خواص تمبر هندي

نويسنده:سهيلا عابدين پور




پاي حرف هاي دکتر محمد حسين صالحي سورمقي دارو ساز

حتماً شما هم وقتي براي خريد به ميوه فروشي ها و يا سوپرهاي بزرگ ميوه مي رويد، بالاي قفسه ميوه ها جعبه هايي قرمز رنگ را ديده ايد که تمبر هندي هاي خشک شده اما در همان شکل و شمايل طبيعي بسته بندي شده اند و در دو نوع ترش و شيرين عرضه مي شوند. اين نوع بسته بندي تمبرها خيلي وقت است که به کشورمان آمده اند. پيش ازاين آنها را فقط در بسته هاي کوچک تر و به قول معروف تمبرهندي هاي گوشتي که البته نمک هم به عنوان افزودني به آنها اضافه مي شد،مي ديديم. درحالي که امروزه محتويات بسته هاي قرمز رنگ جاي انواع قديمي را گرفته اند و به دليل طعم خوشايندشان بسياري از ما، آنها را نه فقط به تنهايي و به عنوان يک ميان وعده بلکه در طبخ غذاهايمان نيزبه کار مي بريم. اما بياييد با خواص اين ميوه ونحوه مصرف بهتر آن، بيشتر آشنا شويم. دکترمحمد حسين صالحي سورمقي، استاد دانشکده داروسازي دانشگاه تهران و متخصص در زمينه گياهان دارويي درباره ويژگي هاي اين ميوه به نکات جالبي اشاره کرده اند که مطالعه شان خالي از لطف نيست.
قبل از هرچيزبايد بگوييم که درخت تمبر هندي بسيار آهسته رشد مي کند و عمري طولاني دارد. دکتر صالحي در مورد ويژگي هاي اين گياه مي گويد: «تمبرهندي درختي است مرتفع و بلند که ابتدا در هندوستان و آفريقاي شمالي رويش داشته است ولي امروزه به علت موارد استفاده فراوان در اکثر مناطق گرم نيز کشت مي شود. اين درخت از خانواده نخودها و شبيه باقلا به شکل غلاف و نيام بوده و با کمي خميدگي همراه است. اين غلاف ها 10 سانتي متر طول داشته وهر يک از آنها بين 3 تا 10 دانه قرار دارد که البته خوردن گوشت اطراف اين دانه ها براي ما لذت بخش است به اين ترتيب که ابتدا پوست آن را کنده و محتويات نرم دور دانه ها خورده مي شود. شايد باور نکنيد اما در ايران، اين درخت در استان هاي هرمزگان و سيستان و بلوچستان پرورش مي يابد.همان طور که گفتيم، آب و هواي مناسب کشت تمبر هندي اقليم گرم و مرطوب است و در مناطقي که داراي اين آب و هوا باشند، تمبر هندي را مي توان، به راحتي پرورش داد.»

چه خواصي دارد؟

دکتر صالحي درباره خواص اين ميوه مي گويد» «مهم ترين مواد شناخته شده موجود در تمبر هندي ترکيبات اسيدي از جمله اسيد سيتريک، ماليک و تارتاريک و مواد معدني نظير پتاسيم و کمي پکتين است.در پوست درخت تمبرهندي نيز مقداري تانن وجود دارد و سرشاخه هاي جوان و سبز اين درخت داراي مقادير زيادي ويتامين هاي گروه Bاست.»
اين متخصص در ادامه مي افزايد: «از قديم معتقد بودند که تمبرهندي مثل يک ملين و مسهل عمل مي کند اما تحقيقات سال هاي اخير اثرات ديگري را براي آن به اثبات رسانده اند از جمله اينکه خاصيت ضد درد، ضدباکتريايي و ضد ويروسي داشته و براي از بين بردن انگل ها و کرم هاي بدن توصيه مي شود. علاوه بر تمامي خواص ياد شده، اين ميوه يک اشتها آور بوده و منبعي از آنتي اکسيدان ها نيز به حساب مي آيد. ايشان در ادامه اضافه مي کند که خوردنش به همراه غذا به هضم آن کمک مي کند. به علاوه مصرفش براي کاهش تهوع کمک کننده بوده بنابراين اضافه کردن آن به غذا به خصوص در وعده غذايي افرادي که مشکل گوارشي دارند، توصيه مي شود.»
پيش از اين گفتيم که تمبرهندي آنتي اکسيدان دارد. دکتر صالحي دراين باره مي گويد، اين ميوه حاوي مقاديرقابل ملاحظه اي کاروتن، ويتامين Cو برخي فلاونوييدهاست. به طوري که مي تواند جايگزين خوبي براي ويتامينC درافرادي باشد که دچار کمبود اين ويتامين هستند اما فراموش نکنيد که خشک شده اين ميوه داراي مقادير کمتري از اين ماده مغذي است. اگر زياد سرما مي خوريد، مي توانيد براي کاهش دفعات بيماري و بهبودي سريع تر، درميان وعده هايتان تمبرهندي ميل کنيد. در ضمن،اگر دچار گلودرد شده ايد، مي توانيد تمبرهندي را در آب حل کرده و قرقره کنيد تادرد گلويتان به سرعت بهبود يابد.
اين متخصص اضافه مي کند که بسياري از اختلالات گوارشي از جمله اختلالات صفراوي با مصرف تمبرهندي بر طرف مي شود و افرادي که کلسترول خون شان بالا است، مي توانند براي کاهش چربي خون شان تمبرهندي بخورند. بنابراين، براي داشتن قلب سالم عادت به خوردن تمبر هندي هاي خشک شده به دليل نداشتن حتي مقدارجزيي نمک، به افراد مستعد به خصوص ميانسالان پيشنهاد مي شود.

تمبرهندي؛ مستقيم يا غيرمستقيم؟

شما دوست داريد تمبرهندي را چطور ميل کنيد؟ دکتر صالحي مي گويد: «تمبرهندي را مي توان به دو طريق مصرف کرد. در واقع نحوه استفاده از آن به طور مستقيم و غير مستقيم است. بعضي از افراد که خوراکي هاي ترش را بيشتر مي پسندند، آن را به طور مستقيم مصرف مي کنند اما مي توان به عنوان طعم دهنده و ترش کننده در بسياري ازغذاها هم از آن استفاده کرد. به اين منظوربايد تمبر هندي را در آب خيسانده و سپس آن را صاف کرد و پس ازجدا کردن هسته، آن را خورد.» يادتان نرود که مي توان فيبرها و آوندهاي چوبي که درقسمت خوراکي اين ميوه ديده مي شوند را جدا کرد اما درصورت مصرف، مشکلي براي فرد به وجود نخواهد آمد. همانطور که مي دانيد هرماده غذايي مي تواند در مراحل مختلف اعم ازجمع آوري، تهيه و بسته بندي آلوده شود اما از آنجا که اين ميوه خود يک ضد ميکروب است احتمال آلودگي در آن بسيار پايين است بنابراين با خيال راحت آن را وارد ميان وعده هاي روزانه تان کنيد.
منبع:روزنامه سلامت شماره 228