طبقه بندی نیازهای کودک

درباره نیازهای مهم و غیرضروری والدین باید با جملاتی مثل «الان وقتش نیست» یا «الان نیاز نداری» برآوردن آن را با توجه به صلاحدید خود و به طور منطقی به تعویق اندازند. والدین هم چنین می توانند محتاطانه خرید یک کالای دیگر را جایگزین خواسته کودک کنند. درباره نیازهای مهم و ضروری هم باید والدین حساب شده و منطقی خرید کنند.
 

 ۱- «غیر مهم و غیرضروری»
 ۲- «مهم، غیرضروری»
 ۳- «مهم و ضروری»
 
والدین باید متناسب با این نیازها واکنش مناسبی نشان دهند. والدین برای برآوردن نیازهای دسته اول با بیان این که «فعلا نیاز نداری، ضرورتی ندارد بخری» باید کودک را نسبت به غیر مهم و غیرضروری بودن نیازش آگاه کنند و قاطعانه «نه» بگویند.
 
بدیهی است هماهنگی پدر و مادر به هنگام تصمیم گیری برای خرید و احترام گذاشتن آنها به نظر یکدیگر و انتخاب مناسب مکان های خرید از دیگر عوامل بازدارنده بهانه گیری های کودک است. کودکانی که به دلیل تنبیه شدن توانستند بار اول دروغ بگویند در پاسخ به سوالات بعدی درباره جزئیات و مشخصات اسباب بازی، خیلی بهتر پاسخهای غیر صحیح و فریب دهنده میدادند تا معلوم نشود که دروغ گفته اند.گفت و گو درباره خریدهای غیر ضروری و نخریدن بعضی وسایل به کودک یاد می دهد که او هم می تواند از برخی نیازهایش چشم پوشی کند. طبیعی است که والدینی که خود به خرید فراوان علاقه دارند و دائم در حال خرید وسایل غیر ضروری هستند، نمی توانند توقع داشته باشند کودکشان رفتار دیگری در پیش بگیرد.
 
گاهی والدین با عملکرد خود، کودک را به انجام رفتار نامناسب و بهانه گیری در خرید ترغیب می کنند. والدینی را در نظر بگیرید که هر بار که به بازار می روند، بدون دلیل و بدون توجه به نیاز کودک برای او خرید می کنند. این کودک در طول زمان پرتوقع می شود و همواره باید با خرید کردن مرکز توجه باشد. و هم چنین والدین باید قبل از رفتن به بازار برای خرید هدف گذاری کنند. به کودک بگویند کجا می روند و چه چیزی می خواهند بخرند. خرید کردن بدون هدف، آفت است و بسیاری از بهانه گیری های بچه ها از همین نقطه شروع می شود. اگر کودک به چیزی نیاز دارد می گوییم فلان چیز را می خریم اما اگر نیازی ندارد لازم نیست چیزی بگوییم. او فقط قرار است بداند کجا می رویم و چه چیزی می خریم. به طور کلی تامین سریع نیازهای غیرضروری کودک خود به خود باعث افزایش سطح توقع در وی می شود.
 

آیا میدانید چه رفتاری باعث دروغ گو شدن کودکانتان می شود؟ متخصصان روانشناسی در کانادا هشدار دادند: تنبیه بدنی یا مقررات سخت و شدید باعث می شود که کودکان برای پنهان کردن خطاهای خود، بیشتر به دروغگویی متوسل شوند.

پروفسور ویکتوریا تالوار از دانشگاه مک گیل و دستیارش پروفسور کانگ لی از دانشگاه تورنتو در مطالعات خود دو گروه از کودکان را که در گروه سنی ۳ و ۴ ساله بودند در شرایط مختلف با هم مقایسه کردند. گروه اول در یک مدرسه خصوصی ثبت نام شده بودند که این مدرسه به روش های سنتی مثل استفاده از ترکه و فلک برای تنبیه دانش آموزان اداره می شد. گروه دوم نیز در یک مدرسه خصوصی دیگری ثبت نام شده بودند که شیوه اداره آن با سیستم های آزادانه تر و با مقررات آسانتر بود. رفتار تک تک کودکان به طور جداگانه در هر دو مدرسه تحت مطالعه قرار گرفت.
 
در ادامه آزمایشات از کودکان خواسته شد در یک بازی «حدس بزن» شرکت کنند. متخصصان که در این بازی با کودکان همراه بودند از آنها درخواست می کردند که وقتی در اتاق تنها هستند دزدکی به اسباب بازی که داخل اتاق گذاشته شده بود، نگاه نکنند. تقریبا اکثر کودکان وقتی تنها میشدند به رغم توصیه متخصصان، این کار را انجام می دادند.
 
اما نتایج ارزیابی ها معلوم کرد کودکانی که در گروه اول یعنی در مدرسه خصوصی با روش سنتی و تنبیهی ثبت نام کرده بودند در پاسخ به این سوال که آیا دزدکی اسباب بازی را دیده اند تقریبا همگی شان دروغ می گفتند و جواب منفی می دادند، در حالی که کودکان در گروه دوم که در مدرسه تنبیه نمی شدند، فقط حدود ۵۰ درصد در مورد نگاه کردن به اسباب بازی دروغ می گفتند.
 
بعلاوه معلوم شد کودکانی که به دلیل تنبیه شدن توانستند بار اول دروغ بگویند در پاسخ به سوالات بعدی درباره جزئیات و مشخصات اسباب بازی، خیلی بهتر پاسخهای غیر صحیح و فریب دهنده میدادند تا معلوم نشود که دروغ گفته اند.

وقتی تصمیم می گیرید صاحب فرزندی شوید، در واقع مسوولیت سنگین تربیت او را هم پذیرفته اید. تربیت به معنی تعلیم دادن و پرورش دادن است. وقتی فرزندان خود را تربیت می کنید، به آنها می آموزید چگونه رفتار نمایند. یعنی شما با قانون گذاری و اعمال انضباط به آنها کمک می کنید تا تکلیف خود را بدانند. این مساله احساس امنیت و آرامش خاطر آنان را افزایش میدهد و از آنجایی که کودکان دوست دارند حس کنند والدین شان از آنان آرامش راضی هستند با ارایه توجه و محبت مناسب از سوی خانواده گام مهمی در ارتقا بهداشت روان کودک و اطرافیان برداشته می شود.
 

منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396