وظیفه زن در مقابل شوهر

1- اطاعت از همسر

یکی از وظایف مهم زن که نقش محوری نسبت به سایر وظایف وی دارد، اطاعت همه جانبه اش از شوهر می باشد. هر چند واژه «اطاعت» ممکن است معنایی خشک داشته باشد، ولی در محیط گرم خانواده، دستور مرد، با نوعی مهر و عطوفت همراه است و صدای دلنشین مرد به هر چه بلند شود گواراترین غذای روحی برای زن محسوب می گردد.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: انَّ لِلرَّجُلِ حَقّاً علی امْرَئِتِهِ، اذا دَعاها تَرْضیهِ وَ اذا امَرها لا تَعْصیهِ وَ لا تُجاوِبُهُ بِالْخَلافِ وَ لا تُخالِفُهُ...[1]

مرد بر زن حقی دارد، وقتی وی را خواند جواب مثبت دهد، و وقتی وی را دستوری داد اطاعت کند و جواب منفی ندهد و با وی به مخالفت برنخیزد.

2- شکر نعمت

شکر نعمات الهی بر هر کسی واجب است. موهبت وجود شوهری که مکمل زندگی زن شود، و او را از گناه و معاصی باز دارد، نیز نعمتی بزرگ است و وظیفه زن این است که برای این نعمت و نیز زحماتی که همسرش برای او متحمل می شود، شاکر باشد.

قال الصادق علیه السلام: خَیرُ نِسائِکمْ الَّتی انْ اعْطِیتْ شَکرَتْ وَ انْ مُنِعَتْ رَضِیتْ.[2]

بهترین زنان شما آنانند که اگر به آنها چیزی عطا شود شکر می گزارند و اگر از آن عطاها منع شوند راضی می باشند.

بلی بدترین زنان آنانند که نیکی های شوهر را فراموش کنند.

قال الصادق علیه السلام: ایما امْرَئَةٍ قالَتْ لِزَّوْجِها ما رَأَیتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِک خَیراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُها.[3]

هر زنی به شوهر خود بگوید هیچگاه از تو خیری ندیده ام، اعمال نیکش نابود می شود.

3- آزار ندادن همسر

اصولًا جلب رضایت شوهر، از وظایف مهم زن به حساب می آید.

قال الباقر علیه السلام: وَ لا شَفیعَ لِلْمَرْئَةِ انْجَحُ عِنْدَ رَبِّها مِنْ رِضا زَوْجِها.[4]

شفاعت کننده ای برای زن، که شفاعتش نزد خداوند مورد پذیرش باشد، چون رضایت شوهرش نیست.

لذا ناراحت کردن و آزار دادن همسر حرام و گناه بوده و شدیدترین عقوبتها را به همراه خواهد داشت و البته اولین کسی که از این عمل زشت لطمه خواهد دید، خود زن خواهد بود. زندگی با صفا بر وی بسان جهنم تلخ می گردد، رحمت الهی را از خود دفع می کند و در قیامت نیز عذابی دردناک در انتظار عمل قبیح اوست. به این روایات توجه کنید:

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: مَنْ کانَ لَهُ امْرَئَةٌ تُؤْذیه لَمْ یقْبَلِ اللَّهُ صَلاتَها وَ لا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِها حتّی تُعینَهُ وَ تُرْضِیهُ، وَ انْ صامتِ الدَّهْرَ وَ قامَتِ اللَّیلَ وَ اعْتَقَتِ الرِّقابَ وَ انْفَقَتِ الْامْوالَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ کانَتْ اوَّلَ مَنْ تَرِدُ النَّارَ،... وَ عَلَی الرَّجُلِ مِثْلُ ذلِک الْوِزْرِ وَ الْعَذابِ اذا کانَ مُؤذِیاً ظالِماً.[5]

زنی که همسرش را آزار می دهد، خداوند نماز آن زن و نه هیچ عمل حسنه ای از او نمی پذیرد مگر اینکه شوهرش را یاری و راضی نماید، هر چند تمام روزها را روزه بگیرد و شبها را نماز بخواند و بنده آزاد کند و اموال در راه خدا انفاق کند. و نیز اولین کسی است که وارد آتش می شود. البته مرد نیز اگر زن را اذیت کند و ظلم نماید همین وزر و عذاب را دارد.

و نیز از آن حضرت است که فرمود:

وَیلٌ لِامْرَأَةٍ اغْضَبَتْ زَوْجَها وَ طُوبی لِامْرَأَةٍ رَضِی عَنْها زوجُها.[6]

وای بر زنی که شوهرش را به خشم آورد و خوشا به حال زنی که شوهرش از وی راضی است.

و امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:

مَلْعُونةٌ مَلْعُونَةُ امْرَئَةٌ تُؤذی زوجَها و تَغُمُّهُ، وَ سَعیدَةٌ سَعیدَةٌ امْرَئَةٌ تُکرِمُ زَوْجَها وَ لا تُؤْذیهِ وَ تُطیعُهُ فی جَمیعِ احْوالِهِ.[7]

ملعون است، ملعون است زنی که شوهرش را بیازارد و محزون کند، و سعادتمند است، سعادتمند است زنی که شوهرش را اکرام کند و آزارش ندهد و در همه حال مطیع وی باشد.

4- نزدن شوهر

گفتیم آزار دادن شوهر عواقب سختی را چه در دنیا و چه در آخرت به دنبال دارد، بدتر و سخت تر از آزار، تنبیه بدنی شوهر است، این معصیت نادر از دید روایات مخفی نمانده است.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: ما مِنْ امْرَئَةٍ تَمُدُّ یدَیها تُریدُ اخْذَ شَعْرَةٍ مِنْ زَوْجِها، اوْ شَقَّ ثَوْبَهُ الّا سَمَّرَ اللَّهُ کفَّیها بِمَسامیرَ مِنْ نارٍ.[8]

هیچ زنی نیست که دست بر شوهرش دراز کند، و بخواهد موی سر شوهرش را بکشد، یا لباسش را پاره کند، مگر اینکه خداوند دستانش را با میخ های آتشین می کوبد( می شکافد).

البته موارد و مصادیق این معصیت در جامعه بسیار اندک است و غالباً کمتر از حدی است که به عنوان مزاح و لطیفه در جامعه مشهور شده است...

5- نپوشیدن لباس شهرت

لباسی که بدان افتخار شود و مایه برتری و تکبر نسبت به دیگران به حساب آید، لباس شهرت نامیده می شود. پوشیدن چنین لباسی چه بر مرد و چه بر زن حرام است.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: نُهِی انْ تَلْبِسَ الْمَرْئَةُ اذا خَرَجَتْ ثَوْباً مَشْهُوراً او تَتَحَلَّی بِما لَهُ صَوْتٌ یسْمَعُ.[9]

پیامبر مکرم نهی فرمود از اینکه زن هنگام خروج از منزل لباس شهرت بپوشد، یا به چیزی صدادار خود را زینت دهد.

6- استفاده نکردن از عطریات در بیرون منزل

قال الصادق علیه السلام: وَ ایما امْرَئَةٍ تَطَیبَ لِغَیرِ زَوْجِها لَمْ یقْبلِ اللَّهُ مِنْها صَلاةً حَتّی تَغْتَسِلَ مِنْ طیبِها کغُسْلِها مِنْ جِنابَتِها.[10]

هر زنی که برای غیر شوهر خود عطر بزند نماز وی را خداوند نمی پذیرد مگر اینکه مانند غسل جنابت غسل کند.

7- حفظ عفت و صیانت نفس

از بایسته های مهم زن، حفظ حجاب و عفت و پوشش مناسب در برخورد با غیر محارم است.

یا أَیهَا النَّبِی قُلْ لِأَزْواجِک وَ بَناتِک وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذلِک أَدْنی أَنْ یعْرَفْنَ فَلا یؤْذَینَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً.[11]

ای پیامبر به همسران و دختران و زنان مؤمن بگو: روسری های بلند خود را بر رو افکنند این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است.

8- ننگریستن به نامحرم

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: اشْتَدَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلی امْرَئَةٍ ذاتِ بَعْلٍ مَلَاءَتْ عَینَها مِنْ غَیرِ زَوْجِها او غیرِ ذی مُحَرَّمٍ مِنْها فَانَّها انْ فَعَلَتْ ذلِک احْبَطَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ کلُّ عَمَلٍ عَمِلَتْهُ.[12]

غضب خداوند بر زنی که چشم خود را از دیدن غیر شوهر خود و هر نامحرمی پرکند شدید است، اگر چنین کند خداوند تمام اعمال نیک وی را نابود می کند.

روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله از اصحاب پرسید: چه چیزی برای زنان نیک است؟ حضرت امیر علیه السلام به منزل آمدند و این سؤال را با حضرت زهرا علیها السلام در میان گذاشتند و او فرمودند:

خَیرٌ لِلنِّساءِ انْ لا یرینَ الرِّجالَ وَ لا یراهُنَّ الرِّجالُ.[13]

بهترین چیز برای زنان آنست که آنان مردان نامحرم را نبینند و مردان نامحرم نیز او را ننگرند.

حضرت امیر علیه السلام نزد پیامبر آمد و جواب را مطرح کرد، پیامبر سؤال نمود: چه کسی تو را خبر داد؟ حضرت فرمودند: زهرا علیها السلام، پیامبر متعجب شدند و فرمودند:

انَّ فاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنّی.[14]

همانا فاطمه پاره تن من است.

9- تحمیل نکردن بیش از حد توان همسر

زن باید توان شوهر را در نظر بگیرد و بیش از قدرت وی از او چیزی نخواهد.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: الا ایما امْرَئَةٍ لَمْ تَرْفَقْ بِزَوْجِها وَ حَمَلَتْهُ عَلی مالا یقْدِرُ عَلَیهِ وَ مالا یطیقُ لَمْ یقْبِل اللَّهُ مِنْها حَسَنَةً وَ تَلْقَی اللَّهُ وَ هُوَ عَلَیها غَضْبانٌ.[15]

آگاه باشید، هرزنی که شوهرش را مدارا نکند و او را وادار به کاری که توانش ندارد بنماید، خداوند عمل نیکی از او نمی پذیرد و خداوند را در حال خشم و غضب ملاقات می کند.

و نیز می فرماید:

لا یحِلُّ لِلْمَرْئَةِ انْ تَکلَّفَ زَوْجَها فَوْقَ طاقَتِهِ.[16]

جایز نیست بر زن که شوهرش را بیش از حد توان به زحمت اندازد.

چه بسا مردان برای تهیه آنچه که همسرانشان درخواست نموده اند، مرتکب معاصی و جرائمی شوند، زنان می بایست توان همسران خود را بسنجند و بیش از قدرت آنان، چیزی را مطالبه ننمایند.

10- بیرون نرفتن از منزل بدون اذن

حضرت رسول در ضمن حدیث مناهی می فرماید:

وَ نَهی انْ تَخْرُجَ الْمَرْئَةَ مِنْ بَیتِها بِغَیرِ اذْنِ زَوْجِها، فَانْ خَرَجَتْ لَعَنَها کلُّ مَلَک فِی السَّماءِ وَ کلُّ شَی ءٍ تَمُرُّ عَلَیهِ مِنَ الْجِنِّ وَ الْانْسِ حَتّی تَرْجِعَ الی بَیتِها.[17]

پیامبر مکرم نهی فرمود از اینکه زن بدون اذن شوهر از منزل خارج شود، اگر چنین کند تمام فرشتگان آسمان و هر آنچه وی در زمین بر آن می گذرد از انسان ها و اجنه تا هنگام بازگشتنش او را لعن می کنند.

11- زینت نکردن برای نامحرم

وَ نَهی انْ تَتَزَینَ لِغَیرِ زَوْجِها فَانْ فَعَلَتْ کانَ حَقّاً عَلی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْ یحْرِقَها بِالنَّارِ.[18]

و نیز نهی فرمود از اینکه زن برای غیر شوهرش خود را زینت کند که اگر چنین کند بر خداوند لازم است که با آتش گناهش، وی را بسوزاند.

12- تمکین

یکی دیگر از وظایف مهم زن این است که شوهر خود را از نظر مسائل زناشویی تأمین نماید و حاجت شهوی خود را نیز به او ارضاء کند.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:... وَ عَلَیها انْ تَطَیبَ بِاطْیبِ طیبِها وَ تَلْبِسَ احْسَنَ ثِیابِها وَ تَزَینَ بِاحْسَنِ زینَتِها وَ تَعَرَّضَ نَفْسَها عَلَیهِ غُدْوَةً وَ عَشِیةً...[19]

بر زن لازم است که به بهترین عطرش خود را خوشبو کند و بهترین لباس را بپوشد و به بهترین شیوه آرایش نماید و صبح و شام خود را بر شوهرش عرضه کند.

امام صادق علیه السلام می فرماید: زنی برای برخی سؤال ها نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد. حضرت فرمود:

شاید تو از «متسوفات» هستی؟ زن گفت: یا رسول اللَّه متسوفات کیانند؟ پیامبر فرمود:

الْمَرْئَةُ الَّتی یدْعُوها زَوْجُها لِبَعْضِ الْحاجَّةِ فَلا تَزالُ تُسَوِّفُهُ، حَتّی ینْعَسَ زَوْجُها فَینام، فَتِلْک الَّتی لا تَزالُ الْمَلائِکةُ یلْعَنُها حَتّی یسْتَیقِظَ زَوْجُها.[20]

زنی است که شوهرش وی را می خواند و او دائماً معطل می کند تا اینکه شوهرش چرت می زند و به خواب می رود، این زن را ملائکه دائماً لعن می کنند تا اینکه شوهرش از خواب بیدار شود.


پی نوشت ها:
[1] مستدرک ‏الوسائل، ج 14، ص 243.
[2] بحارالأنوار، ج 103، ص 239.
[3] وسائل الشیعة، ج 14، ص 115.
[4] بحارالأنوار، ج 81، ص 345.
[5] وسائل الشیعة، ج 14، ص 116.
[6] بحار الأنوار (ط - بیروت) / ج‏8 / 310 .
[7] مستدرک ‏الوسائل، ج 14، ص 247.
[8] همان، ص 240.
[9] مستدرک ‏الوسائل، ج 14، ص 280.
[10] وسائل الشیعة، ج 14، ص 113.
[11] سوره احزاب، آیه 59.
[12] وسائل الشیعة، ج 14، ص 172.
[13] همان، ص 43.
[14] همان.
[15] همان، ص 154.
[16] مستدرک ‏الوسائل، ج 14، ص 242.
[17] وسائل الشیعة، ج 14، ص 115 و 154.
[18] همان، ص 154.
[19] همان، ص 112.
[20] همان، ص 117.


منبع: حوزه نت