تاريخچه پرده کعبه

پوشاندن خانه کعبه سابقه اي طولاني دارد. در اين که چه کسي نخستين بار خانه کعبه را پوشانده، اختلاف نظر وجود دارد. شايد اولين کسي که به پوشاندن خانه کعبه اقدام کرده حضرت اسماعيل (ع) باشد.
به گزارش شيعه آنلاين روش ساخت خانه ها در آن زمان به گونه اي بوده که درون آن از ديد رهگذران در امان نبود و با باز شدن در، خانه و ساکنان آن در معرض ديد رهگذران قرار مي گرفتند. همسر اسماعيل که زني نجيب بود و اين مسئله براي او رنج آور بود، به همسرش اسماعيل پيشنهاد مي کند پرده اي بر در آن خانه آويزان کنند تا خانه از ديد افراد بيگانه در امان باشد. از اين رو تصميم مي گيرند خانه خدا را نيز که سنگ هاي آن بيرون زده بود و منظره خوشايندي نداشت، بپوشانند. به همين خاطر حضرت اسماعيل مقداري پشم گوسفند جمع کرد و آن را به قبايل اطراف داد تا براي کعبه پوششي مناسب ببافند. هر قسمتي از پرده که آماده مي شد، آن را بر کعبه آويزان مي کردند تا آن که مراسم حج فرا رسيد اما هنوز قسمتي از خانه کعبه بدون پرده باقي مانده بود. به پيشنهاد همسر اسماعيل، قسمت باقي مانده را با حصير پوشاندند.و هر طايفه از اعراب چيزي آورد و حصير را برداشتند و پرده را تکميل کردند.
در روايت ديگري از امام صادق (ع) نقل شده که فرمودند: حضرت آدم (ع) کعبه را به وسيله پشم پوشاند، حضرت ابراهيم (ع) با الياف گياهي و حضرت سليمان (ع) با نوع بافت عربي.
بنا به روايت تاريخ در سال 220 قبل از هجرت پيامبر اکرم (ص)، شاه «تبع حميري»، پادشاه يمن به قصد ويران کردن مسجدالحرام و خانه کعبه به راه افتاد اما در بين راه سخت بيمار و زمين گير شد. وي به راهنمايي يکي از عرب هاي بيابان گرد براي خانه خدا نذر کرد و شفا يافت. بنابراين براي آن دري با قفل و پوشش مناسب تهيه کرد. اين پادشاه يمني ابتدا خانه را با پوششي از برگ درخت نخل و بعد پارچه اي يمني روي آن کشيده و در آخر با پارچه اي نرم و نازک و لطيف آن را پوشانيد. جانشينان راه او را ادامه دادند و سال ها وظيفه آماده کردن پوشش خانه کعبه را بر عهده داشتند. آنها خانه خدا را با پارچه هاي يمني قرمز راه راه مي پوشاندند اما گاهي هم افراد به صورت موردي پوشش خانه خدا را آماده مي کردند. نخستين زني که در دوره جاهليت اين کار را کرد، «نبيله بنت حباب» مادر عباس بن عبدالمطلب عموي پيامبر اکرم (ص) بود. او حاجتي داشت، نذر کرده و حاجتش را گرفته بود، پوشش خانه کعبه را تهيه کرد. در دوره «قصي بن کلاب» از نياکان پيامبر (ص) قبيله قريش مسئوليت تهيه پوشش خانه خدا را به عهده داشت تا اين که يکي از ثروتمندان بزرگ مکه به نام «ابوربيعه مخزومي» بخشي از اين وظيفه را پذيرفت. از آن زمان به مدت يک سال او پوشش خانه کعبه را تدارک مي ديد و سال ديگر قريش آن را به انجام مي رساند.
قريش نيز به خصوص در اواخر عصر جاهليت همواره بر کعبه پرده اي مي پوشاندند که رنگ آن سبز يا زرد و جنس آن خز يا موي بافته شده بود. پيامبر اسلام (ص) تا فتح مکه نتوانست جامه اي بر خانه خدا بپوشاند اما بالاخره در سال هشتم هجري، پوششي از پارچه هاي يمني براي کعبه تهيه کرد و از آن پس، خليفه ها عهده دار اين مسئوليت شدند و گاه جامه اي از پارچه هاي يمني و گاه از پارچه هاي سفيد مصري بر خانه کعبه مي پوشاندند. خليفه ها و پادشاهان مسلمان، در دوره هاي مختلف، اين کار وظيفه و افتخاري بزرگ تلقي مي کردند. در زمان رسول اکرم (ص) بر کعبه پارچه اي سفيد رنگ با بافتي عربي مي آويختند و بعدها از برد يماني استفاده شد.
اولين کسي که خانه کعبه را با ديباج پوشاند «ابن زبير» بود. در زمان بين هشام، پوشش خانه کعبه را در سال دو مرتبه يعني هشتم ذيحجه و روز عاشورا را عوض مي کردند. از آن جا که امکان داشت قسمت هايي از پرده کعبه را به عنوان تبرک برگيرند، در ايام حج ديبا را بر خانه کعبه آويزان مي کردند و در روز عاشورا پوشش اصلي را بر خانه کعبه مي آويختند. حضرت علي (ع) نيز در دوران خلافت خود براي کعبه پوشش مي فرستاد. در زمان عبدالملک هر ساله پرده اي به مدينه فرستاده مي شد و بر مسجدالنبي پهن مي کردند و بعد آن را همراه عطر و عود به مکه مي فرستادند. در حال حاضر کار تزيين پرده هايي که براي پوشش کعبه فرستاده مي شود را هنرمندان شهر مکه بر عهده دارند اما اين که چرا از رنگ سياه براي اين کار استفاده مي کنند مطلبي است که تاکنون به آن اشاره نشده است.
منبع:نشريه روشنان،شماره 5
/خ