کودک و نوجوان و جوان ما بدانند که در دوران بحران‌های روحی و ذهنی و فکری حساسی قرار دارند. و نتیجتا از این مباحث نتیجه می گیریم که اصل روانشناسی و روانکاوی کودک اگر از پایه و بنیان درست نباشد و این کودک که نوجوان و جوان ما را به وجود می آورند دچار بحرانهای روحی و فکری و عملی می گردند که کنترل آن در زمان نوجوانی و جوانی بسیار مشکل تر از دوران کودکی خواهد بود پس بهترین کار شناختن روان کودک و نوجوان است و برخورد با اوست که در واقع برمی گردد به همان اهمیت روانشناسی و روانکاوی کودک و نوجوان.
 

رشد حرکتی پای کودک

اولین و اصلی ترین فعالیت حرکتی پاها «راه رفتن» است. این توانایی آزادی بسیاری را به کودک عطا می کند. اما این توانایی در ابتدا نواقص زیادی دارد و فقط شامل راه رفتن معمولی می شود که حتی بعضی مواقع با دشواریهایی همراه است (مثل افتادن) با رشد عضلات پاهای کودک، او این نواقص را برطرف می کند و در کنار آن مهارتهای جدیدی را به آن اضافه می نماید که به آزادی عمل بیشتر او منجر می شود. از مهمترین این مهارتها عبارتند از: «بالا رفتن، دویدن، پریدن و شناکردن».
 

بالا رفتن

بالا رفتن از پله ها در آغاز به کمک دستها و در واقع بصورت «چهار دست و پا» در حالی که «پایین رفتن از پله ها بصورت «عقب عقب رفتن» صورت می گیرد. در این زمانها کودک نمی تواند به تنهایی راه برود. پس از آنکه او توانست به تنهایی راه برود، او با حالت ایستاده و به کمک «نرده» یا «فردی» از پله ها بالا و پایین می رود. برنامه منظم زمان خواب، ممکن است شامل مراحل پوشیدن لباس خواب، مسواک زدن دندان های کودک و خواندن قصه جذابی برای او باشد. همچنین ممکن است برنامه منظم خواب از نظر شما شامل حمام کردن، داستان گفتن، نوشیدن یک لیوان آب و گفتن داستان دیگری باشد. روانشناسی کودک کودک در ابتدا فقط یکی از پاها را جلو می گذارد ولی همراه با رشد کودک و در نتیجه تمرین از تکیه کردن به چیزی صرف نظر کرده و پاها را یکی پس از دیگری به جلو می گذارد. در این موقع حداکثر کودکان در حدود چهار سالگی هستند. اما جنسیت نیز در این امر مؤثر است بطوری که دختران از پسران در این مهارت «کندتر» هستند.
 

دویدن

دویدن» در ابتدا بصورت راه رفتن سریع با قدمهای نامنظم و متزلزل در تمام بدن است که باعث «افتادن» کودک می شود. دویدن کودک برای سریعتر رسیدن به محلی نیست بلکه این یک نوع فعالیت لذت بخش است. تکمیل مهارت دویدن تا «پنج سالگی» طول می کشد. و پس از آنکه مهارت شد از این قدرت خود در زمانهایی که سرعت دادن به حرکات لازم است، استفاده می کند.
 

پریدن

پرش» کودک دو ساله» عبارت از این است که «خود» را از محلی که ایستاده به پایین بیاندازد، در این سن کودک هر دو پای خود را همزمان بلند می کند و همزمان نیز بر زمین می گذارد. چون مهارت کافی در سن وجود ندارد کودک روی زمین می افتد و برخاستن نیز با دشواری همراه است. این مهارت در «چهار سالگی» تکمیل می شود. اما پریدن او تنها شامل پریدن از جاهای بلند می شود و در این سن نمی تواند از موانع بپرد.
 

شنا کردن

این که یک فرد در چه سنی شنا کردن را می آموزد بستگی به فرصت و موقعیت او دارد. این اجتماع و خانواده است که باید موقعیت این کار را برای کودک فراهم کند عده خیلی کمی از کودکان این مهارت را قبل از چهارسالگی فرا می گیرند، در حالی که تعداد زیادی از کودکان تا مدتها بعد بر این مهارت تسلط نمی یابند. و تعدادی هم تا آخر عمر خود مهارت کافی در این امر بدست نمی آورند. «شنا» مستلزم هماهنگی کامل اعضای بدن است و در فراگرفتن آن کودک باید بیشتر از سایر مهارتهای دوران کودکی تمرین کند.
 

خواب کودکان را تنظیم کنید

خواب منظم، مدت از زمان بیداری تا خواب را با به وجود آوردن احساس امنیت و راحتی بیشتر برای کودکتان دلپذیرتر می سازد.برای نتیجه بخش بودن زمان خواب منظم، و استمرار آن تا آینده، به نحوی که نه تنها برای کودکتان، بلکه برای خود شما نیز ثمر بخش باشد، سلسله اتفاقات قابل پیش بینی را که هر شب و همواره به یک صورت دنبال می کنید، کنارهم قراردهید.
 
نظم حقیقی شکل خواهد گرفت و با بزرگتر شدن کودکتان، تغییر خواهد کرد، اما اصول به همان صورت باقی می ماند. در این مرحله سنی، برنامه منظم زمان خواب، ممکن است شامل مراحل پوشیدن لباس خواب، مسواک زدن دندان های کودک و خواندن قصه جذابی برای او باشد. همچنین ممکن است برنامه منظم خواب از نظر شما شامل حمام کردن، داستان گفتن، نوشیدن یک لیوان آب و گفتن داستان دیگری باشد. این بستگی به خود شما دارد، که بخواهید عمل خوابیدن سریعتر و آسانتر انجام شود، و یا برای تنوع، ۲۰ تا ۳۰ دقیقه را به کودکتان اختصاص داده و برایش قصه بگویید، او را در آغوش بگیرید و با هم باشید.
 
اگر قبل از خواب، ساعتی را به بازی آرامی اختصاص دهید، برنامه خواب منظم به بهترین نحوه انجام خواهد شد. این عمل باعث پایین آوردن سطح فعالیت کودکتان شده و سیستم عصبی او را آرام می سازد.
 

منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396