بیش از ۴ میلیون هموطن در کشورهای ۵ قاره مشغول به کار و تحصیل هستند و شماری از آن‌ها، پیش از ترک ایران، سابقه پرداخت بیمه تأمین اجتماعی را به‌صورت اجباری، خویش‌فرما و صاحبان حرف و مشاغل آزاد دارند. برای برخورداری از خدمات سازمان تأمین اجتماعی، اکنون این امکان فراهم شده تا این افراد نیز بتوانند براساس شرایطی که سازمان اعلام کرده است، حق بیمه خود را پرداخت کنند و مثل ۴۲ میلیون بیمه‌شده در ایران، مشمول خدمات بازنشستگی و درمانی شوند.

با توجه به این‌که اکنون، ایران در فهرست مقصدهای گردشگری سلامت خاورمیانه قرار دارد و قیمت خدمات درمانی در ایران به‌مراتب کمتر از بسیاری از کشورهای جهان است، لذا تکمیل سابقه بیمه برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، بی‌ثمر نخواهد بود. تا کنون ۳۰ هزار نفر از ایرانیان مقیم خارج از کشور از خدمات بیمه‌ای سازمان بهره‌مند شدند که انتظار می‌رود این رقم در سال‌های پیشِ رو افزایش یابد.

این افراد می‌توانند با پرداخت حق بیمه هم از مزایای بازنشستگی استفاده و هم در زمانی که به ایران سفر می‌کنند، از خدمات پزشکی سازمان تأمین اجتماعی در ۳۱ استان کشور بهره‌مند شوند. با توجه به این‌که نوبت‌دهی برخی از بیمارستان‌های تأمین اجتماعی به‌صورت اینترنتی انجام می‌شود، نیاز به مراجعهٔ حضوری نیست.

با توجه به راه‌اندازی سامانه‌های خدمات‌رسانی بیمه‌ای به ایرانیان خارج از کشور و حجم تقاضایی که هموطنان عزیز در ماه‌های پیشِ‌رو نسبت به تداوم پرداخت حق بیمه مسکوت‌شده خود خواهند داشت، در این نوشتار، به این موضوع پرداخته‌ایم تا اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهیم.

اگر شما هم سابقهٔ پرداخت حق بیمه از خارج از کشور را دارید یا از یکی از کارگزاری‌های تأمین اجتماعی در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی استفاده کرده‌اید، خواهشمند است نظرات و دیدگاه‌های خود را از طریق کامنت در اختیار ما بگذارید.


سامانهٔ اعلام درخواست بیمه ایرانیان خارج از کشور

برای تداوم پرداخت حق بیمه یا آغاز فرایند پرداخت حق بیمه نزد سازمان تأمین اجتماعی، درصورتی‌که خارج از کشور زندگی می‌کنید، باید به سامانه اعلام درخواست بیمه ایرانیان خارج از کشور مراجعه و براساس فرمی که تصویر آن را در زیر می‌بینید، درخواست خود را اعلام کنید.


در این فرم الکترونیکی، شما باید نام، نام‌خانوادگی، کد ملی، تاریخ تولد، شماره تماس، نشانی‌ الکترونیکی، کشور محل زندگی و شهر را درج و اگر سابقهٔ بیمه داشتید نیز اعلام کنید. سپس، سازمان اطلاعات شما را بررسی و طی نامه‌ای به شما برای ادامه فرایند تماس خواهد گرفت.


سه روش برای بیمه شدن ایرانیان مقیم خارج از کشور

اتباع کشورمان که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، چه شاغل باشند چه غیرشاغل مثل دانشجویان، اگر درخواست خود را در سامانه‌ای که در بالا گفتیم وارد کنند، تقاضای آن‌ها بررسی و پس از موافقت، با آن‌ها تماس گرفته خواهد شد. سه روش برای دریافت خدمات بیمه‌ای ایرانیان خارج از کشور در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن اشاره می‌شود:

روش اول:زمانی‌که در ایران حضور دارید، می‌توانید به‌صورت حضوری به یکی از صدها شعب سازمان تأمین اجتماعی در ۳۱ استان کشور مراجعه و برای داشتن کد بیمه و برقراری بیمه اختیاری (خویش فرما و یا صاحبان حرف ومشاغل آزاد) درخواست کنید. اگر برای کارفرمایی در داخل ایران کار می‌کنید، اما خارج از ایران سکونت دارید، می‌توانید از خدمات بیمه اجباری بهره‌مند شوید، اما دریافت بیمهٔ بیکاری شما منوط به حضور در ایران و حضور و غیاب است.

روش دوم:آن است که اگر در ایران حضور ندارید، اما خواهان دریافت بیمه سازمان تأمین اجتماعی هستید، با اعطای وکالت به فردی، امکان ثبت‌نام و حمایت بیمه‌ای از جانب وکیل خود را فراهم کنید. توجه کنید که در وکالت‌نامه، حتما باید قید شده باشد که انجام امور بیمه‌ای نزد سازمان تأمین اجتماعی و وکالت‌ کلی قابل قبول نخواهد بود.

روش سوم:آن است که به یکی از کارگزاری‌های سازمان تأمین اجتماعی در ده‌ها کشور دنیا مراجعه و نسبت به تکمیل فرم و تسلیم درخواست اقدام کنید.

توجه کنید که در هر حالت، وقتی شما به شعبهٔ داخل کشور یا کارگزاری‌های مجاز سازمان تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنید یا به وابستگی‌های خارج از کشور وزارت کار یا کنسول ایران در کشور محل زندگی می‌روید، سازمان تأمین اجتماعی پس از دریافت درخواست شما طبق فرم‌های سازمانی، موظف است ظرف ۶۰ روز از تاریخ ثبت تقاضا، درخواست شما را بررسی کند تا صلاحیت شما برای برقراری بیمه، احراز شود.

استحقاق یا عدم استحقاق شما در این بازه‌ٔ زمانی به شما اعلام و شما ۳۰ روز فرصت دارید تا نسبت به امضای قرارداد و پرداخت حق بیمه و به جریان انداختن آن اقدام کنید. اگر سابقهٔ بیمه در کشور را داشته باشید، پاسخ به شما سریع‌تر خواهد بود.


شرایط سنی پذیرش درخواست بیمه ایرانیان مقیم خارج از کشور

اگر در خارج از کشور زندگی می‌کنید و خواهان دریافت بیمهٔ سازمان هستید، بایستی حداقل ۱۸ سال تمام و حداکثر ۵۰ سال داشته باشید. اگر سن شما در زمان ثبت تقاضا، از ۵۰ سال تمام بیشتر باشد، باید در سازمان تأمین اجتماعی، سابقهٔ پرداخت بیمه به هر صورتی را داشته باشید. اگر ۵۵ سال دارید، باید حداقل ۵ سال سابقهٔ پرداخت حق بیمه را داشته باشید.
توجه کنید که اگر خارج از کشور زندگی می‌کنید و ۱۰ سال سابقه پرداخت بیمه در ایران رادارید، از شرط سنی ۵۰ سال تمام معاف خواهید بود. والدین نمی‌توانند برای فرزندان زیر ۱۸ سال، درخواست بیمه کنند، چراکه از نظر قانون وزارت کار ایران، شهروندان زیر ۱۸ سال، مشمول قانون کار نیستند و به همین علت مشمول قانون سازمان تأمین اجتماعی جمهوری اسلامی ایران نیز نخواهند بود.


دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه محاسبه می‌شود؟

توجه کنید که اگر شما در خارج از کشور زندگی می‌کنید، اما به‌صورت دورکاری برای کارفرمای ایرانی مشغول به کار هستید، می‌توانید از خدمات بیمه اجباری استفاده کنید و مبنای محاسبه حق بیمه شما، برابر با کارگران مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی در داخل کشور است؛ یعنی ۲۰ درصد حق کارفرما و ۷ درصد حق کارگر و ۳ درصد بیمهٔ بیکاری.

اما اگر خارج از کشور هستید، بیمه خویش‌فرما منظور خواهد شد. اگر شما کمتر از ۶۰ ماه سابقه پرداخت حق بیمه در ایران را دارید، یک‌پنجم حداقل دستمزدی که سالانه شورای عالی کار در اواخر اسفند تعیین و ابلاغ می‌کند، مبنای محاسبه حق پرداخت حق بیمه خواهد بود.

اگر در خارج از کشور زندگی می‌کنید و بیش از ۶۰ ماه سابقه پرداخت حق بیمه دارید، مبنای پرداخت حق بیمه شما، میانگین دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه آخرین سال قبل از ثبت تقاضای شماست. مثلا اگر سال ۹۷ درخواست بدهید، میانگین دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه شما بر اساس سال ۹۶ محاسبه خواهد شد. یک شرط هم دارد. شرطش آن است که این مبلغ، از یک‌پنجم برابر حداقل دستمزدی که وزارت کار هر سال اعلام می‌کند و مبنای حداقل دستمزد می‌شود، کمتر نباشد.

توجه داشته باشید که طبق قوانین کار ایران، از ابتدای هر سال شمسی و نه میلادی، به میزان درصدی که طبق مصوبات شورای عالی کار به دستمزد شاغلین اضافه می‌شود، مبنای پرداخت حق بیمه بیمه‌پردازان افزایش می‌یابد. به‌هرحال، مبنای پرداخت حق بیمه از یک‌پنجم حداقل دستمزد کمتر و از حداکثر دستمزد مصوب بیشتر نخواهد بود.


نرخ پرداخت حق بیمه و تعهدات بیمه‌ای ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه است؟

طبق قانون تأمین اجتماعی مصوب تیر ماه سال ۱۳۵۴ و اصلاحیات بعدی که جزئیات آن در سایت روزنامه‌های رسمی و سایت TAMIN.IR در دسترس است، مشمولین خارج از کشور می‌توانند با پرداخت حق بیمه، از خدمات سازمان برخوردار شوند:
-با پرداخت حق بیمه ۱۶ درصد از بیمه بازنشستگی و مقرری فوت استفاده کنند؛
-با پرداخت حق بیمه ۲۰ درصد از بیمه بازنشستگی و ازکارافتادگی و فوت استفاده کنند؛
-دریافت وسایل کمک‌پزشکی مثل پروتز مفاصل و آرتروزها؛
-دریافت هزینهٔ کفن و دفن.

۲ درصد از حق بیمه‌های ذکرشده را دولت پرداخت می‌کند. ملاک دریافت مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت و خدمات درمانی، براساس شرایطی است که سازمان در همان سال اعلام می‌کند.


چگونگی ارائهٔ درخواست خدمات بیمه‌ای توسط هموطنان مقیم خارج از کشور

متقاضی یا وکیل وی با وکالت‌نامه معتبر باید به یکی از شعب تأمین اجتماعی در ۳۱ استان کشور مراجعه و فرایند را پیگیری کند. اگر خارج از کشور هستید، به کارگزاری‌ها یا وابستگی کار ایران در کشور محل زندگی مراجعه کنید. همچنین کارگزاری‌های بیمه نیز که اکنون در بیش از ۳۰ کشور دنیا مستقر هستند، به ایرانیان مقیم خارج از کشور خدمات خواهند داد.

اگر پس از گذشت ۹۰ روز از تسلیم درخواست شما نزد نمایندگی‌های سازمان در داخل یا خارج از کشور، پیگیر فرایند نشدید، شروع بیمه شما منوط به تسلیم درخواست جدید و رعایت شرایط مقرر است.


معاینهٔ پزشکی متقاضیان بیمه مقیم خارج از کشور چگونه است؟

متقاضیان حق بیمه ۲۰ درصد که بیمهٔ بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت به آن‌ها تعلق می‌گیرد، باید با هزینهٔ خود، معاینه پزشکی شوند و اگر ازکارافتاده کلی شناخته شوند، تنها می‌توانند در قبال تعهدات بیمهٔ بازنشستگی و فوت با نرخ شانزده درصد که ۲ درصد آن را دولت پرداخت می‌کند، مشمول مقررات بیمهٔ صاحبان حرف و مشاغل آزاد شوند.


در چه صورت ایرانیان متقاضی بیمه در خارج از کشور، از انجام معاینهٔ پزشکی معاف هستند؟

اگر متقاضی در زمان ثبت درخواست، دارای سابقهٔ پرداخت بیمه قابل‌قبول نزد سازمان باشد، از انجام معاینات پزشکی معاف است و باید شرایط زیر را نیز داشته باشد:

شما در صورتی از انجام معاینات پزشکی معاف هستید، که از زمان تسلیم رسمی درخواست خود برای برقراری بیمه، بیش از ۲۷۰ روز از قطع ارتباط بیمه‌ای شما سپری نشده باشد. مثلا اگر در ماه بهمن درخواست خود را تسلیم کردید، آخرین پرداخت بیمه شما متعلق به اردیبهشت باشد.

شما در صورتی از انجام معاینات پزشکی معاف هستید که پیش از قطع ارتباط بیمه‌ای، به‌طور پیوسته حداقل ۱۲ ماه سابقه پرداخت بیمه معتبر نزد سازمان تأمین اجتماعی را داشته باشید.


معاینه پزشکی ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه انجام می‌شود؟

اگر شما خارج از کشور زندگی می‌کنید و برای برقراری بیمه، نیازمند معاینات پزشکی هستید، نیازی به مراجعه به کادر پزشکی معتمد سازمان تأمین اجتماعی در داخل کشور نیست. با توجه به این‌که سازمان تأمین اجتماعی با وزارت امور‌ خارجه، تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه منعقد کرده است، شما می‌توانید بر اساس استانداردهای داخل کشور، معاینات پزشکی را انجام دهید.

برای این کار به نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشور محل زندگی، یا کارگزاری‌های رسمی یا به وابستگی­‌های کار مراجعه کنید، تا نسبت به احراز هویت شما بر اساس رویت کارت‌ ملی و گذرنامه اقدام شود و فرم معاینه پزشکی را که عکس شما به آن الصاق شده است، در اختیارتان قرار دهند.

این فرم را باید نزد پزشک معتمدی ببرید که مورد تأیید وزارت خارجه و سازمان تأمین اجتماعی در پایتخت کشوری است که زندگی می‌کنید. او معاینات را انجام می‌دهد. پس از آن، نمایندگی ایران در کشور محل زندگی‌تان باید آن را تأیید کند. تمامی مستندات پزشکی اعم از کلینیکی و پاراکلینیکی که توسط پزشک متخصص داخلی انجام شده باشد، باید ترجمه و با پست سفارشی به داخل کشور ارسال شود.


تسهیلات دفترچه درمانی بیمه‌شدگان ایرانی مقیم خارج از کشور چگونه است؟

طبق قانون ۲۹ سازمان تأمین اجتماعی، شما می‌توانید با پرداخت حق بیمه با نرخ‌های تعیین‌شده، در داخل کشور از خدمات درمانی مراکز طرف قرارداد سازمان یا مراکز ملکی سازمان استفاده کنید و افراد تحت تکفل شما نیز از این خدمات بهره‌مند شوند. با توجه به هزینهٔ پایین خدمات درمانی در ایران نسبت به خارج از کشور، انجام این امور مخصوصا انجام جراحی‌های گوناگون در داخل ایران مقرون‌به‌صرفه است.

اگر شما متقاضی حمایت درمانی سازمان هستید، باید حق بیمه را پرداخت کنید. اما اگر انصراف داده و دفاتر درمانی را هم تحویل داده باشید، پذیرش درخواست مجدد شما منوط به پرداخت میزان سهم درمان دوران انقطاع است که برابر مقررات سازمان محاسبه خواهد شد.

توجه داشته باشید که هزینه‌های تشخیصی و درمانی بیمه‌شدگان ایرانی مقیم خارج از کشور و افراد تحت تکفل وی پس از تأیید نمایندگی‌های ایران در خارج، بر اساس تعرفه‌های داخل کشور محاسبه خواهد شد. این امر مشابه وضعیت بیمه‌شدگان داخل کشور است که با اسناد پزشکی معتبر به سازمان مراجعه و هزینه‌ها را دریافت می‌کنند.


شرایط برقراری مستمری بازنشستگی ایرانیان خارج از کشور چگونه است؟

بازنشستگی ایرانیان مقیم خارج از کشور که پرداخت بیمهٔ آن‌ها تا سن بازنشستگی ادامه پیدا می‌کند، به شرح زیر است:
-داشتن ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه با ۵۰ سال سن برای آقایان و ۴۵ سال سن برای بانوان که معمولا افراد، مشمول این قانون نمی‌شوند.
-داشتن ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرایط سنی.
-دارا بودن حداقل سابقه پرداخت حق بیمه در قانون تأمین اجتماعی (۶۰ سال سن آقایان و ۵۵ سال سن بانوان).


شرایط برقراری مستمری ازکارافتادگی ایرانیان بیمه‌پرداز خارج از کشور چگونه است؟

اگر بیمهٔ شما بر اساس تعهدات بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت باشد و حق بیمه را پرداخت کرده باشید، می‌توانید درخواست شرکت در کمیسیون پزشکی کنید تا از تسهیلات تعهد ازکارافتادگی بهره‌مند شوید. شما به گواهی پزشک متخصص مبنی بر ناعلاج‌بودن بیماری دارید و برای پیگیری باید داخل کشور باشید. کمیسیون پزشکی بر اساس مادهٔ ۹۱ قانون تأمین اجتماعی، می‌تواند ازکارافتادگی کلی بیمه‌شده را از ۶۶درصد به بالا تعیین کند.

برای استفاده از این تسهیلات باید ۱۲ ماه سابقهٔ پرداخت بیمه در مدت ۱۲۰ ماه قبل را داشته باشید. همچنین داشتن حداقل سابقه ۹۰ روز پرداخت بیمه قبل از آغاز بیماریِ منجر به ازکارافتادگی نیز ضروری است.

درغیراین‌صورت با درخواست شما موافقت نخواهد شد. توجه کنید که برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، بیمهٔ بیکاری و غرامت حوادث ناشی از کار موضوعیت ندارد.


شرایط برقراری مستمری بازماندگان ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه است؟

برای برقراری مستمری بازماندگی بیمه‌شده متوفی، شرایط زیر الزامی است:
-بیمه‌شده متوفی ظرف ۱۲۰ ماه پیش از تاریخ فوت، حداقل ۱۲ ماه سابقه پرداخت بیمه داشته و ۹۰ روز آن در آخرین سال حیات باشد.
-بیمه‌شده متوفی باید ۲۰ سال سابقه بیمه قابل‌قبول داشته باشد.
-اگر بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط بالا باشد، به نسبت سال‌هایی که بیمه پرداخت شده است، بدون الزامی به رعایت ماده ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی و بر اساس مادهٔ ۸۳ این قانون، واجد دریافت مستمری خواهند بود.


سازمان تأمین اجتماعی در کدام کشورها کارگزاری دارد؟

شما می‌توانید مشخصات ۲۰ کارگزاری رسمی تأمین اجتماعی در کشورهای مختلف جهان را در سایت کارگزاران رسمی برون‌مرزی سازمان تأمین اجتماعی ببینید. سازمان تأمین اجتماعی اکنون در این کشورها، کارگزاری رسمی دارد که شما می‌توانید به آنجا مراجعه و درخواست خود را بر اساس آن‌چه در بالا گفته شد، ارائه کنید تا نسبت به برقراری بیمه‌ اقدام شود:

در کشورهای انگلستان، ایتالیا، بلژیک، ترکیه، جمهوری آذربایجان، چین، روسیه، اسکاندیناوی، عراق، عمان، فرانسه، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، مالزی و هندوستان، کارگزاری‌های رسمی تأمین اجتماعی وجود دارد. کشورهای دیگر نیز در سال ۱۳۹۸ به این جمع اضافه خواهند شد. به‌نظر می‌رسد در آیندهٔ نزدیک شاهد افزایش کارگزاری‌ها در کشورهایی باشیم که برای سفر و مهاجرت مورد توجه ایرانیان هستند (مثل اقیانوسیه و کشورهای عرب خلیج فارس).


سوالات متداول درمورد بیمه ایرانیان خارج از کشور

من در شرکتی خارج از کشور کار می‌کنم و بیمه هستم. چه نیازی به پرداخت حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی ایران دارم؟
شما می‌توانید با تکمیلی سنوات خود نزد سازمان تأمین اجتماعی در مدت زمانی‌ که خارج از کشور مشغول به زندگی و تحصیل هستید، هم از خدمات مصوب استفاده کنید و هم از مزیت‌های بازنشستگی. تا هم از شرکت‌های بیمه کشور محل زندگی خدمات بازنشستگی و درمانی بگیرید و هم پس از رسیدن به سن بازنشستگی، از داخل کشور هم مستمری ماهانه دریافت کنید که نوعی پس‌انداز ریالی برای شما و خانواده‌تان خواهد بود.
با توجه به افزایش نرخ ارز در سال ۹۷ و با توجه به این‌که مبنای محاسبه حق بیمه شما، حداقل دستمزد اعلامی توسط وزارت کار ایران است، لذا حق بیمه‌ای که برای استفاده از تسهیلات سازمان تأمین اجتماعی ماهانه پرداخت می‌کنید، زیر ۱۰۰ دلار خواهد بود که رقم ناچیزی برای ایرانیان مقیم خارج از کشور است؛ مخصوصا هزینه‌های درمانی در ایران، به‌مراتب کمتر از هزینه‌های درمانی خارج از کشور است.

من پیش از ترک ایران، ۲ سال بیمه بیکاری و ۱۲ سال بیمه اجباری بودم. آیا می‌توانم در گرجستان، سابقه بیمه خود را تا بازنشستگی ادامه بدهم؟
بله. مدت زمانی بیمه بیکاری شما، جزو سنوات سابقه پرداخت بیمه شما منظور شده و شما با ۱۴ سال سابقه پرداخت بیمه، درصورتی‌که مشمول شرایط سن و پرداخت ۲۰ سال حق بیمه باشید، می‌توانید از خدمات بازنشستگی استفاده کنید. برای استمرار پرونده بیمه‌ای خود، به کارگزاری رسمی سازمان تأمین اجتماعی در شهر تفلیس مراجعه کنید.

آیا دانشجویان ایرانی که با هزینه خود مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور هستند،‌ می‌توانند سابقه بیمه خود را از سر بگیرند؟
بله. این فرصت خوبی برای دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور است تا با این تسهیلات سازمان تأمین اجتماعی، در پرداخت حق بیمه آن‌ها وقفه‌ای نیفتد و بتوانند از مزایای بیمه در داخل کشور استفاده کنند.

آیا استفاده از خدمات بیمه تأمین اجتماعی برای ایرانیان مقیم خارج از کشور نیازمند ارائه برگه عدم سوءسابقه است؟
چنین موضوعی در قانون تأمین اجتماعی ذکر نشده است. برای کسب اطلاعات بیشتر با ادارهٔ کل روابط عمومی سازمان تماس بگیرید.

آیا بیمه‌پردازی ایرانیان مقیم خارج از کشور، مشمول بیمهٔ بیکاری هم می‌شود؟
خیر. چراکه شما کارفرمایی ندارید.

منبع:سایت چطور