده ‌شوند.
 

نتیجه‌گیری

خال‌های مادرزادی در نوزادان تازه‌متولد‌شده رایج هستند. آن‌ها دو نوع هستند: رنگدانه‌ای و عروقی.
اغلب این لک‌ها بی‌خطرند و ممکن است در طول زمان به طور کامل محو شوند. برخی از آن‌ها مثل لکه‌های شرابی دائمی هستند. این لک‌ها می‌توانند با روش‌های درمانی مثل لیزردرمانی از بین بروند. وقتی درمان‌هایی مثل از بین بردن لک‌های مادرزادی در دوران طفولیت آغاز شود، بسیار مؤثرتر عمل می‌کنند.

برگرفته از سایت: www.healthline.com