بسیاری از جوانان ایرانی با گرایش به تفکرات غربی و تقلید از کشورهای اروپایی، به زندگی مشترک اما خارج از چارچوب روی آورده‌اند که به آن «ازدواج سفید» گفته می‌شود.

نویسنده: آزاده مرنی

طی سال‌های اخیر شاهد بروز و ظهور انواع ازدواج‌ها و باهم بودن‌های نوین بوده‌ایم. موضوعی که آمار آن روند فزاینده‌ای به خود گرفته و آسیب‌های آن، گسترده‌تر و جدی‌تر از قبل می‌شوند. در واقع امروزه اکثر دوستی‌های خیابانی به با هم بودن‌های بدون قید و شرط و خارج از عرف تبدیل شده است.

«ازدواج سفید» White Marriage به معنای زندگی مشترک بدون در نظر گرفتن «شرایط شرعی و قانونی» و به دور از هرگونه تعهدی است. این نوع از ازدواج، به معنای هم‌زیستی با هدف رفع نیاز جنسی است که در جایی ثبت نمی‌شود. البته باید توجه داشت که بسیاری از کشورهای غربی همچون آلمان تا دهه 50 لقب ازدواج وحشی را به آن داده بودند و جامعه آن را نفی می‌کرد. ازدواج سفید (نامشروع) از اوایل دهه 90 در ایران مشاهده و به آسیبی اجتماعی تبدیل شد.

بسیاری از جوانان ایرانی با گرایش به تفکرات غربی و تقلید از کشورهای اروپایی، به زندگی مشترک اما خارج از چارچوب روی آورده‌اند. بی‌تردید این نوع روابط در بسیاری از کشورهای اروپایی، بلامانع بوده و گسترده عظیمی را به خود اختصاص داده است و حتی فرزندی که از این نوع رابطه متولد می‌شود هم در جامعه کاملاً پذیرفته شده است، در حالی که این قبیل روابط آزاد و گاها نابهنجار، باعث قبح شکنی از بسیاری از ارزش‌های اجتماعی جامعه ایرانی شده که نیازهای عاطفی و حتی جنسی جوانان را رفع و آن‌ها را از ورود به مقوله ازدواج باز می‌دارد.
بر اساس قانون اساسی، اگر روند زنا به اثبات برسد، خاطیان متحمل 99 ضربه شلاق و دیگر موارد قانونی خواهند شد.

آمار ازدواج سفید در ایران
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده در سال جاری، بیش از نیمی از افرادی که به «ازدواج سفید» گرایش دارند، دختران و پسرانی بین 25 تا 30 سال سن و دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و این روش زندگی آن‌ها عمری بین 1 تا 3 سال دارد. اغلب آن‌ها اذعان دارند که در ابتدای امر قصد به وجود آمدن چنین شرایطی را نداشته‌اند و بیشتر در راستای افزایش آشنایی به این مسیر کشانده شده‌اند. البته برای گرایش جوانان به ازدواج سفید چند بهانه اصلی وجود دارد که عبارت‌اند از:
- بی‌اعتمادی به ازدواج رسمی و هراس از آینده
- اثبات آزادی فردی
- نبود امنیت شغلی و اوضاع اقتصادی نامناسب
- آشنایی بیشتر

اصل اساسی ازدواج سفید
بسیاری از جامعه شناسان و روانشناسان بر این عقیده‌اند که علت اصلی ازدواج سفید رفع عطش جنسی است. به بیان دیگر هدف از این نوع ازدواج رابطه جنسی و هوس رانی است. در سال 1392 پژوهشی در ایالات متحده صورت گرفت که بر اساس نتیجه آن، زوج‌هایی که بر اساس ازدواج سفید زندگی می‌کنند حدوداً 2 برابر ازدواج‌های عرف و قانونی در پی ایجاد رابطه جنسی بوده و عمده زندگی را در این موضوع خلاصه کرده‌اند.

آسیب‌های ازدواج سفید
ازدواج سفید که پدیده‌ای نوظهور در کشور ما محسوب می‌شود، به دلیل نبود چارچوب و قید و شرط خاص، آسیب‌های فراوانی را در زوایای مختلف زندگی افراد به وجود می‌آورد که جامعه شناسان آن‌ها را به موریانه‌هایی تشبیه کرده‌اند که پایه‌های جامعه را از بین برده و بنیان خانواده را متزلزل می‌کند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- کاهش آمار ازدواج رسمی
- اختلال در سلامت روحی - روانی
- کاهش سطح سلامت جنسی و جسمی
- افزایش خشونت فردی و اجتماعی
- تولد کودکان بی‌هویت

باید توجه داشت که زنان بیش از مردان در چنین روابطی آسیب‌پذیر خواهند بود چرا که آن‌ها هم از لحاظ جسمی و فیزیکی و هم از لحاظ عاطفی بسیار حساس‌تر و شکننده‌تر از مردان هستند. ضمن این که این عوارض بیش از همه به آن دلیل ایجاد می‌شود که زوجین هیچ تعهدی نسبت به یکدیگر نداشته و به همین خاطر با خیالی آسوده، تنها به کسب سود خود از این زندگی می‌اندیشند و نگرانی برای حصول نتیجه نامطلوب ندارند و هرگاه که بخواهند، می‌توانند مسیر خود را از دیگری جدا نموده و به این زندگی خاتمه دهند. در حالی که در ازدواج رسمی، افراد نسبت به احساسات، نیازهای روحی و حتی جنسی یکدیگر تعهد داشته و باید برای تأمین آن‌ها نهایت تلاش خود را به کار گیرند و جدا و کنار گذاشتن طرف مقابل بر اساس قانون و با در نظر گرفتن حق و حقوق طرفین امکان‌پذیر خواهد بود.

در این میان نباید از متولد شدن کودکان بی‌هویت به‌آسانی گذشت. در ازدواج سفید که عموماً ادعا می‌کنند با مراقبت‌های جنسی همراه است، کودکانی متولد می‌شوند که نه از سوی قانون و اجتماع و نه از سوی خانواده‌ها قابل پذیرش نیستند. این نوزادان یا در ابتدای امر به خیابان‌ها سپرده و یا از سوی یکی از والدین به کام مرگ کشانده می‌شوند. از لحاظ قانونی این نوزادان زنازاده محسوب و نمی‌توانند از خدمات رفاهی و اجتماعی برخوردار باشند. ضمن این‌که بر اساس قانون اساسی، اگر روند زنا به اثبات برسد، خاطیان متحمل 99 ضربه شلاق و دیگر موارد قانونی خواهند شد.

شاید بهترین روش برای عدم گسترش بیش از پیش این معضل اجتماعی، آسان‌سازی ازدواج با ایجاد تسهیلات مالی است، چرا که اغلب افرادی که از ازدواج گریزان هستند مشکلات اقتصادی را به‌عنوان سدی در برابر تشکیل خانواده قلمداد می‌کنند. پس بر مسئولین مربوطه ضروری است تا با بررسی همه جانبه و برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت شرایط ازدواج را برای اکثریت مهیا کنند تا از آسیب‌های احتمالی آینده جلوگیری شود.
 
منابع:
1- آماری از ازدواج سفید در ایران، عصر ایران
2- مجازات قانونی ازدواج سفید چیست؟، مشرق نیوز
3- عواقب ازدواج سفید و هم خانه شدن جوان ها، شفا آنلاین
4- ازدواج سفید چیست؟، باشگاه خبرنگاران جوان
5- ازدواج سفید چیست؟، خبرگزاری مهر