ناباروری یکی از بیماریهای شایع در جوامع مختلف است. شیوع آن در زوج‌های جوان حدود ۱۵ درصد اعلام شده و در کشوری مثل ایران که سالانه یک میلیون مورد ازدواج صورت می گیرد سالانه چیزی حدود ۱۵۰ هزار مورد به زوج های نابارور کشور اضافه می شود. همه اینها یعنی اکنون با وجود امکانات و اقدامات درمانی موجود در کشور، نزدیک به ۳ میلیون زوج نابارور داریم. اغلب مشکلات ناباروری با استفاده از روش های معمول از جمله آموزش و بهره گیری از درمان های دارویی تخصصی و سایر روش های ساده درمان پذیر است و حدود ۹۰ درصد زوجهای سالم به طور طبیعی پس از گذشت یک سال از آغاز زندگی مشترک خود بچه دار می شوند اما اگر با وجود خواست زوجین برای بارداری پس از گذشت یک سال هیچ اتفاقی رخ نداد آنان باید برای درمان ناباروری خود مراحل لازم را آغاز کنند.
 

اولین اشتباهی که هر پدر و مادری ممکن است مرتکب شود

اولین اشتباه هر زوجی که می خواهند پدر و مادر شوند این است که نباید توقع داشته باشند در همان ماه اول «خواستن» صاحب فرزند شوند. باید دانست که بارداری یک نوع شانس محسوب می شود. نطفه مرد و زن باید در لوله رحمی به یکدیگر برسد و در همان زمان حساس و مهم باید نطفه زن در شرایطی باشد که نطفه همسر خود را پذیرش کند. گاهی زوجها فکر می کنند که در همان ماه که تصمیم به بارداری گرفتند می توانند به خواست خود برسند اما این طور نیست و گاهی حتی هر دو نفر زوج زن و مرد از نظر فیزیولوژیکی سالم بوده اما باز هم صاحب فرزند نمی شوند و نیازمند گذر زمان و آمادگی های بیشتر هستند. بسیاری از زوجها پیش ما می آیند که حتی روش های معمولی ارتباط جنسی و نحوه بارداری را نمی دانند و این افراد با آموزش های متخصصان ما راهکارهای موثر بارداری و بچه دار شدن را فرا می گیرند.نوعی از ناباروری به همین علت است. زوجها مراجعه می کنند و با آزمایش های انجام شده هیچ دلیلی برای ناتوانی آنان در فرزنددار شدن وجود ندارد اما باز هم می گوییم باید یک سال صبر کرده و تلاش کنند. بعد از یک سال اگر موفق نشدند به آن ناباروری با علت ناشناخته اطلاق می کنیم. گاه نیز یک بیماری باعث ناباروری یکی از زوجین می شود که باز هم علت بروز این بیماری ناشناخته است که در این شرایط هم به آن ناباروری با علت ایدیوپاتیک یا در اصطلاح فاقد علت زمینه ای می گوییم.
 

آموزش در بارداری چه نقشی دارد؟

در درمان‌های ناباروری همیشه زوجها با هم ویزیت می شوند که در این صورت به عوامل موثر در ناباروری دقیق‌‌تر پی می بریم. اگرچه نیمی از علل مردانه و نیمی دیگر به زن مربوط می شود اما گاهی اوقات با یک آموزش ساده می توان مسیر صحیح باردار شدن را به آنان آموخت. شاید برخی بپرسند مگر آموزش در بارداری نقشی دارد؟ پاسخ، مثبت است. بسیاری از زوجها پیش ما می آیند که حتی روش های معمولی ارتباط جنسی و نحوه بارداری را نمی دانند و این افراد با آموزش های متخصصان ما راهکارهای موثر بارداری و بچه دار شدن را فرا می گیرند. بسیاری از افرادی که دچار شکست در زندگی زناشویی می شوند نیز به همین دلیل از مسیر زندگی مشترک خارج می شوند. بد نیست بدانیم که کم نیستند زوج هایی که به همین علت تن به طلاق میدهند. براساس آمار یکی از ۵ علت اول طلاق در کشور ایران ناباروری و ناتوانی های جنسی است که بسیار اهمیت دارد.
 
اگر زوجی به صورت طبیعی نتواند بچه دار شود از طریق روش های کمک باروری به آنان یاری می رسانیم. در اینجا همکاران متخصص زنان و زایمان با بهره گیری از روش های دارویی، تخمک گذاری زن را فعال تر کرده از این رو تخمکهای بیشتری آزاد می شود. ما می توانیم نطفه ها را در مکانی نزدیک تر به تخمک قرار دهیم. به وسیله یک لوله مخصوص می توانیم نطفه مرد را در محلی نزدیک تخمک یعنی در لوله رحمی قرار دهیم که شانس باروری به صورت قابل توجهی افزایش می یابد (روش IUI). گاهی می توان نطفه مرد و زن را در بیرون از بدن به یکدیگر رسانده لقاح انجام داد و سپس به داخل رحم زن منتقل کرد. شاید بتوان گفت تقریبا هیچ زوجی با این روشها از فرزنددار شدن محروم نمی شود. دیگر زمان شکست در این روشها گذشته و تقریبا می توان در تمام موارد نتیجه کاملا مثبت گرفت. تقریبا هر زوجی قابلیت بچه دار شدن را دارد.

آیا درمان های ناباروری صددرصد است؟

ممکن است این سؤال مطرح شود که پس همه بچه دار می شوند؟ جواب ما این است که اگر با روش هایی که پزشکان پیشنهاد می کنند موافقت صورت گیرد، بله همه می توانند صاحب فرزند شوند. گاهی از ما می پرسند که شوهر من نطفه ندارد و در نمونه برداری از بیضه او هیچ اسپرمی یافت نشده، آیا ما می توانیم صاحب فرزند شویم؟ پاسخ ما در این مورد مثبت است. روشی به نام اهدا در جنین است که طی آن از یک زن و شوهر دیگری سلول جنسی ساخته شده و به این زوج نابارور اهدا می شود که راهکار کمک به این افراد است، گرچه این اقدام از نظر قانونی به نام فرزندخواندگی تلقی می شود. اگر زنی فاقد تخمک باشد، اهدای تخمک می تواند به او کمک فراوانی کند. حتی اگر زنی رحم نداشت یا رحم بسیار کوچکی داشت چه اتفاقی می افتد؟ یا افرادی که با وجود داشتن تخمک و سلامت نطفه مرد به دلیل سقطهای مکرر فاقد فرزند هستند، چطور؟ در قدیم اینها راهی نداشتند و تصور می شد که جنین تشکیل شده جایی به جز رحم مادر خود ندارد اما دانش پزشکی و تحقیقات نشان داد که می توان با انتقال جنین به رحم جایگزین شرایطی را فراهم کرد که نطفه زن و مردی که قصد فرزنددار شدن دارند در رحم دیگری رشد یابد.
 
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396