خستگی در دوران حاملگی

بیشترین چیزی که بسیاری از زنان از اوایل دوران حاملگی خود به یاد دارند احساس دائمی خستگی است. حاملگی فشار مضاعفی بر بدن وارد کرده و می تواند با خستگی بسیار همراه باشد. حتی زنان شب زنده دار نیز ممکن است از فرط خستگی بیشتر از ساعت ۸ شب نتوانند بیدار باشند.
 
این خستگی ناشی از تغییرات بدن به ویژه تغییرات هورمونی به دلیل حاملگی است. بد خوابی شبانه به ویژه در صورتیکه خانم حامله مجبور باشد چند بار برای ادرار کردن بیدار شود، چندان غیر شایع نیست. تهوع و استفراغ هم می تواند مزید بر علت باشد. و نهایتا اینکه خانم حامله ممکن است در رابطه با حاملگی، افسرده و یا مضطرب باشد و نتواند خوب بخوابد. اگر فعالیت روزانه هم زیاد باشد نیز خستگی بیشتر خواهد بود.
 
خستگی تا چه موقعی از حاملگی وجود خواهد داشت؟
این زمان در افراد مختلف متفاوت است ولی به طور کلی معمولا تا سه ماهه دوم حاملگی ادامه می یابد. البته متأسفانه این وضعیت در حدود ماه هفتم مجددا تکرار می شود. در آن زمان زن حامله بار سنگینی را با خود حمل می کند و ممکن است به دلایل متعدد از جمله کمردرد، سوزش سر دل، گرفتگی عضلات پا، حرکات جنین و به ویژه تکرر ادرار نتواند در طول شب خوب بخوابد.
 
برای کنار آمدن با خستگی دوران حاملگی چه باید کرد؟
به هشدارهایی که بدنتان می دهد توجه کنید. برای شروع سعی کنید زودتر بخوابید و در طول شب خواب کافی داشته باشید (حداقل ۹ تا ۱۰ ساعت، البته در صورتی که بتوانید بخوابید). همچنین سعی کنید در طول روز نیز چرتی بزنید. اگر سر کار می روید یک چرت ۱۵ دقیقه ای هم خیلی کمک کننده است. حتی اگر در محل کارتان امکان دراز کشیدن (مثلا در نمازخانه) هم نیست سرتان را خانم های باردار مراقب سرخجه باشند روی میز بگذارید و استراحت کنید. حتی می توانید اگر ماشین دارید صندلی آن را خوابانده و داخل ماشین استراحت کوتاهی بکنید. در صورتی که زن بارداری با بیمار مبتلا به سرخجه تماس داشته باشد، اگر پیش از آن واکسینه شده یا مبتلا گردیده باشد، به اقدام خاصی نیاز نداردسعی کنید برنامه هایتان را تنظیم کنید. در صورتیکه امکان داشته باشد سعی کنید از تعهدات کاری تان کم کنید و کارهایتان را برای آخر هفته به خانه ببرید. بدین صورت شاید بتوانید یکی دو ساعت زودتر به خانه بروید. اگر می توانید یک روز وسط هفته را هم مرخصی استحقاقی و یا اگر حالتان خوب نیست استعلاجی) بگیرید. اگر خانه دار هستید هر از گاهی استراحتی به خود بدهید و نگهداری کودکان دیگرتان را به کس دیگری بسپرید تا بتوانید استراحت کنید.
 
مطمئن شوید تغذیه تان درست است. بدن شما به ۳۰۰ کالری اضافه در روز نیاز دارد که البته نباید از مواد غذایی نظیر چیپس و شکلات تأمین شود. یک رژیم غذایی سالم از سبزیجات، میوه جات، غلات (با سبوس)، شیر کم چربی و گوشت بدون چربی و لخم می تواند انرژی زا باشد. در مقابل، هله هوله در واقع انرژی شما را تحلیل می برد. تنقلات مناسب در یک رژیم غذایی سالم شامل میوه و ماست است. همچنین سعی کنید کافئین کمتری مصرف کنید (اگر قهوه خور هستید کمتر بخورید) و آب نیز زیاد بنوشید.
 
هر روز کمی ورزش سبک کنید. ممکن است حس کنید امکان ندارد که توانی برای ورزش کردن داشته باشید با این حال سعی خود را بکنید. توجه داشته باشید که یک ورزش سبک نظیر پیاده روی کوتاه می تواند حالتان را بهتر کند. سعی کنید در طول روز چندین بار حرکات کششی و تنفس عمیق انجام دهید.
 
خانم‌های باردار مراقب سرخجه باشند
به دنبال انتقال ویروس سرخجه از بیمار به خانم باردار، ویروس می تواند از جفت عبور کرده و به جنین منتقل شود. در این صورت سرخجه مادرزادی پدید می آید. سرخجه به دلیل ایجاد ناهنجاریهای جنینی از بیماری های بسیار مهم محسوب می شود. ۹۰ درصد نوزادان مادرانی که در سه ماهه اول حاملگی به سرخجه مبتلا شده اند، به سندرم سرخجه جنینی مبتلا می گردند.
 
باید توجه داشت احتمال این بیماری در ماه های آخر بارداری بسیار ضعیف تر از ماه های نخست است. جنین هایی که در ماه های اول بارداری مبتلا می شوند، بیش از همه در معرض خطر مرگ داخل رحمی، سقط جنین خودبخود و ناهنجاری های اندام های مهم بدن قرار می گیرند. این ناهنجاریها شامل ناشنوایی، آب مروارید، کوچکی چشم ها، آب سیاه جنینی، کوچکی جمجمه، عقب ماندگی ذهنی، ارتباط بین سرخرگ ششی و آئورت، نقص دیواره بین بطنی یا بین دهلیزی در قلب، ضایعات پوستی، بزرگی هم زمان کبد و طحال، یرقان و نقایص استخوانی می باشد.
 

تازه عروس ها گوش کنند

در صورتی که زن بارداری با بیمار مبتلا به سرخجه تماس داشته باشد، اگر پیش از آن واکسینه شده یا مبتلا گردیده باشد، به اقدام خاصی نیاز ندارد. در صورتی که بعد از تماس، معلوم شود که پادتن سرخجه در سرم زن باردار موجود نیست، باید او را به مدت یک ماه از نظر بروز تب، بثورات جلدی و النفادنوپاتی (بیماریهای غدد لنفاوی)، تحت نظر قرار داده و در صورت بروز این علائم به بررسی ترشحات بینی (از نظر وجود پادتن ضد سرخجه) پرداخت و در صورت بروز علائم منطبق بر سرخجه، بررسی پادتن باید به فاصله دو هفته بعد از ظهور علائم صورت گیرد. در این گونه موارد، در کشورهایی که قوانین آنها اجازه میدهد، سقط جنین خانم های باردار مراقب سرخجه باشند مانعی ندارد.
 

ده فرمان سرخ

۱- از تماس کودک خود با کودک یا فرد بالغی که دانه های قرمز رنگ پوستی دارد، جلوگیری کنید، زیرا ممکن است سرخجه داشته باشد.
۲- در صورت مشاهده دانه های قرمز رنگ روی پوست کودک، مانع رفتن او به مدرسه شوید.
۳- در صورت مبتلا شدن کودک به سرخجه، از تماس او با خانم های باردار جلوگیری کنید.
۴- اگر کودک شما گرفتار سرخجه است، تنها با کودکانی می تواند ارتباط داشته باشد که علیه سرخجه واکسینه شده یا پیش از این دچار بیماری شده باشند.
۵- واکسن سرخجه برای همه خوب است، به جز برای افراد زیر:
کسانی که سرطان دارند؛ در حال حاضر کورتن مصرف می کنند؛ شیمی درمانی می شوند؛ تحت اشعه درمانی هستند؛ بیماری حاد تب داری دارند یا سیستم ایمنی شان به هر دلیلی ضعیف است.
۶- در صورتی که نمیدانید قبلا سرخجه گرفته اید یا نه، و یا واکسن آن را زده اید یا نه، می توانید به راحتی با یک آزمایش به این نکته پی ببرید.
۷- در طول بیماری از مصرف هر نوع داروی اضافی بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
 ۸- در این بیماری رژیم غذایی خاصی نیاز نیست.
9- اگر به سرخجه مبتلا شدید و علائمی همچون قرمزی چشم، تب بالا، سرفه های شدید، سردرد، خواب آلودگی زیاد یا بروز خونریزی غیر معمول یک هفته پس از بیماری به صورت خونریزی لثه، بینی، رحم یا لکه های خونی پراکنده در سراسر پوست را داشتید، سریعا به پزشک مراجعه کنید، زیرا اینها علائم خطرناکی هستند و پزشک باید حتما از آنها با خبر شود.
۱۰- نکته آخر این که خود درمانی نکنید. دانه های قرمز روی پوست علل فراوانی دارد که تشخیص علت آن فقط به عهده پزشک است.
 
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396