در میان بزرگترین دستاوردهای سازمان ملل متحد، توسعه یک مجموعه قوانین و حقوق بین المللی، معاهدات و استانداردهای مرکزی برای ارتقاء توسعه اقتصادی و اجتماعی و همچنین پیشبرد صلح و امنیت بین الملل قرار دارد. مبنای بسیاری از معاهدات مطرح شده توسط سازمان ملل متحد قانون است که روابط بین ملل را اداره می کند.

منشور ملل متحد به طور خاص از سازمان برای کمک به حل و فصل اختلافات بین المللی با استفاده از ابزارهای صلح آمیز، از جمله داوری و حل و فصل قضایی و تشویق به توسعه و ترقی قانون و حقوق بین المللی و کدگذاری آن می باشد. در طول سال ها، بیش از 500 معاهده چند جانبه به دبیر کل سازمان ملل متحد سپرده شده که  بسیاری از معاهدات به دیگر دولتها و یا سایر نهادها سپرده می شود. این معاهدات طیف گسترده ای از موضوعاتی مانند حقوق بشر، خلع سلاح و حفاظت از محیط را پوشش می دهد.
 

مجمع عمومی به عنوان یک انجمن برای تصویب معاهدات چند جانبه

اعضای مجمع عمومی از نمایندگان سازمان ملل متحد تشکیل شده و هدف اصلی آن مشورت در امور مربوط به حقوق بین الملل است. بسیاری از معاهدات چند جانبه در واقع توسط مجمع عمومی تصویب شده و پس از آن برای امضای و تصویب باز شده اند. کمیته حقوقی با ارائه مشاوره در زمینه مسائل حقوقی، به مجمع عمومی کمک می کند که از نمایندگان همه کشورهای عضو سازمان ملل تشکیل شده است.

مجمع عمومی در طول تاریخ تعدادی از معاهدات چند جانبه را تصویب کرده است، از جمله:
1- کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرم قتل عام
2- کنوانسیون بین المللی لغو تمامی موارد تبعیض نژادی
3- میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
4- میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
5- کنوانسیون رفع انواع تبعیض علیه زنان
6- کنوانسیون حقوق دریایی سازمان ملل متحد
7- کنوانسیون حقوق کودک
8- پیمان جامع تسلیحات هسته ای
9- کنوانسیون بین المللی مبارزه با تروریسم
10- کنوانسیون بین المللی سرکوب اعمال تروریسم هسته ای
11- کنوانسیون حقوق افراد معلول
12- کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد قراردادهای حمل و نقل بین المللی کالا به طور کامل یا به طور خاص توسط دریا
13- پروتکل اختیاری حقوق بین المللی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
 
در بسیاری از موارد، کار حقوقی سازمان ملل متحد پیشروی بوده است و مسائل حقوق بین الملل را مورد توجه قرار داده است. سازمان ملل متحد در زمینه تلاش برای ارائه یک چارچوب قانونی در زمینه هایی مانند حفاظت از محیط زیست، تنظیم حقوق کارگران مهاجر، جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و مبارزه با تروریسم تلاش کرده است و این کار همچنان ادامه دارد، زیرا حقوق بین الملل نقش محوری بیشتری را در طیف وسیعی از مسائل، از جمله حقوق بشر و حقوق بین الملل بشردوستانه ایفا می کند.
 

توسعه و تدوین قوانین و حقوق بین المللی

کمیسیون حقوق بین الملل
کمیسیون حقوق بین الملل توسط مجمع عمومی در سال 1947 برای ترویج ،توسعه و ترقی قوانین و حقوق بین المللی تاسیس شد. این کمیسیون از 34 عضو تشکیل شده است که به طور جمعی از سیستم های حقوقی اصلی دنیا و به عنوان کارشناسان و نمایندگان دولت هایشان به حساب می آیند. آنها به طیف گسترده ای از مسائل مربوط به تنظیم روابط میان دولت ها می پردازند و اغلب با صلیب سرخ، دادگاه بین المللی و سازمان های تخصصی سازمان ملل مشورت می کنند که بیشتر کارهای کمیسیون شامل آماده سازی پیش نویس های مربوط به جنبه های حقوق بین الملل می باشد.

کمیسیون کار را بر روی یک موضوع آغاز می کند و مجمع عمومی گاهی یک کنفرانس بین المللی از نمایندگان مجلس را برای تدوین پیش نویس یک کنوانسیون تشکیل می دهد. سپس این کنوانسیون به دولتها برای تبدیل شدن به احزاب اعطا می شود، به این معنی است که این کشورها به طور رسمی موافقت می کنند که مقررات آن را بپذیرند. برخی از این کنوانسیون ها پایه و اساس قانون مربوط به روابط بین دولت ها را تشکیل می دهند.

به عنوان مثال :
1- کنوانسیون استفاده غیرقانونی از جریانهای بین المللی که توسط مجمع عمومی در سال 1997 تصویب شده است، استفاده عادلانه و معقول از جریانهای مشترک دو یا چند کشور را تنظیم می کند.
2- کنوانسیون حقوق معاهدات بین ایالتی و سازمان های بین المللی در سال 1986 در یک کنفرانس در وین تصویب شد.
3- کنوانسیون پیروزی ایالات در خصوص املاک دولتی، بایگانی و بدهی در کنفرانسی در وین در سال 1983 تصویب شد.
4- کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرایم علیه افراد محافظت شده بین المللی، از جمله نمایندگان دیپلماتیک در سال 1973 توسط مجمع عمومی تصویب شد.


حقوق بین المللی بشر

حقوق بین الملل بشردوستانه شامل اصول و قواعدی است که ابزارها و روش های جنگ و همچنین حفاظت انسانی از مردم غیرنظامی، جنگجویان بیمار و زخمی و زندانیان جنگ را تنظیم می کند. ابزار عمده آن عبارتند از کنوانسیون 1949 ژنو برای حفاظت از قربانیان جنگ و دو پروتکل اضافی که در سال 1977 تحت حمایت کمیته بین المللی صلیب سرخ به پایان رسید.

سازمان ملل نقش مهمی در تلاش برای پیشرفت حقوق بشردوستانه بین المللی ایفا کرده است. علاوه بر این شورای امنیت به طور فزاینده ای در حفاظت از غیرنظامیان درگیری های مسلحانه، ترویج حقوق بشر و محافظت از کودکان در جنگ ها نقش داشته است.


حاکمیت قانون در حقوق بین الملل

ترویج حاکمیت قانون در سطوح ملی و بین المللی در قلب ماموریت سازمان ملل متحد است. ایجاد احترام به حاکمیت قانون برای دستیابی به یک صلح پایدار بعد از جنگ، حمایت مؤثر از حقوق بشر و پیشرفت و توسعه اقتصادی پایدار از جمله این ماموریت ها می باشد. ارگان های اصلی سازمان ملل متحد، از جمله مجمع عمومی و شورای امنیت، نقش اساسی در حمایت از کشورهای عضو برای تقویت حاکمیت قانون مانند سازمان ملل متحد دارند.

مسئولیت هماهنگی کلی حاکمیت قانون توسط نظام ملل متحد بر مبنای گروه هماهنگی حقوقی و منابع صورت می گیرد که تحت نظارت معاون دبیر کل و حمایت از واحد قانون اساسی می باشد. اعضای گروه و مدیران 20 نهاد از سازمان ملل متحد هستند که از کشورهای عضو برای تقویت حاکمیت قانون حمایت می کنند. دبیر کل سازمان ملل متحد برای حمایت از حاکمیت قانون در سطح ملی، گروه عملیات حفظ صلح و برنامه توسعه سازمان ملل متحد را به عنوان مرکز جهانی مشترک برای مناطق پلیس، عدلیه و اصلاحات تعیین کرده است.


حل اختلافات قضایی  در حقوق بین الملل

دیوان بین المللی دادگستری
دیوان بین المللی دادگستری یکی از ارگان های سازمان ملل متحد برای حل اختلافات در سال 1946 تاسیس و  به عنوان دادگاه جهانی شناخته شد. این ارگان پاسخ درخواست سازمان ملل متحد را به صورت نظرات مشاوره ای صادر می کند و اکثر موارد توسط دادگاه مورد رسیدگی قرار می گیرد.



دادگاه به اختلافات بین المللی مربوط به حقوق اقتصادی، حقوق مرزی، عدم استفاده از زور، عدم دخالت در امور داخلی دولت ها، روابط دیپلماتیک، گروگانگیری، حق پناهندگی و ملیت رسیدگی می کند. ایالت متحده این اختلافات را در دادگاه به دنبال راه حل بی طرفانه بر اساس قانون می باشد که با دستیابی به توافق صلح آمیز در مورد چنین مسائلی مانند مرزهای زمینی، مرزهای دریایی و حاکمیت ارضی، دادگاه اغلب به جلوگیری از تشدید اختلافات کمک کرده است.
 

دادگاه بین المللی جنایی در حقوق بین الملل

جامعه بین المللی مدتهاست به دنبال آن است که یک دادگاه بین المللی دائمی برای بررسی جدی ترین جنایات بین المللی داشته باشد و در قرن بیست و یکم به توافق در مورد تعاریفی از نسل کشی، جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی دست یافت.


دادگاه های حقوق بین الملل

دادگاه های ویژه و دادگاه های کمک کننده سازمان ملل متحد همچنان به مبارزه با مصونیت از مجازات و ترویج پاسخگویی به جرم های جدی ادامه داده اند. این دادگاه ها با حمایت قابل توجه سازمان ملل متحد، توسط کشورهای مربوطه تاسیس شد. این دادگاه ها شامل دادگاه ویژه سیرالئون، اتاق های فوق العاده در دادگاه های کامبوج و دادگاه ویژه برای لبنان که گاهی اوقات به عنوان دادگاه های ترکیبی نامیده می شوند. آنها نهاد های غیر دائمی هستند که پس از اتمام پرونده های شان، متوقف می شوند.


دیوان کیفری بین المللی در حقوق بین الملل

ایده یک دادگاه بین المللی دائمی برای محاکمه جنایات علیه بشریت ابتدا در مجلس کنفدراسیون نسل کشی 1948 در سازمان ملل مورد توجه قرار گرفت. در سال 1992، مجمع عمومی به کمیسیون حقوق بین الملل دستور داد تا یک پیش نویس از چنین دادگاهی را آماده کند. قتل عام در کامبوج، یوگسلاوی سابق و رواندا، باعث شد ضروری و فوریت تاسیس آن مشخص شود.

دیوان کیفری بین المللی صلاحیت دارد که افرادی را که قتل عام، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت را مرتکب شده اند، محاکمه کنند. دیوان کیفری بین المللی به لحاظ قانونی و کارکردی مستقل از سازمان ملل است و بخشی از آن نیز نمی باشد.

همکاری بین سازمان ملل متحد و دیوان کیفری بین المللی بر اساس توافقنامه ارتباطات مذاکره می شود. شورای امنیت می تواند در برابر دادگاه بین المللی دادستانی را آغاز کند و می تواند به موقعیت های دیوان کیفری بین المللی اشاره کند که در غیر این صورت تحت اختیار دادگاه قرار نخواهد گرفت. دادگاه دارای 18 قاضی است که توسط احزاب دولتی انتخاب می شوند و تا مدت نه سال در این جایگاه باقی می مانند و دو قاضی نمی توانند از یک کشور در این دادگاه شرکت کنند.


منبع: www.un.org