چرا فرزند شما بددهنی می کند؟

 بسیاری ازنقص­ های رفتاری و اخلاقی کودکان، ناشی از روش تربیتی نادرست در خانواده است.
 

مقدمه
پرخاشگریِ کلامی کودکان یا به اصلاح بددهنی مسئله‌ای است که اکثر خانواده‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این کودکان که به دلایل گوناگون سخنان رکیک به زبان می­آ­ورند، آشنا و غریب نمی ­شناسند؛ در هر مجلس و محفلی همین که امری را برخلاف میل و خواسته خود یافتند دیگران را به باد فحش و ناسزا می­ گیرند. قبل از هر چیز، پیش از آنکه از خشم برافروخته شوید، باید بدانید کودکان سنین پیش از ‌دبستان، معنای ناسزایی را که گفته‌اند، نمی‌دانند. از سوی دیگر آنها در سنین سه‌ تا چهارسالگی از ادای کلمات ناشایست لذت می‌برند و این در واقع از مراحل طبیعی رشد کودکان محسوب می‌شود؛ اما در صورت تداوم این رفتار ، عوامل متعددی مسبّب آن هستند ازجمله:
 
1. فرزندان شما انعکاسی از رفتار شما هستند
بسیاری از عیب­ ها و نقص ­های رفتاری و اخلاقی کودکان ناشی از روش تربیتی نادرست در خانواده است؛ از جمله مهمترین این نقص­ ها، استفاده از کلمات رکیک در خانواده است[1]. وقتی شما به‌عنوان والدین، به شوخی از کلمات رکیک در برخورد با اعضای خانواده خود استفاده کنید یا هنگام بروز مشکلات، عصبانیت و ناراحتی خود را با الفاظ زشت بر سر کودک خالی نمایید، یا وقتی او بدرفتاری می‌کند، با فحش دادن تقصیر را به گردنش بیندازید، کودک نیز آموزش خوبی می‌بیند! پس باید ابتدا خود را اصلاح کنید.
 
2. وقتی کودک شما به هدف خود دست پیدا نمی­ کند
گاهی هدفی مورد علاقه کودک شما است؛ وی همه تلاش خود را با زمینه­سازی­های لازم انجام می­دهد تا به آن دست پیدا کند ولی شرایط سازگار نمی­شود و از آن محروم می­ماند. درچنین مواقعی با استفاده از الفاظ زشت و ناشایست، خود را تخلیه می‌کند[2]؛ در این موارد به او راه‌حل ارائه دهید یا کمکش کنید تا خود راه حل مشکلش را پیدا کند. اجازه دهید با استقلال و انتخاب خود آن‌ها را پیش ببرد؛ البته نظارت غیرمستقیم شما بر اعمال او مهم است.[3]
 
3. مهارت‌های زندگی را جدی بگیرید
گاهی فرزند شما به دلیل فقدان مهارت‌های زندگی، مانند مهارت برقراری ارتباط با دیگران، مهارت‌های اجتماعی و مهارت کنترل خشم، بددهنی می‌کند. این مهارت‌ها را بدون اتلاف وقت، به‌عنوان بخشی از استراتژی تربیتی‌تان به کودک بیاموزید؛ درغیراین‌صورت، ممکن است عواقب این ضعف مهارت در تمام زندگی دامن‌گیر او شود[4].
 
4. تأثیرات تلویزیون را دست ­کم نگیرید
وقتی حوصله کودکمان را نداریم یا زمانی که کار مهمی پیش رو داریم، بسیاری از ما فرزندمان را به تماشای تلویزیون تشویق می­کنیم. اگر فقط یک هفته درکنار فرزندتان برنامه های تلویزیونی را مشاهده کنید خواهید دید که در برخی از برنامه های مورد علاقه وی، شخصیت های داستان، بارها بارها از واژه های نامناسب استفاده می کنند و فرزند شما با الگوگیری از آن ها بددهنی را می آموزد؛ بنابراین به یاد داشته باشید همه برنامه¬های این جعبه جادو مناسب نیستند. از سوی دیگر گاهی تأثیر تلویزیون در خانواده، بیشتر از عوامل دیگر است؛ بنابراین با نظارت و کنترل بر کودک خود، او را از آسیب¬های مختلف در امان نگه دارید. 
 
5. تأثیرات گروه همسالان را بدانید
بسیاری از بدرفتاری­ها، کج­خلقی­ها و بددهنی­ها ناشی از اثرات سوءمعاشرت با دوستان است[5]. کودک شما در بدو ورود به مهدکودک با دنیای دیگری آشنا می­شود، دنیایی که بسیار رنگارنگ، جذاب و سرشار از آموزش­های عجیب و غریب است؛ در این میان این آموز­ش­ها، یادگیری کلمات رکیک و ناشایست هم، که کودک شما معنای آن را به درستی نمی­داند، جایگاه ویژه­ای دارد. برای شناسایی دوستان فرزندتان راه­های مختلفی وجود دارد؛ مثلا می­توانید یک مهمانی دوستانه ترتیب دهید و همکلاسی¬های وی در مهد کودک را دعوت کنید تا از نزدیک و به صورت نامحسوس آن­ها را بشناسید.
 
6. دلقکی و خوشمزگی ­های بچه ­گانه
ریشه برخی از بدهنی­ های کودکان، دلقکی و خوشمزگی است؛ می ­خواهند کاری کنند که شما را بخندانند و از این طریق جلب توجه کنند. اگر به گذشته برگردید حتما به یاد می­ آورید در زمانی که فرزند شما تازه زبان باز کرده بود و با زبان کودکانه و شیرین خود سعی می­کرد همه کلمات را تکرار کند، در مواجه با تکرار کلمات ناشایست وی با ذوق و شوق فراوان خندیده­اید و قربان صدقه او رفته­اید؛ غافل از اینکه با این کار او را عملا به این امر تشویق کرده­اید. بنابراین فرزند شما که در آن زمان این طعم این موفقیت، یعنی خوشحال کردن شما را، چشیده است در آینده نیز این خوشمزگی ها را ادامه خواهد داد[6].
 
منابع:
1. علی قائمی، خانواده و دشواری­های رفتاری کودکان، انتشارات انجمن اولیا و مربیان، تهران، 1378، چاپ هفتم.
2. فاطمه سادات آقا میری، عطیه الهی، انتشارات بوستان کتاب، قم، 1395، چاپ اول.
3. جری ویک آف و باربارا یونل، مشکلات رفتاری کودکان 6 تا 12 ساله، مترجم مینو کسائیان، انتشارات کیهان، تهران، 1380، چاپ دوم.
 
نویسنده: حدیثه اسفندیار
 
در این زمینه حتماً بخوانید:
* انواع، عوامل و راه‌های درمان پرخاشگری در کودکان (بخش اول).
* انواع، عوامل و راه‌های درمان پرخاشگری در کودکان (بخش دوم).
* چه عواملی موجب بددهنی در کودکان می‌شود؟
* طرز برخورد با کودکان بددهن.