خودخواهی کودکان

چگونه سخاوتمندی را به کودکان خود آموزش دهیم؟ برای آموزش سخاوتمند بودن به کودک، والدین می توانند از همان دوران کودکی سعی کنند ارزشهای زندگی جمعی را به فرزندانشان بیاموزند و به آنها یادآور شوند که هیچ کس نمی تواند به تنهایی زندگی کند.
 
کودکان خیرخواه و سخاوتمند، کودکانی هستند که تنها به فکر خود و منافعشان نیستند، بلکه به احساسات، نیازها و خواسته های دیگر افراد خانواده و دوستانشان نیز اهمیت می دهند. این کودکان آموخته اند که با بخشش، نیکوکاری و خوشرفتاری می توانند موجب شادی دیگران شوند. کودکان سخاوتمند از اینکه دیگر اطرافیانشان را نیز همچون خودشان، سرحال و بانشاط می بینند، لذت می برند. آنها برای جمع و روابط اجتماعی ارزش و احترام قائلند و بخشش را یکی از ویژگیهای برتر شخصیتی می دانند.کودکان بخشنده و سخاوتمند خیلی زود یاد می گیرند که خوراکی، لباس و اسباب بازی هایشان را با دیگر کودکان شریک شوند و دوستیها و روابط گروهی خود را بدین ترتیب گسترش دهند.اگر می خواهید کودکتان ویژگی خساست و خودخواه بودن را نداشته باشد، در مرحله اول سعی کنید امنیت، اعتماد و مثبت اندیشی را در او تقویت کنید. سپس به منافع دیگران بیندیشید. اگر می خواهید کودکتان ویژگی خساست و خودخواه بودن را نداشته باشد، در مرحله اول سعی کنید امنیت، اعتماد و مثبت اندیشی را در او تقویت کنید برای آموزش سخاوتمند بودن به کودک، والدین می توانند از همان دوران کودکی سعی کنند ارزشهای زندگی جمعی را به فرزندانشان بیاموزند و به آنها یادآور شوند که هیچ کس نمی تواند به تنهائی زندگی کند. هنگامی که فردی در انجام کارهای خیر و نوع دوستانه پیشقدم می شود، نه تنها خود را تواناتر و داراتر از قبل می یابد، بلکه موجب پرورش حس عزت نفس و ارزشمندی در خود میشود. اغلب کودکان از حدود سه سالگی احساسی از همدلی و مهربانی از خود نشان میدهند و طی آن به دلجویی از کودکان و افراد دیگر خانواده هنگام ناراحتی می پردازند. در این زمان است که می توان رفتارهای سخاوتمندانه را به کودک آموخت.
 
کودکان بخشنده و سخاوتمند خیلی زود یاد می گیرند که خوراکی، لباس و اسباب بازی هایشان را با دیگر کودکان شریک شوند و دوستیها و روابط گروهی خود را بدین ترتیب گسترش دهند.
 
البته به خاطر داشته باشید که هیچگاه نباید آنها را وادار به بخشش وسایلی که به آنها علاقه دارند، کنید. اغلب کودکان همیشه خواهان بخشش و نیکوکاری نیستند، اما اگر خود برای این کار داوطلب شدند، بهتر است کمک آنها را بپذیرید. یکی از روشهایی که می توان به وسیله آن به روحیه سخاوتمندی کودکان پی برد، مشاهده رفتارهای آنها هنگام بازی های جمعی است. کودکی که خودخواه باشد، از این که اسباب بازی های خود را به دیگر کودکان بدهد، احساس ناراحتی می کند. لازم به ذکر است که این احساس کودک ناشی از حس ناامنی و عدم اعتمادی است که او نسبت به محیط، اعضای خانواده، دوستان دارد.
 
آنها به تدریج یاد می گیرند که احساسها و عاطفه های دیگران را درک کنند و به آنها احترام گذارند. ولی می توان با آموزشی هدفمند و برنامه ریزی شده، ویژگیهای برتر شخصیتی را در آنها رشد و پرورش داد. برای مثال، پدر و مادر می توانند با رعایت آداب و رسوم خانوادگی در دادن هدیه های تولد، دادن عیدی به دیگر کودکان خانواده، بخشیدن اسباب بازی، کمک به افراد نیازمند، بازدید از مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست و... کودکان را بخشنده بار آورند.
 
یکی از روشهائی که می توان به وسیله آن به روحیه سخاوتمندی کودکان پی برد، مشاهده رفتارهای آنها هنگام بازی های جمعی است. اگر فرزندتان علاقه خاص به اسباب بازی با لباسش دارد، این اطمینان را به او بدهید که مجبور نیست آن را به دیگری بدهد. کودکان زمانی که دریابند می توانند وسایل مورد علاقه شان را نگه دارند، برای بخشش سایر وسایلشان راحت تر اقدام می کنند.

برای آموزش سخاوتمندی به کودک و کاهش حس خودمحوری در او می توان از راهکارهای عملی زیر بهره جست. کودک را با کودکان بزرگتر از خودش که رفتارهای ملایمتر و صبورانه تری دارند، همبازی کنید؛ تا او نیز به تدریج اینگونه رفتارها را بیاموزد. کودک زمانی مفهوم سهیم شدن با دیگران را یاد می گیرد که احساس امنیت درونی کند. بنابراین اگر کودک در یابد که از سوی بزرگترهایش مورد توجه و علاقه است و برای حمایت شدن نیازی به سرسختی و پافشاری ندارد، حس امنیت در او شکل خواهد گرفت و به تدریج می تواند به نیازهای دیگران هم توجه کند. اگر پدر و مادر متوجه شوند که کودک اسباب بازیهایش را به دوستش می دهد تا او هم با آنها بازی کند، باید این رفتار او را مورد تحسین قرار دهند.
 
کودکان خردسال به روشهای تند و خشن پاسخ می دهند. اگر پدر یا مادر مشاهده کردند که دو کودک بر سر یک اسباب بازی خاص کشمکش و دعوا دارند، بهتر است برای مدتی آن اسباب بازی را بردارند و زمانی که بچه ها توانستند مفهوم با هم بازی کردن و سهیم شدن را درک کنند، آن را بیاورند. یادگیری رفتارهای اجتماع پسند نیاز به الگو، تمرین و زمان دارد.

اگر کودک شاهد رفتارهای سخاوتمندانه والدینش باشد، بدیهی است که یاد می گیرد خود نیز از آنچه دارد، ببخشد. هر چند وقت یکبار به اتفاق فرزندتان، سر کمد اسباب بازیها، کتابها، لباسهای کوچک شده او بروید و با انتخاب آنچه که لازم ندارد و دادن آنها به کودکان نیازمند، لذت بخشش و نیکوکاری را در دل او پرورش دهید.
 
کودکان زمانی که دریابند می توانند وسایل مورد علاقه شان را نگه دارند، برای بخشش سایر وسایلشان راحت تر اقدام می کنند. رفتار شما بر شخصیت کودک تاثیر می گذارد.
 
منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396