پرورش اعتماد به نفس کودک

پول توجیبی دادن به بچه ها در سنین مختلف معانی خاص خود را دارد. کودکان زیر ۴ سال از ارزش پول آگاهی ندارند و از این سن به بعد نسبت به پول توجه خاصی پیدا می کنند. البته ارزش پول را در این سن نیز درک نمی کنند اما شکل، رنگ و ظاهر پول را می شناسند و گاه می توانند ارزش آن را حدس بزنند.
 
پول توجیبی که به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه در اختیار کودک قرار می گیرد، زمینه مناسبی را برای رشد توانایی های نسبی وی در زمینه مشارکت و کنش های اجتماعی و اقتصادی در آینده فراهم می کند. مدیریت اقتصادی و مالی یکی از نیازهای مبرم افراد است که باید از دوران کودکی آموزش داده شود. دانش آموز باید یاد بگیرد که در زندگی برای چه نیازهایی باید تلاش کند و اولویت بندی نیازهایش را در دراز مدت به یک مهارت تبدیل کند.نتایج تحقیقات نشان می دهد، دختران به پس انداز کردن پول و پسران به خرج کردن پول تمایل بیشتری دارند. از طرفی پسران پول خود را صرف خرید خوراکی و تفریحات هیجانی و اسباب بازی های خشن می کنند در حالی که دختران به خرید وسایل زینتی تمایل دارند. ارائه منطقی پول توجیبی به کودکان در تعدیل هیجانات و احساسات آنها نقش چشمگیری دارد.
 
سیامکی خبوشان ادامه می دهد: دادن پول توجیبی زمینه های خشم و نارضایتی کودک از خودش را فرو می نشاند. کودک با پول توجیبی که دریافت کرده است، می تواند پرخاشگری نهفته در وجودش را که به علت نبود اعتماد به نفس ریشه دار و سرکوب شده است، از بین ببرد. او با دریافت پول توجیبی اعتماد از دست رفته اش را باز می یابد و خود را بزرگ و مهم احساس می کند.

در واقع استقلال ناشی از دریافت پول توجیبی اعتماد به نفس از دست رفته کودک را بر می گرداند. نکته این جاست که تنها دادن پول توجیبی به کودک کفایت نمی کند بلکه والدین باید در خرج کردن و نگهداری پول به وی استقلال عمل دهند. یعنی کودک قادر باشد درباره خرید وسایل تصمیم بگیرد و یا آن را پس انداز کند. والدین به یاد داشته باشند که هرگز از پول توجیبی به مثابه تشویق یا تنبیه استفاده نکنند، زیرا تشویق و تنبیه نباید جنبه مادی داشته باشد. موکول کردن دریافت پول برای انجام کاری در این سنین شیوه بسیار نادرستی است. زیرا کودک عادت می کند که در مقابل هر کاری که انجام می دهد، پول بگیرد.
 

توصیه می شود خانواده ها مطابق با وضعیت اقتصادی خود به بچه ها پول توجیبی بدهند. زمانی که والدین پول زیادی در اختیار فرزندان خود می گذارند به نوعی تربیت نازپروری را نهادینه می کنند که باعث می شود کودک پول را کم ارزش بداند و انتظار داشته باشد هر چه اراده می کند، برایش خریداری شود. از طرفی والدین نباید در دادن پول به بچه ها زیاد سختگیری کنند زیرا ممکن است کودک ترغیب شود خودش از کیف والدین پول بردارد. بنابراین او باید مطمئن باشد در صورت نیاز پول به صورت منطقی و هدفمند در اختیارش گذاشته می شود.
 
مدیریت اقتصادی و مالی یکی از نیازهای مبرم افراد است که باید از دوران کودکی آموزش داده شود. دانش آموز باید یاد بگیرد که در زندگی برای چه نیازهایی باید تلاش کند و اولویت بندی نیازهایش را در دراز مدت به یک مهارت تبدیل کند. کودک از همان زمان که همراه والدین به خرید می رود ارزش پول را می فهمد و در ضمن آموزش چگونگی استفاده از پول را نیز فرا می گیرد.
 

این رویه بسیار خطرناک است زیرا کودک در سنی نیست که بتواند بین موقعیت های مختلف تمایز قائل شود. او در این شرایط نقش پدر را تنها تامین کننده نیازهای مالی خود می داند و این نقش تک بعدی را در ذهن حک میکند. او در آینده پدری خواهد شد که فقط به برآوردن نیازهای مالی خانواده فکر می کند و یا از همسرش فقط همین انتظار را دارد. نکته این جاست که دریافت پول توجیبی ممکن است تا حدی احساس خوبی به کودک بدون پدر بدهد اما خلاء عاطفی او را پر نمی کند. بنابراین ارائه غیرمنطقی پول به چنین کودکی او را یک فرد مادی گرا بار می آورد. والدین در سن ۴ تا ۸ سالگی می توانند چگونگی ، استفاده از پول را به هنگام خرید به کودک بیاموزند. افتتاح حساب بانکی و خرید قلک به همراه پول توجیبی به رشد خودکارآمدی» کودک کمک می کند.
 
یعنی کودک نسبت به خودش احساس مفید و موثر بودن و کارآمدی می کند و اعتماد به نفس پیدا می کند. باید دانست که تقسیم پول در خانواده هایی که چند فرزند دارند باید به تناسب سن و تفاوت هایی که دارند انجام شود و بچه ها بدانند به چه دلیل این مقدار پول را دریافت می کنند. همچنین بهتر است والدین به جای تصمیم گیری درباره نحوه هزینه کرد پول به کودک اعتماد کنند و بگذارند خودش برای خرید وسیله ای تصمیم بگیرد و پولش را پس انداز کند. در غیر این صورت کودک تصور می کند توانایی ندارد و قادر نیست درباره خرید وسیله ای به تنهایی تصمیم بگیرد.
 

والدینی که براساس احساسات و هیجانات خود به کودکانشان پول توجیبی میدهند نمی توانند امیدوار باشند که کودک به صورت منطقی پول خود را خرج کند. والدینی که احساس کمبود می کنند، خود را با خانواده خواهر یا برادر مقایسه می کنند و به جای تفکر منطقی درباره وضعیت مالی خود، بی حساب و کتاب و برای عقب نماندن از دیگران به فرزند خود امتیاز ویژه می دهند تا از دیگران به اصطلاح «سر» باشند در آینده فرزندانی خواهند داشت که می خواهند ره صدساله را یک شبه بروند و زودباور و با ریسک پذیری بالا خطر می کنند و دچار مشکلات متعددی می شوند. خانواده در تربیت مالی فرزندان و چگونگی هزینه کرد پول نقش چشمگیری دارد و می تواند با ارائه الگوهای صحیح، خرید و هزینه منطقی را به کودک آموزش دهد.
 

منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396