بوم گردی یا اکوتوریسم در تعریف خلاصه یعنی احترام به طبیعت، احترام به فرهنگ­ گذشته و حال حاضر مردمانی که از سال ها قبل در یک زیست بوم خاص زندگی می کنند. بوم گردی، واژه ی پیچیده و غریبی نیست، رفتن و بودن در طبیعت و عشق ورزیدن به آن است؛ سفری است مسئولانه که موجب رشد و پایداری زیست بوم ، فرهنگ و کیفیت زندگی ساکنین منطقه ی گردشگری خاصی می شود.


الزامات و شرایط عمومی اقامتگاه های بوم گردی

کلیه اقامتگاه های بوم گردی ضمن رعایت اصول فنی و مهندسی که تضمین کننده ایمنی ساکنان ساختمان ها هستند ، با استفاده از مصالح بومی و با بهره بردن از حداکثر دانش بومی و هماهنگ با محیط طبیعی و فرهنگی پیرامون خود احداث شده و در طی مدت بهره برداری و توسعه اقامت گاه این شرایط بایستی تداوم داشته باشد.

طراحی داخلی و خارجی کلیه اقامتگاه های بوم گردی باید با رویکرد بهره برداری از مبلمان و تجهیزات سنتی و بومی صورت گرفته تا ضمن تامین رفاه برای گردشگران، فرصت آشنایی و درک فرهنگی منطقه فراهم شود.

در کلیه اقامتگاه های بوم گردی طرح های مشخصی در خصوص مدیریت و بازیافت پسماندها و استفاده بهینه از پسابها به اجرا در آیند، وجود اقاتگاه های بوم گردی نباید در هیج شرایطی به آلودگی زیست محیطی بستر پیرامون خود منتهی شود.

کلیه شیرآلات اقامتگاه های بوم گردی باید از انواعی انتخاب شود که کاهش مصرف آب را به دنبال داشته باشند.

نورپردازی اقامت گاه های بوم گردی باید ضمن تامین روشنایی مورد نیاز گردشگران ، حداکثر صرفه جویی در مصرف انرژی داشته و حداقل آلودگی نوری را در منطقه ایجاد نماید.

سیستم گرمایش و سرمایش اقامتگاه های بوم گردی باید ضمن تامین رفاه مسافران حداقل تاثیر منفی را بر محیط زیست منطقه داشته باشد و با رعایت اصول معماری بومی و دانش فنی روز ، میزان نشت حرارتی در اقامت گاه های بوم گردی به کمترین حد ممکن برسد.

استفاده از پوشاک بومی ضمن رعایت اصول بهداشتی و ایمنی برای کلیه کارمندان اقامتگاه های بوم گردی و همچنین رعایت اصول بهداشتی و پاکیزگی کلیه فضاهای اقامتگاه های بوم گردی براساس استاندارد های و ظوابط الزامی است.

کلیه اقامت کاه های بوم گردی موظفند ضمن رعایت ذائقه گردشگران، خوراک و نوشیدنی های بومی را با استفاده از سفره آرایی بومی و رعایت اصول بهداشتی به گردشگران ارائه نمایند.

حضور راهنمایان و بلدهای محلی و فراهم نمودن فرصت بازدیدی از سیمای طبیعی و بستر فرهنگی پیرامون اقامتگاه های بوم گردی توسط راهنمایان مورد تایید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در کلیه اقامتگاه های بوم گردی الزامی است.

با توجه به قرار گرفتن اقامتگاه های بوم گردی در محیط های طبیعی و به دور از مراکز امدادی ، ضروری است کلیه اقامتگاه های ضمن شناساییی مخاطرات و حوادث مرتبط با فعالیت خود و ارائه آن به مراجع صدور مجوز طی گزارشاتی که هر دو سال یک بار مورد بازنگری قرار خواهد گرفت، اقدامات لازم را در خصوص مدیریت حوادث در محدوده جغرافیایی فعالیت خود (از جمله تعامل با نهادهای محلی امدادی ، تامین تجهیزات امدادی در حد نیاز و مطابق گزارش مذکور و ..) به انجام برسانند و همجنین کارمندن ملزم به اخذ گواهینامه معتبر کمک های اولیه و امداد از مراجع ذیصلاح هستند.


تفاوت اقامتگاه های بوم گردی با هتل و مهمانپذیر

اقامتگاه بوم گردی اقامتگاهی برای گردشگران است که ساختار بومی خدمات، محصولات و فعالیت‌های گردشگری، ساختار محیطی بوم‌گرا، ساختار مالکیت و مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه بومی و در نهایت داشتن ساختارهای مناسب زیربنایی گردشگری، که ارکان و هسته‌های اصلی یک اقامتگاه است، آن را از دیگر الگوهای اقامتی مانند هتل‌ها و مهمان‌پذیرها متمایز می‌کنند. خدمات قابل ارائه در این واحدها باید همه خدمات رنگ سنت داشته باشد.

صندوقچه های قدیمی بجای قفسه های کتاب و لباس، جاجیم و گلیم بجای فرش و موکت، غذاهای محلی، شب نشینی دور آتش بجای تماشای تلویزیون، دوشیدن شیر گاو، پختن نان و غیره از جاذبه های این محلها می باشد. هر چقدر سنتی تر باشید و ابداعات نوستالوژیک داشته باشید توفیق بیشتری در جذب مخاطبان خاص خواهید داشت. همچنین می توان فعالیت های طبیعت گردی مکمل مانند بیابان گردی، جنگل نوردی و گردشگری نجومی را نیز ترکیب نموده و خدمات کاملی را به مسافران ارائه داد.


انواع اقامتگاه های بوم گردی

بر اساس ضوابط تعریف شده این اقامتگاه ها به سه درجه تقسیم شده است. اقامتگاه هایی که تجهیزات و خدماتی بیش از حد ضوابط لازم را برای درجه بندی مصوب ارایه کنند و یا برای توسعه پایدار گردشگری اقدامات شاخصی انجام دهند طبقه ممتاز تعیین می شوند. در مشخصات این اقامتگاه ها ضمن تعیین ظرفیت واحدهای اقامتی برای هر یک از درجه ها اعلام شده است که در تمام اقامتگاه های بوم گردی باید طرح های مشخصی درباره مدیریت و بازیافت پسماندها و استفاده بهینه از پسابها به اجرا درآید.


سابقه اقامتگاه های بوم گردی در ایران

از یک دهه قبل واحدهای بوم گردی در برخی مناطق کشور به خصوص در استان اصفهان تشکیل شده که در آن موقع این واحدها بصورت امروز دارای شناسنامه نبودند. در دوسال گذشته ضوابط تشکیل این واحدها توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور تدوین گشته و از آن زمان ایجاد واحدهای بوم گردی شدت گرفته و در حال حاضر بیشتر از ۵۰ واحد ثبت شده با این عنوان به فعالیت مشغول می باشند. مکان اجرای طرح روستاها و مناطق نمونه گردشگری، کویرها و مناطق جنگلی و همه روستاهای کشور که دارای جاذبه های تاریخی، فرهنگی و رفاهی می باشند گزینه مناسبی برای راه اندازی اقامت بوم گردی می باشند.


استان اصفهان رکورددار اقامتگاه های بوم گردی

در حال حاضر بیش از ۵۳۶ اقامتگاه های بوم گردی در سراسر ایران دایر است. استان اصفهان با ۱۳۰ اقامتگاه بوم گردی دارای بیشترین اقامتگاه است استانهای قم، آذربایجان غربی و کهگیلویه و بویر احمد هر کدام تنها یک اقامتگاه و استانهای آذربایجان شرقی، اردبیل، خوزستان، مرکزی، هرمزگان و همدان دو اقامتگاه بومی دارند. 


منبع: سایت ستاره