ترزای آویلایی
 
چکیده:
پس از دگرگونی مذهبی عمیق، ترزا در زمینه دعا به سرعت پیشرفت کرد. اما این امر، باعث بروز مشکلاتی برای او شد. در ابتدا مقامات روحانی که سخنان او را می شنیدند بر این باور بودند که تجارب او از سوی شیطان است و نه خدا.
 
تعداد کلمات: 1320 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه
 
نویسنده: تونی لِین  
ترجمه: روبرت آسریان
 
ترزای آویلایی، طریق کمال، اعترافات آگوستین، کارملیت‌ها، قصر درونی ترزا دی کاپدایی آهمودا در سال ۱۵۱۵ میلادی در آویلا چشم به جهان گشود. در سال ۱۵۲۸ مادر وی چشم از جهان فروبست. در این زمان ایمان و تقوای مذهبی دوران کودکی در او نابود شد و وی به داستانهای شوالیه ها و ازدواج علاقه مند شد. اما در سال ۱۵۳۱ پدر وی او را در دیر راهبه های آوگوستینوسی نهاد تا در آنجا تحصیل نماید. هنگامی که ترزا در دیر بود احساس کرد که خوانده شده است تا به سلک راهبه ها درآید. پدر وی با این تصمیم او چندان موافق نبود؛ بنابراین، در سال ۱۵۳۵ وی از منزل گریخت و به یکی از صومعه های راهبه های کارملیتا که صومعه «تجسم» نام داشت، پیوست. اما ورود به نظام زندگی مذهبی همه مشکلات روحانی وی را حل نکرد. وی در مورد زندگی روحانی و دعا کردن دچار مشکل بود تا اینکه در سال ۱۵۵۴ دگرگونی مذهبی عمیق تری را تجربه کرد. مشاهدة مجسمه ای از مسیح که وی را مضروب و دردمند نشان می داد، او را عمیقا تکان داد: «دریافتم که چقدر برای زخم هایی که به جهت من بر او وارد شده، کم شکرگزاری کرده ام. سپس احساس کردم که قلبم شکست. سپس خود را زیر پاهای او انداختم و قلبم را به حضورش ریختم و از او خواستم تا یک بار برای همیشه، مرا چنان تقویت کند که با گناهانم او را آزرده خاطر نسازم.» این تجربه باعث شد تا وی با تمام وجود به خدا توکل نماید. در این هنگام، وی شروع به خواندن اعترافات آوگوستین  کرد و از مشاهده فیض خدا در این اثر، قوت قلب یافت. «با مشاهده محبت خدا نسبت به خودم، مجددا دلگرم شدم، تا آنجا که هرگز اطمینانم را به رحمت او از دست ندادم؛ اگرچه بارها اطمینان را نسبت به خود از دست میدادم.»

  بیشتر بخوانید :   الاهیات شلایرماخر

پس از این دگرگونی مذهبی عمیق، ترزا در زمینه دعا به سرعت پیشرفت کرد. اما این امر، باعث بروز مشکلاتی برای او شد. در ابتدا مقامات روحانی که سخنان او را می شنیدند بر این باور بودند که تجارب او از سوی شیطان است و نه خدا. یکی از این مقامات از او خواست که تجارب روحانی اش را به نگارش در آورد که نگارش این تجارب منجر به پدید آمدن کتاب زندگی به قلم او گردید. نخستین نسخه این کتاب در سال ۱۵۶۲ به پایان رسید. پس از گذشت چند سال، ترزا این کتاب را مورد تجدید نظر قرار داد و مطالبی به آن اضافه کرد که شامل تجارب او تا سال ۱۵۶۵ میشد.
 
در همین زمان، ترزا کتاب طریق کمال را در زمینه دعا به نگارش درآورد. نخستین نسخه این اثر در سال ۱۵۶۶ به اتمام رسید. او به جهت مشکل سانسور، در مورد آن تجدید نظر کرد. وی تفسیری بر دعای ربانی نگاشت و نیز دفاعیه ای بر روش دعای ذهنی نوشت. در این موقع، بسیاری از علمای الهی اسپانیایی می گفتند که توده عوام باید صرفا به دعای شفاهی بسنده کنند؛ یعنی بدون اینکه فکر و ذهن خود را به کار گیرند، دعاهایی را از حفظ بخوانند. ترزا بر خلاف آنان، بر اهمیت دعایی که آگاهانه و با به کارگیری فکر باشد تأکید می کرد، اما در عین حال، با دعای شفاهی نیز مخالفت نورزید. منتها وی این عقیده را رد می کرد که ادعا می کرد: «شما هنگامی که دعای ربانی را می خوانید، اگر به امور دنیوی هم فکر کنید، باز در حال گفتگو با خدا هستید.»
 ترزای آویلایی، طریق کمال، اعترافات آگوستین، کارملیت‌ها، قصر درونی ترزا دی کاپدایی آهمودا در سال ۱۵۱۵ میلادی در آویلا چشم به جهان گشود. در سال ۱۵۲۸ مادر وی چشم از جهان فروبست. در این زمان ایمان و تقوای مذهبی دوران کودکی در او نابود شد و وی به داستانهای شوالیه ها و ازدواج علاقه مند شد. اما در سال ۱۵۳۱ پدر وی او را در دیر راهبه های آوگوستینوسی نهاد تا در آنجا تحصیل نماید. هنگامی که ترزا در دیر بود احساس کرد که خوانده شده است تا به سلک راهبه ها درآید. پدر وی با این تصمیم او چندان موافق نبود؛ بنابراین، در سال ۱۵۳۵ وی از منزل گریخت و به یکی از صومعه های راهبه های کارملیتا که صومعه «تجسم» نام داشت، پیوست. اما ورود به نظام زندگی مذهبی همه مشکلات روحانی وی را حل نکرد.
سومین اثر مهم ترزا کتاب قصر درونی اوست. این کتاب در سال ۱۵۷۷ و در طی چند ماه به نگارش درآمد. این کتاب عظیم ترین اثر ترزا در زمینه دعاست که در آن تعلیم پخته او در این مورد به شکلی نظام مند ارائه می شود. نما قصر، تصویری از روان انسان است که در آن هفت مکان سکونت وجود دارد. خدا در هفتمین یا درونی ترین مکان این قصر ساکن است. هدف دعا این است که فرد با پشت سر نهادن هر هفت مکان سکونت به خود خدا برسد.
 
راه ورود به قصر از میان دروازه دعاست. برای کسانی که تا حدی اشتیاق انجام دادن اعمال نیکو را دارند و گاهی دعا میکنند اما همچنان دلبستگی های دنیوی دارند، دعا باعث می شود تا آنان به نخستین محل سکونت راه یابند. ورود به نخستین مکان سکونت، مستلزم این است که این اشخاص خود را بهتر بشناسند و زشتی گناه را ببینند. دومین مکان سکونت برای کسانی است که با گناه مبارزه می کنند و در دعا مداومت و جدیت دارند. کسانی که سعی می کنند از ارتکاب هر گناهی ولو گناهان کوچک هم اجتناب کنند، به سومین مکان سکونت وارد می شوند، اما این اشخاص همچنان به ثروت، احترام اجتماعی و سلامتی دلبستگی دارند. به سه مکان سکونت ابتدایی، می توانیم با تلاش های خودمان و فیض خدا وارد شویم.
 
چهار مکان سکونت دیگر، مکانهایی هستند که می توان توسط دعای ماورای طبیعی یا کاملا متوکلانه به آنها وارد شد که این نوع دعا، عطیه ای از سوی خداست. این دعا مستقیما از سوی اوست و به تلاش های ما وابسته نیست. اگر مراحل قبلی دعا را بتوان به تلاش برای هدایت آب به کانالهای آبیاری تشبیه کرد، دعای متوکلانه را می توان فوران آب از زمین در صورت نیاز دانست. چهار مکان سکونت آخر عبارتند از: مکان به یادآوری خاطرات از لی، دعای اتحاد با خدا، نامزدی روحانی با او، و در نهایت، ازدواج روحانی در درونی ترین مکان سکونت. ترزا خود در سال ۱۵۷۲ به این آخرین مرحله رسید.
 
این کتاب ترزا، توصیفی کلاسیک در مورد مراحل دعای عرفانی است. متأسفانه از آنجایی که ترجمه های اسپانیایی کتاب مقدس ممنوع بودند، در کتاب ترزا اشاره های زیادی به مطالب کتاب مقدس نمی شود و نقل قول های زیادی از آن دیده نمی شود. در واقع، ترزا به دلیل اینکه محتاط بود تا مزاحمت های دستگاه تفتیش عقاید گریبانش را نگیرد، نمی توانست از بسیاری از منابع و کتب روحانی استفاده کند. این امر باعث اندوه خاطر او شده بود، اما وی می نویسد: «خداوند به من گفت: «اندوهگین مباش؛ زیرا من به تو کتابی زنده خواهم بخشید.» و این کتاب زنده تجربه شخصی او بود که نقطه قوت آثار ترزا محسوب می شود.
 
بیایید جهت پیشرفت در خودشناسی تلاش کنیم. از نظر من اگر ما تلاش نکنیم تا خدا را بشناسیم، هرگز نمی توانیم به شکل کامل خود را بشناسیم. ما با نگریستن به عظمت و شکوه او، حقارت و کوچکی خود را در می یابیم، با نگریستن به پاکی او به ناپاکی خود پی می بریم و با تعمق در فروتنی او در می یابیم که چقدر با فروتنی بیگانه ایم. (قصر درونی ۹۰۲ : ۱ )
 
ترزا صرفا به تأملات اکتفا نورزید، بلکه برای اصلاح نظام رهبانی ای که عضو آن بود، تلاش بسیاری کرد. در این زمان، راهبان فرقه کار ملیت، دیگر قوانین سفت و سخت فرقه خود را چنان که باید رعایت نمی کردند. ترزا می خواست مکانی به وجود آورد که در آن قانون نخستین فرقه که در سال ۱۲۰۹ تدوین شده بود، دقیقا به شکل اولیه اش اجرا شود. وی پس از تحمل مخالفت های بسیاری در سال ۱۵۶۲ موفق به این کار شد و دیر سنت ژوزف را در آویلا بنیاد نهاد. وی پس از سال ۱۵۶۷، توانست دیرهای دیگری در نقاط دیگر اسپانیا تأسیس کند و کسانی که وارد این دیرها شده بودند با عنوان « کارملیتهای پابرهنه» شناخته می شدند. دیگر مقامات بلندپایه کار ملیت و مقامات ارشد کلیسایی با او به مخالفت برخاستند و فرستاده پاپ در اسپانیا او را «ولگرد ناآرام» نامید! اما یکی از کسانی که مساعدت بسیاری به وی کرد، خوان دلا کروث (یوحنای صلیب) ۲ (۱۵۴۲-۱۵۹۱) بود که همراه با ترزا در بنیانگذاری کار ملیتهای پابرهنه نقش بسیاری داشت. وی در زمینه آثار عرفانی، کتاب های مهمی به نگارش درآورده است و در این زمینه، از نویسندگان برجسته محسوب می شود. از آثار وی خصوصأ کتاب صعود به کوه کرمل و شب ظلمانی روان مشهور است.

منبع:
تاریخ تفکر مسیحی، تونی لِین، ترجمه روبرت آسریان، چاپ پنجم، فروزان روز، طهران (1396)

  بیشتر بخوانید :
  الاهیات پنج گانه مارتین لوتر
  وحی در مسیحیت
  رابطه عقل و وحی در الاهیات مسیحی