جوامع الجامع

امين الاسلام ابو على فضل بن حسن طبرسى (م 548 ق).
ترجمه مولف در بخش کتب تاريخي ذکر شده است.
مؤلف تفسير جوامع الجامع، كه پس از مجمع البيان آن را به نگارش درآورده، چنين توضيح مى دهد كه چون تفسير مجمع را تأليف كرد، به كتاب زمخشرى برخورد و بحثهاى ادبى و بلاغى و گرايشهاى عقلى زمخشرى، وى را به اعجاب درآورد; لذا اين تفسير را به درخواست فرزندش و با هدف تأمين اين نياز به نگارش درآورد. اين تفسير بسيار موجز است و ويژگى مهم آن، ادبى بودن آن است كه با عبارات بسيار كوتاه آيات قرآنى را تبيين مى كند و شامل تمام آيات قرآن مى گردد. شيوه اين تفسير بيان مسائل مربوط به لغت، اعراب، قرائت، بيان نظم و نكات ادبى و بلاغى است كه با رعايت گزيده گويى، متنى دقيق و لطيف را ارائه داده است. روش تفسير بدين گونه است كه در آغاز با نام سوره، بيان مكى و مدنى بودن و معانى سوره، تعداد آيات و فضيلت سوره شروع مى كند. آن گاه به قرائت لغت، نحو، صرف و واژه شناسى آيه مى پردازد. سپس به بيان و شرح و توضيح معناى آيه مى پردازد و به مانند زمخشرى، گفته هاى تفسير را ارائه مى كند. اين تفسير در سالهاى اخير، جزء دروس تفسيرى حوزه علميه قم گرديده و طلاب با آن بيشتر آشنا شده اند. شايد علت انتخاب اين تفسير فشردگى و ادبى بودن آن است.
اين كتاب در 2 جلد به زبان عربي به وسيله دانشگاه تهران و شوراى مديريت حوزه علميه قم با تصحيح و تعليق دكتر ابوالقاسم گرجى چاپ شده است. ترجمه فارسي اين کتاب نيز عرضه شده است.
منبع: کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، ص 499- 50
/س