تربیت جنسی و آموزش خودمراقبتی یکی از نیازهای کنونی کودکان است که متأسفانه با کم‌توجهی از سوی خانواده‌ها و نهادهای آموزشی زمینه بروز و ظهور آسیب‌های اجتماعی و فردی فراوانی را ایجاد کرده است.

نویسنده: آزاده مرنی

امروزه و با پیشرفت علم و ظهور انواع ابزار ارتباطاتی، علاوه بر مزایای فراوانی که برای بشر در نقل‌وانتقال اطلاعات پیس آمده، معایبی نیز ایجاد شده است که گاها وزنه ترازو را به سمت خود سنگین می‌کند. جولان اطلاعات بدون رده‌بندی سنی در فضای مجازی یکی از معایب این پیشرفت و ظهور تکنولوژی‌های نوین است که باید بسیاری از والدین را هوشیار کند زیرا در صورت غفلت، فرزند شما هم می‌تواند قربانی این فضا شود.
از این رو، 2 موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند؛ اول تربیت جنسی فرزندان و دوم، آموزش چگونگی حضور از فضای مجازی. مواجه با  انواع تصاویر و محتوای پورن، بنا به هر دلیل از باز شدن صفحه اتفاقی گرفته تا تبلیغات و... می‌توانند بر رفتار جنسی و بلوغ کودکان تأثیر سوء بگذارند. به بیان دیگر هر چه فرد، بیشتر با مسائل و محتوای جنسی سروکار داشته باشید، زودتر به بلوغ جنسی می‌رسد و از دیگر سو، این قبیل مسائل برایش قبح شکنی و عادی خواهد شد. زمانی که افراد در خانواده آموزش‌های لازم درباره مسائل جنسی را ندیده باشند، برای افزایش سطح آگاهی و کنجکاوی به راه‌های نادرست مانند اینترنت و یا دوستان هم سن و سال خود، سوق پیدا می‌کنند.

از دیگر سو، وقتی افراد از کمترین میزان سواد رسانه‌ای و نحوه استفاده و حضور در فضای مجازی برخوردار نباشند، بیشترین میزان آسیب‌پذیری از این فضا را خواهد داشت. چرا که نه توانایی حقیقت از کذب را دارند و نه می‌توانند محتوای مغایر با فرهنگ و هنجارهای اجتماعی خود را از دیگری تشخصی دهند و این نقطه همچو باتلاقی است که تدریجاً افراد را به درون خود کشیده و زمانی فرا می‌رسد که رها شدن غیر ممکن است. در حالی که اگر افراد، در پرسیدن سؤالات و پاسخ به کنجکاوی‌های خود مشکلی با والدین نداشته باشند، کمتر گرفتار موج‌های سرگردان فضای مجازی خواهند شد.بی‌تردید اگر تربیت جنسی در کشور ما با توجه بیشتری از سوی خانواده‌ها و ارگان‌های آموزشی قرار می‌گرفت، امروزه کمتر شاهد وقوع اتفاقات تلخی همچون تعرض به آتنا، قتل ستایش و مواردی از این دست بودیم.

تربیت جنسی کودکان
تربیت جنسی فرزندان، موضوعی نیست که هرگاه احساس نیاز کردیم، به آموزش آن بپردازیم، بلکه این روند دوره و زمان‌های مختص به خود را دارد که حتما باید در زمان خود و با علم به مرحله بندی تربیت، انجام شود تا بهترین و مناسب ترین نتیجه را حاصل کند. در واقع سن 3 تا 5 سالگی بهترین زمان برای آن است که به فرزند خود درباره بدن و اجزای آن توضیحاتی را داده و آگاهی‌های لازم را تبیین کنیم. این سن به مرحله نخست تربیت جنسی معروف است و فاز دوم مربوط به دوران بلوغ است. از برشمردن نقاط حساس بدن گرفته تا از خود مراقبتی و جلوگیری از تعرض در مرحله اول تربیت جنسی فرزندان صورت می‌گیرد. فرزندان باید بیاموزند که هیچ فردی اجازه لمس کردن نقاط حساس و خاص بدن آن‌ها را نداشته و این که دوستان و اقوام به بهانه دوست داشتن دائم به اجزای مختلف کودک دست بزنند، آغاز احتمالی یک خطر است و آن‌ها باید آگاه باشند که تحت هیچ شرایطی نباید بدن خود را حتی به دوستان و هم‌سالان خود نشان دهند. باید توجه داشت که تعرضات جنسی، صرفاً با لمس بدن کودکان صورت نمی‌گیرد و معمولاً و در ابتدا، با نشان دادن تصاویر مستهجن، واگویی روابط جنسی و حتی محتوا و داستان‌های جنسی آغاز می‌شود تا در فرد ایجاد کنجکاوی و عطش کند.

مرحله دوم یا همان دوران بلوغ که بسیار مهم‌تر از فاز اول است، زمان تثبیت آموزش‌های مرحله نخست است و اگر آموزش‌ها و رفتار والدین در 3 تا 5 سالگی، مناسب و برنامه‌ریزی شده نباشد، بی‌شک نمی‌توان در مرحله دوم آموزش‌های مختص به دوران نوجوانی را اعمال کرد. در این دوران، اجزای جنسی و هورمون‌های بدن نوجوانان با تغییرات گسترده‌ای همراه است که در صورت کم‌توجهی والدین، زمینه‌ساز بروز آسیب‌های فردی و جمعی فراوانی می‌شود. رویداد تغییرات در تغییر خلق‌وخو، پرخاشگری و مواردی از این دست باید درون خانواده کنترل شود تا فرزندان برای یافتن یک همراه و همدم و پاسخگو به سؤالات این دوره، به جامعه و افراد بدون صلاحیت مراجعه نکنند.

در این میان باید توجه داشت که روانشناسان تربیتی و درمانگران جنسی معتقدند که هر چه جو عاطفی حاکم بر خانواده از استحکام و گستردگی بیشتری برخوردار باشد، احتمال بروز چنین معضلاتی به حداقل خود می‌رسد چرا که کودک، میان خود و والدین دیوار و حائلی احساس نکرده و در صورت احساس هرگونه خطری آن را به والدین اعلام خواهد کرد. این که برخی از والدین سخن گفتن درباره مسائل جنسی با کودکان را نوعی تابوشکنی می‌دانند یکی از آسیب‌های بزرگ حوزه تربیت محسوب می‌شود.
هدف از تربیت جنسی فرزندان

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، تربیت جنسی فرزندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که برای تحقق چند هدف اصلی را صورت می گیرد و اگر این اهداف محقق نشوند، بی تردید آسیب های زیان بار و غیر قابل جبرانی را بر جامعه و خانواده ها تحمیل خواهد کرد. این اهداف عبارتند از:
- تکامل فردی (تربیت درست فردی و خودشناسی)
- سالم‌سازی اجتماع (دوری از معضلات و آسیب های اجتماعی)
- کنترل امیال جنسی (جلوگیری از افسارگسیختگی غرایض جنسی)
- خود مراقبتی در اجتماع (حفاظت از حریم شخصی و جسمی خود)
- جلوگیری از انحرافات فردی و اجتماعی (به حداقل رساندن بزهکاری در اجتماع)

بی‌تردید اگر تربیت جنسی در کشور ما با توجه بیشتری از سوی خانواده‌ها و ارگان‌های آموزشی قرار می‌گرفت، امروزه کمتر شاهد وقوع اتفاقات تلخی همچون تعرض به آتنا، قتل ستایش و مواردی از این دست بودیم. البته نباید از نقش تأثیرگذار صداوسیما در این حوزه چشم‌پوشی کرد چرا که این رسانه به دلیل صمعی و بصری بودم در کنار فراگیری می‌تواند با ارائه برنامه‌های تخصصی و ویژه درباره خود مراقبتی و شناخت ابعاد مختلف مسائل جنسی افکار عمومی را جهت‌دهی کرده و در رشد سالم کودکان و نوجوانان قدمی مؤثر بردارد.

 
منابع:
1- آسیب‌های اجتماعی در فضای مجازی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
2- تربیت جنسی که باشد، آتناها و ستایش‌ها قربانی نمی‌شوند، خبرآنلاین
3- 15 اصل مهم برای تربیت جنسی کودکان زیر 7 سال، جام جم آنلاین
4- تربیت جنسی کودک را از چه سنی شروع کنیم؟، روزنامه ایران
5- نوجوانان بیشترین قربانیان آزار جنسی مجازی، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران