تصور کنید وقتی در دقیقه‌ 90 یک فینال حساس فوتبالی، یک تیم دروازه حریف را باز ‌می‌کند و برنده ‌می‌شود چه هیجانی میان طرفداران آن تیم شکل ‌می‌گیرد و شادی پس از گل، چقدر ‌می‌تواند شیرین و وصف ناشدنی باشد.

باورتان بشود یا نشود همین هیجان در دقیقه‌ 90 یک فوتبال کامپیوتری هم وجود دارد و کاربر بازی شبیه سازی شده فوتبال هم، هنگام بازی، همان قدر هیجان و استرس را تجربه ‌می‌کند. شاید همین حساسیت و هیجان است که باعث ‌می‌شود کاربران فوتبال دوست نتوانند از بازی دل بکنند و به نوعی دچار اعتیاد به فوتبال کامپیوتری هستند.
در نقد و بررسی این شماره از مجله به سراغ دو بازی کامپیوتری معروف ‌می‌رویم؛ دو بازی فوتبالی که از جنبه های مختلف قابل بررسی هستند. برای نقد این بازی ها این بار هم به سراغ تعداد زیادی از نوجوان ها رفته ام، نوجوان هایی که زمان زیادی از شبانه روزشان را صرف بازی کامپیوتری فوتبال ‌می‌کنند. اگر دوست دارید نظر و درددل  شان را بخوانید و در پایان این نقد به جمع بندی برسید، حتماً این مطلب را تا پایان بخوانید.

دو بازی FIFA و PES حالا پس از سال ها به ورژن 2016 خود رسیده اند و به اعتقاد همه‌ی منتقدان و کاربران، این نسخه از دو بازی، کامل ترین و با کیفیت ترین نسخه در نوع خود هستند.

گرافیک بسیار بالا، امکانات فوق العاده، صداگذاری و نورپردازی و از همه مهم تر گیم پلی بسیار عالی آن ها باعث شده طی دو دهه‌ی اخیر همواره در جمع ده بازی برتر دنیا و پرفروش ترین ها قرار داشته باشند.

یکی از دلایل موفقیت این بازی های شبیه ساز فوتبال، نزدیکی تصاویر و وقایع بازی به فوتبال های واقعی است. سازندگان این بازی ها هرساله تلاش ‌می‌کنند در نسخه های به روز شده‌ی بازی، گرافیک کار را بالا برده، چهره‌ی ستارگان فوتبال را شبیه سازی کنند و این خود دلیل مؤثری در جذب مخاطب است. در نسخه ی 2016 دو بازی فیفا و پی اس، سازندگان بازی ها تلاش کرده اند بهترین امکانات را برای جذب کاربران بیش تر تهیه و تدارک ببینند؛ چنان که حتی حرکات و عکس العمل های بازیکنان فوق العاده به واقعیت نزدیک شده است؛ از تِلوتِلو خوردن بازیکن هنگام از دست دادن توپ گرفته تا شیوه‌ی دویدن و تکل زدن و حتی اعتراض به قضاوت داور.

یکی از نوجوان هایی که در مورد بازی کامپیوتری فوتبال با او گفت وگو کردم امیررضای چهارده ساله است. او در مورد بازی فیفا ‌می‌گوید: «من روزی 7-8 ساعت فوتبال بازی ‌می‌کنم و یک جورهایی فیفا زندگی من شده. زمان هایی که توی گیم نت نیستم با PC (کامپیوتر خانگی) بازی ‌می‌کنم و وقت هایی که توی خانه نیستم هم با گوشی تلفن همراهم بازی ‌می‌کنم. هرچند بازی توی گیم نت در کنار دوستان لذت بیش تری دارد و اصلاً همه‌ی هیجان بازی به شرط بندی و کَل کَل قبل و بعد بازی است!»

از او ‌می‌پرسم: «آیا بازی دیگری غیر از فوتبال هم انجام ‌می‌دهی؟» با قاطعیت ‌می‌گوید: «نه، فقط فیفا! بقیه ی بازی ها وقت تلف کردنه!» او آن قدر به فوتبال کامپیوتری اعتیاد دارد که بازی های دیگر را وقت تلف کردن ‌می‌داند؛ گویی کاری که او روزی 7-8 ساعت انجام ‌می‌دهد اِتلاف وقت نیست و امری مفید و پُرفایده است. اتفاقا میان بازی های کامپیوتری، اعتیادآورترین بازی ها همین دو بازی هستند: FIFA و PES.

جدای از بحث و کَل کَل بازیکنان این بازی های کامپیوتری، یکی از داغ ترین بحث ها میان این کاربران، موضوع برتری یکی از بازی ها بر دیگری است که گروهی فیفا را بهتر و باکیفیت تر ‌می‌دانند و عده ای هم بازی پی اس را. البته این جدال میان منتقدان و سازندگان این بازی ها هم به شدت مطرح است و هر بار که نسخه‌ی جدیدی از بازی وارد بازار ‌می‌شود با پیشرفت های کیفی و تکنولوژیکی خود سعی ‌می‌کند ضمن راضی کردن طرفداران خود، در مقابل سازندگان و هواداران بازی حریف نیز قد علم کند و خودی نشان دهد.

شرکت EA سازنده‌ی بازی فیفا در نسخه‌ی 2016 علاوه بر اضافه کردن بخش فوتبال بانوان، سعی کرده است جدیدترین نقل و انتقالات بازیکنان در باشگاه های مختلف دنیا را در فهرست تیم ها لحاظ کند و در کنار آن خود کاربر هم ‌می‌تواند باشگاه خاص خود را داشته باشد و در نقل و انتقالات درون بازی شرکت کند و متناسب با بودجه‌ی باشگاهش اقدام به خرید و فروش بازیکن کند.

البته شرکت کونامی سازنده‌ی بازی پی اس هم در نسخه‌ی جدید خود از نظر گرافیک فوق العاده عمل کرده و چهره‌ی بازیکنان بیش از گذشته به واقعیت نزدیک شده است و در این زمینه ‌می‌توان گفت که بر بازی فیفا برتری دارد. بازی پی اس که حالا تولد بیست سالگی اش را جشن ‌می‌گیرد، در نسخه‌ی 2016 خود توانسته است در بخش های مختلف نسبت به فیفا برتری داشته باشد؛ هرچند علاقه مندان بازی فیفا به هیچ وجه این موضوع را نمی‌پذیرند و هم چنان عناوین مختلف برتری فیفا بر پی اس را بر‌می‌شمارند.

این که کدام‌یک از این دو بازی بر دیگری برتری دارد موضوع بحث نیست و نکته‌ی مهم در این نقد و بررسی، این مطلب است که چرا نوجوانان تا این اندازه برای این بازی ها وقت ‌می‌گذارند و زمانی که ‌می‌تواند صرف مطالعه‌ی کتب درسی یا غیردرسی شود یا حتی صرف کارهای مفید دیگر، متأسفانه شاهد هستیم که این زمان ارزشمند صرف بازی ای ‌می‌شود که از نظر مهارت های کاربردی در زندگی، از نظر تقویت ‌یا پرورش حواس پنج گانه و هوش و مسائل دیگر، هیچ سود و فایده ای برای کاربر ندارد و تنها مسئله ای که موجب لذت بازیکن ‌می‌شود، هیجان آنی و زودگذری است که هنگام بازی، خصوصاً به صورت آنلاین با دوستان به وجود ‌می‌آید.

با وجود این که نوجوان ها به خوبی ‌می‌دانند این بازی سود و فایده ای برای آن ها ندارد، باز هم ساعت ها برای انجام آن وقت ‌می‌گذارند؛ علت را از محمدمهدی پانزده ساله جویا ‌می‌شوم. این طور پاسخ ‌می‌دهد: «من ‌می‌دانم این بازی نه تنها فایده‌ی خاصی برایم ندارد بلکه فرصت درس خواندن بیش تر را از من ‌می‌گیرد، اما مگر دست خودم است؟ مثل خیلی ها که ‌می‌دانند نوشابه و فست فود و چیپس و خیلی چیزهای دیگر برای سلامتی ضرر دارند باز هم به خاطر لذت بردن، آن ها را مصرف ‌می‌کنند. پدر و مادرم بیش تر وقت ها از این که تا این اندازه مشغول بازی هستم شاکی ‌می‌شوند. هر بار به آن ها قول ‌می‌دهم که کم تر بازی کنم؛ ولی متاسفانه نمی توانم بازی نکنم.»

بازی های شبیه ساز فوتبال مثل برخی دیگر از بازی ها، برای کاربر خود، دنیایی خلق ‌می‌کنند که در آن جهان، آدم احساس قدرت ‌می‌کند؛ حس تقلّبی خلاقیت و آفرینش را به آدم ‌می‌دهد به شکلی که مثلاً ‌می‌توانی یک باشگاه داشته باشی و مثل حقیقت دنیای واقعی از تیم های دیگر بازیکن بخری و بفروشی و حتی ‌می‌توانی به وسیله‌ی استعدادیاب ها از تیم های ضعیف تر و از تیم های نوجوانان و جوانان بازیکن های ارزان قیمت بخری و بعد از مدتی بازی دادن به آن ها ‌می‌توانی آن ها را به قیمت های خوبی بفروشی. بازیکن ها هم که کاملاً شبیه به واقعیت طراحی شده اند و به جزئیات حرکات آن ها در زمین دقت شده است. حتی در یکی از بازی های تیم آاس رم ایتالیا، فرانچسکو توتی کاپیتان محبوب این تیم بعد از زدن گُل به کنار هوادارانش دوید و با آن ها عکس سِلفی گرفت. در این بازی ها این صحنه را نیز قرار داده اند. برای دل کندن از این همه شباهت بازی با فوتبال واقعی، واقعاً به یک اراده‌ی محکم نیاز هست وگرنه در صورتی که لذت آن را چشیده باشی سخت ‌می‌توانی بازی نکنی و این طور ‌می‌شود که از درس و مشق و زندگی عقب ‌می‌افتی.

حالا باید از کاربران نوجوان این بازی ها پرسید: به نظر شما درس و مشق مهم تر است یا فوتبال؟ یا بهتر است آن سؤال قدیمی (علم بهتر است یا ثروت؟) را کمی دست کاری کنیم و بپرسیم: «علم بهتر است یا فوتبال؟»

نویسنده: علی خانمرادی