شهرستان بروجرد یکی از شهرستان‌های استان لرستان است که در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی خرم آباد در ناحیه تقریبا کوهستانی واقع شده است. این شهر دارای موقعیت جغرافیایی ویژه ارتباطی بوده و هست و همین مساله باعث به وجود آمدن حوادث تاریخی متعدد در این منطقه شده است. به علاوه قرارگیری بر سر شاهراه تهران- خوزستان یکی از عوامل رونق اقتصادی منطقه به شمار می‌آید. بهترین زمان برای بازدید از شهرستان بروجرد فصول بهار و پاییز است.


پل چالانچولان

این اثر در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل تاریخی چالانچولان در استان لرستان و در دشت حاصلخیزی در مسیر جاده قدیمی بروجرد به خوزستان و اصفهان قرار دارد. این پل در زمان صفویه روی رودخانه سزار ا حداث شده و شالوده اصلی آن در دوارن ساسانیان بنا گذاشته شده است. ‌طول پل چالان چولان ۶*۱۲۰ متر است و ۶ طاق چشمه آجری روی آن بنا شده که پایه‌های آن ها تا ارتفاع یک متری از سنگ هستند. موج شکنهای پل با توجه به مسیر آب در سمت شمال غربی قرار گرفته و در دو طرف باند عبور پل نیز دو دیواره آجری به ارتفاع ۹۰ سانتی متر جهت امنیت و ممانعت از سقوط عابرین از روی پل ایجاد شده است.


مسجد جامع بروجرد

مسجد جامع در خیابان جعفری شهر بروجرد واقع شده است. این مسجد یکی از کهن ترین مساجد غرب ایران است. بخش قدیمی این بنا شبستان جنوبی و گنبد آن است که همانند چهارطاقهای زمان ساسانیان است. نقشه مسجد از نوع یک ایوانی است و از یک قسمت وسط به ابعاد ۱۰*۱۰ و دو قسمت طرفین به ابعاد ۲۰*۱۰ مترتشکیل شده است. ارتفاع گنبد این مسجد تاریخی که در وسط بنا ایجاد شده تا کف مسجد نزدیک به ۲۰ متر است و زمان ساخت آن به عهد سلجوقی برمی گردد.

براساس کتیبه های موجود این مسجد در زمان شاهان صفوی، در سالهای ۱۰۲۲ هجری، ۱۰۲۳ هجری، ۱۰۹۱ هجری و سرانجام در سال ۱۲۰۹ هجری تعمیر ومرمت شده است. مسجد جامع بروجرد دارای تزئینات آجری و کاشیکاری بوده است که در طول زمان و بر اثر عوامل طبیعی چون زلزله تخریب شده اند. مواد و مصالح آن از آجر، کاشی و ملات است. این بنا مربوط به دوره سلجوقی است و به شماره ۲۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


پل قلعه حاتم

سرزمین کوهستانی زاگرس در غرب ایران به لحاظ تاریخی و ارتباطی نقش برجسته ای در تمدن های باستانی و تاریخی ایران داشته است و یکی از مشخصه های استانهای غربی ایران به ویژه لرستان وجود پل های متعدد باستانی است. پل قلعه حاتم در مجاورت روستای قلعه حاتم در ورودی شهر بروجرد و در شمال شرقی این شهر قرار دارد و از آثار تاریخی ثبت شده شهرستان بروجرد به حساب می آید. تاریخ دقیق ساخت پل معلوم نیست اما بقایای فعلی پل احتمالا مربوط به دوره قاجاریان هستند.

پل قلعه حاتم یک پل آجری-سنگی با کاربری انتقال آب است. طول پل ۲۶۱ متر و عرض آن ۲.۵ متر است. این پل دارای ۱۴ چشمه است که از نوع تاق آجری هستند. مصالح اصلی پل شامل آجر و سنگ است که با ملات ساروج و آهک به هم متصل شده اند. آجرهای هر چشمه ابعادی حدود ۲۲ در ۲۲ سانتی‌متر دارند و نیز دو یال شرقی و غربی پل فاقد آجرند و تماماً از سنگ ساخته شده اند و با استفاده از سنگ به زمین مجاور متصل و محکم شده‌اند.

پل قلعه حاتم اساسا به منظور انتقال آب شرب رودخانه بالا دست روستای قلعه حاتم معروف به باغشاه یا ماشا به شهر بروجرد ساخته شده است و از روی یک رودخانه بزرگتر عبور می کند به طوری که از سرریز شدن آب به این رود جلوگیری می کند و به صورت روگذر، آب تمیزتر و قابل شرب را به سمت شهر هدایت می نماید. رودخانه‌ای که از زیر پل قلعه حاتم رد می‌شود معروف است به رودخانه گرمابه که آب آن مصرف زراعی دارد.


خانه حاج افتخار الاسلام

خانه افتخارالاسلام طباطبایی مربوط به دوره قاجار است و در بروجرد، خیابان صفا، کوچه هلال احمر، کوچه آقا احمدی واقع شده است. این خانه متعلق به یکی از روحانیون برجسته شهر و از خانواده سادات طباطبایی بروجرد به نام جاج افتخار الاسلام نبوی طباطبایی بوده است.خانه در کوچه معروف به حاج افتخار از محله صوفیان واقع که درزمان خود یکی از بزرگترین خانه های مسکونی شهر بوده و درحال حاضر از زیباترین منازل مسکونی قدیم در شهر بروجرد است. بنا در حدود اوایل قاجاریه ساخته شده و مشتمل بر یک ورودی با سردری بزرگ و زیبا ست، در دولنگه چوبی بر آن نصب شده است که پس از عبور از فضای هشتی بر حیاط خانه وارد می شود.


تپه چغا

 تپه چغا یکی از تفرجگاه‌های بروجرد به خوبی از ورودی‌های شهر دیده می‌شود با گذر از پله‎ها یا جاده کشیده شده درسینه‌کش تپه چغا وجود تندیس‎های زیبایی از حیات وحش و شخصیت‎های اسطوره‌ای مانند "آرش کمانگیر” و انواع وسایل بازی، آلاچیق‌ها، دریاچه مصنوعی، هتل چند ستاره و گلزار شهدای گمنام خودنمایی می‌کند.

این مکان نیز که در غرب بروجرد قرار دارد مشرف به تمامی شهر بوده و اغلب مسافران و گردشگران از این نقطه تمامی زیبایی و قابلیت‎های این شهر را می‌توانند مشاهده کنند. از یک طرف گستردگی و وسعت شهر و از طرف دیگر مناطق سرسبز و تفریحی و از سمت دیگر منظره زیبای باغ فدک چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

باغ فدک که در دامنه تپه چغا قرارگرفته نیز یکی دیگر از تفرجگاه‌های بروجرد بوده که طی چند سال اخیر شهرت زیادی بین مسافران داشته وجود سه دریاچه بزرگ در این باغ و قایقرانی دراین مکان برای خانواده‌های مسافر به ویژه جوانان بسیار دل‌انگیز است.


رود سزار

رودخانه سزار یکی از شاخه‌های اصلی رود دز است؛ این رودخانه آب های خود را از مناطق کوهستانی الیگودرز، ازنا، دورود، اشترینان و بروجرد دریافت می کند و در مسیر راه آهن سراسری به سوی جنوب ایران سرازیر می شود. این رودخانه در پایین دست، رودخانه دز نامیده شده و سد بزرگ دز روی این رودخانه ساخته شده است. از شاخه های مهم سزار، رود تیره است که بعد از دریافت آب های اشترینان (گله رود، سراب سفید، کرتول و چند رود دیگر) به رودخانه ماربره (که از به هم پیوستن آب های الیگودرز، دورود و ازنا تشکیل می شود) می پیوندد.


بقعه زواریون

بقعه زواریون یا آرامگاه برکیارق (دوره سلجوقیان)در پنج کیلومتری شمال شهر بروجرد و بر فراز تپه های مشرف بر شهر، بنای قابل توجهی قرار دارد که به نام زواریون (زواریجان یا زوارگان) مشهور است. این بنای آجری دارای گنبدی کوچک حجره های مختلف و یک ضریح است و قبرستان کوچکی در کنار آن قرار دارد و روستایی نیز به همین نام در نزدیکی آن است.




منبع: سایت ستاره