تصاویری از گوشه و کنار دنیای علم

وقتی آدم به چیزی خیلی علاقه داشته باشد، دوست دارد هِی آن را ببیند، مدام به آن فکر ‌کند و سعی دارد در زندگی از آن زیاد استفاده کند. بعضی‌ها به نقاشی علاقه دارند و گوشی همراه­شان پُر از نقاشی با سبک‌های مختلف است. بعضی‌ها شعر دوست دارند و کتابخانه­ شان پُر از کتاب شعر است. بعضی‌ها به طبیعت علاقه دارند و هرجا می‌توانند گُلی می‌کارند؛ اما کسی که مثلاً شیمی دوست دارد باید چکار کند یا آن‌هایی که عاشق پیچیدگی ­های دل و روده یا مغز و کلیه ­اند؟ آن‌ها مگر دل ندارند؟

کفش‌ها و لباس‌های جدول تناوبی، یکی از آن ایده‌هایی است که عاشقان شیمی را حسابی سر ذوق می‌آورد. نمی ­دانم طراح این وسایل، شیمی ­دوست بوده یا دوست‌های شیمی دان زیادی داشته. یک وقت فکر نکنید اهل تقلب بوده است، نخیر!
 

یک کارخانه‌ی شکلات‌سازی از علاقه‌ی بعضی زیست‌شناسان و پزشکان هم به شکلات و هم اعضای بدن با خبر بود، یک مجموعه از شکلات‌های دست و قلب و جمجمه و کلیه تولید کرد.
 

ما دنیا را با استفاده از نور خورشید می‌بینیم. نور خورشید یا مرئی از طیف‌های مختلفی ساخته شده است. امواج دیگری هم در دنیا هستند که شاید چشم ما نسبت به آن‌ها حسّاس نباشد؛ اما روی مواد خاصی اثر می‌گذارند. اثر کلمه‌ی خوبی است برای این­که بدانیم ما واقعاً دنیا را نمی‌بینیم، فقط اثر محدودی از دنیا را مشاهده می‌کنیم که با نور خورشید برای­مان آشکار می‌شود. در پزشکی و صنعت برای دقیق‌تر دیدن چیزها از امواج دیگری مانند اشعه­ ی ایکس استفاده می‌کنند. گاهی این روش‌ها هم اطلاعات جالبی به ما نشان می­ دهد، هم یک نمای زیبای دیگر از طبیعت.

اشعه­ ایکس را سال‌ها پیش دانشمندی به نام رونتگن کشف کرد و اولین عکس را از دست‌های همسرش گرفت. از این اشعه، سال‌ها در دوربین تصویربرداری از اعضای بدن، شکستگی‌ها، تومورها و ضایعه‌های درون بدن استفاده شده است. گاهی یک جانور­شناس پیدا می‌شود و از روش‌های متفاوتی برای عکسبرداری از حیوانات استفاده می‌کند. عکس‌های خلّاقانه برای شناخت بهتر و بیش­تر طبیعت به­ کار می‌رود. عکسی که می‌بینید از یک لاک‌پشت گرفته شده است. درون شکم این لاک‌پشت، تخم­ های زیادی است. این عکس، کار جانورشناسان عکاس است!
 

گاهی علم ­دوستان چند علم را با هم قاطی و یک هنر تازه خلق می‌کنند؛ مثلاً علم تصویربرداری با اشعه ­ایکس و مطالعات زیست‌محیطی را طوری کنار هم قرار می‌دهند که تصاویر هنرمندانه‌ای از طبیعت ایجاد شود؛ مثلاً این لاله‌ها و شنای قورباغه‌ای در برکه با یک دوربین معمولی ثبت نشده است. استخوان‌های قورباغه و پیازهای لاله در خاک با استفاده از اشعه­ ی ایکس آشکار شده ­اند و تصویر تازه و متفاوتی برای ما ساخته‌اند.
 



همیشه که نباید روی زمین به دنبال کارهای خلّاقانه بود، کارهای زیرآبی هم این روزها حسابی طرف­دار دارد.

شاید یک نفر روزی از خودش پرسیده: «آیا می ­توان در آب کسی را کشت؟»

شاید یکی یک روز از خودش پرسیده: «آیا گلوله به فضای اطرافش انرژی می‌دهد؟»

نمی‌دانیم یکی یک روز با خودش چه فکر کرده و پرسیده؛ اما به ­هرحال یکی تفنگ برداشته و گلوله‌ای در آب شلیک کرده. به تغییرات آب نگاه کنید، هرگلوله با سرعتی که از تفنگ خارج می‌شود، موج‌هایی اطراف خودش ایجاد می‌کند. مولکول‌های آب به هم نزدیک­ اند و این موج‌ها دیدنی می‌شوند؛ اما مولکول‌های هوا به علت پراکندگی دیدنی نیستند.
 

فرقی نمی‌کند دوربین دست چه کسی باشد، یکی در حال گرفتن یک عکس گروهی بلند می‌گوید: «همه بگید سیــــب». یک بار هم گیاه ­شناسی دوربین به ­دست، به دنبال لبخند گل‌ها از این گل به آن گل می‌رود. شاید باورتان نشود؛ اما گاهی هم پشت دوربین میکروسکوپ، یک آدم برفی آماده‌ی لبخند زدن است!
 

این‌ها همه گُل هستند. دانه‌هایی کاشته شده، به موقع آب خورده‌اند و با کمی نور، شده‌اند گُل‌هایی که به آن­ ها میمون می‌گویند. واقعاً هم شبیه میمون­ اند، خوب به لبخندشان دقت کنید.

معرفی می‌کنم، با کوچک­ترین آدم‌برفی دنیا آشنا شوید!
 

 هیچ وقت نگذارید دانشمندان حوصله‌­ی­شان سر برود؛ چون می‌گردند دنبال راه‌حل‌های عجیب برای سؤالاتی عجیب‌تر. یک روز آن‌ها دنبال کوچک­ترین آدم برفی دنیا گشتند و با استفاده از مادّه‌ای به نام پلاتینوم این آدم برفی خندان را ساختند که فقط می‌شود آن را با میکروسکوپ دید؛ چون ابعادی هزار بار کوچک­تر از یک میلی‌متر دارد. یک خط ­کش بردارید، یک میلی‌متر را رویش علامت بزنید، هزار بار کوچک­تر از آن را تصوّر کنید. آدم برفی عکس ما از این دنیا می‌آید!

نویسنده: سیده ­افروز ارزه‌گر