اثرات حسن خلق

حُسن خلق افزون بر آنکه دارای پاداش اخروی است، آثار دنیوی بسیاری برای انسان به همراه دارد. خوش خلقی، پیوندهای دوستی را محکم و پایدار می کند. پیامبر گرامی اسلام ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) می فرماید: « حُسْنُ الْخُلْقِ یثْبِتُ الْمَوَدَّةَ » [1]؛ « خُوش خویی، دوستی را پایدار می کند ».

گشاده رویی همچنین سبب آبادی سرزمین ها و طول عمر می گردد. امام صادق ( علیه السلام )، در این باره می فرماید: « اِنّ الْبِرَّ وَحُسْنَ الْخُلْقِ یعْمُرانِ الدِّیارَ وَیزِیدانِ فِی الأَعْمارِ » [2]؛ « نیکوکاری و خوش خلقی، سرزمین ها را آباد می کند و بر عمرها می افزاید ».

امام علی ( علیه السلام ) نیز خوش خلقی را سبب وسعت روزی می داند و می فرماید: « فی سَعَةِ الاَخْلاقِ کنُوزُ الاَرْزاقِ » [3]؛ « گنجینه های روزی در نرم خویی و گشاده رویی است ».

از سوی دیگر، خوش خلقی، موقعیت اجتماعی انسان را ارتقا می دهد و او را محبوب می سازد. حضرت علی ( علیه السلام ) در این باره می فرماید: « کمْ مِنْ وَضیعٍ رَفَعَهُ حُسْنُ خُلْقِهِ » [4]؛ « چه بسیار فرد بی مقداری که خوش رویی او را برتری بخشیده است ».

حُسن خلق، مشکلات و ناهمواری های زندگی را برای آدمی هموار می گرداند. امام علی ( علیه السلام ) در کلامی دیگر می فرماید: « مَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ سَهُلَتْ لَهُ طُرُقُهُ » [5]؛ « هر کس خلقش نیکو شد، راه های زندگی برایش هموار می گردد ».

روزی، علی ( علیه السلام ) از سوی پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) مأمور شد تا با سه نفر که برای کشتن ایشان هم پیمان شده بودند، پیکار کند. آن حضرت، یکی از آن سه نفر را کشت و دو نفر دیگر را اسیر کرد و خدمت پیامبر خدا ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) آورد. پیامبر، اسلام را بر آن دو عرضه کرد و چون نپذیرفتند، فرمان اعدام آنان را به جرم توطئه صادر کرد. در این هنگام، جبرئیل بر رسول خدا ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) نازل شد و عرض کرد: خدای متعال می فرماید: یکی از این دو نفر را که مردی خوش خلق و سخاوتمند است، عفو کن. آنگاه پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) از قتل او صرف نظر کرد. وقتی آن فرد دانست که به سبب داشتن این دو صفت نیکو، مورد عفو الهی قرار گرفته است، شهادتین گفت و اسلام آورد. رسول الله ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) درباره وی فرمود: « او از کسانی است که خوش خویی و سخاوتش، او را به سمت بهشت کشانید ».[6]

آثار اُخروی خوش اخلاقی

گشاده رویی نه تنها آثار دنیوی، که فواید اخروی فراوانی به دنبال دارد. از آن جمله، می توان گفت: گشاده رویی موجب رسیدن به مراتب عالی معنوی می گردد. پیامبر اکرم ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) می فرماید:

اِنَّ الْعَبْدَ لَیبْلُغُ بِحُسْنِ خُلْقِهِ عَظیمَ دَرجاتِ الآخِرَةِ وَأَشْرَفَ الْمَنازِلِ وَاِنَّهُ ضَعیفُ الْعِبادَةِ. [7]

بنده در سایه خوش اخلاقی، به مراتب بزرگ و مقام های والایی در آخرت می رسد؛ اگر چه عبادتش ضعیف است.

همچنین حسن خلق، حساب قیامت را آسان می سازد. حضرت علی ( علیه السلام ) بدین گونه بر این امر صحه می گذارد: « حَسِّنْ خُلْقَک یخَفِّفِ اللهُ حِسابَک » [8]؛ « اخلاقت را نیکو کن تا خداوند حسابت را آسان کند ».

آمرزش گناهان از دیگر آثار اخروی گشاده رویی است. امام صادق ( علیه السلام ) در این باره می فرماید: « اِنَّ الْخُلْقَ الْحَسَنَ یمِیثُ الْخَطیئَةَ کما تَمِیثُ الشَّمْسُ الْجَلیدَ. » [9]؛ « اخلاق نیکو، لغزش ها را ذوب می کند، همان گونه که آفتاب یخ را ».

پیامبر رحمت ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) خُوش خلقی را راهی به بهشت میداند:

اَکثَرُ ما تَلِجُ بِهِ اُمَّتی الجَنَّةَ تَقْوَی اللهِ وَحُسْنُ الخُلْقِ.[10]

بیشترین امتیازی که امت من به سبب داشتن آن به بهشت می روند، تقوای الهی و حسن خلق است.


پی نوشت:
[1] بحارالانوار، ج 71، ص 150.
[2] همان، ص 395-
[3] همان، ج 78، ص 53-
[4] شرح غررالحکم، ج 4، ص 558-
[5] همان.
[6] بحارالانوار، ج 71، ص 390.
[7] محجة البیضاء، فیض کاشانی، ج 5، ص 93-
[8] بحارالانوار، ج 71، ص 383-
[9] همان، ص 375-
[10] بحارالانوار، ج 68، ص 375-


منبع: حوزه نت