بانک خون بند ناف چیست؟

خون بند ناف خونی است که در بند ناف، پس از زایمان موجود است. به بیان دیگر، بند ناف دارای سلول‌های انتقالی میان مادر و جنین برای تقویت سیستم ایمنی آن‌ها هنگام زایمان است. به همین دلیل، خون بندناف در هنگام زایمان یک منبع غنی از سلول‌های بنیادی و دیگر سلول‌های سیستم ایمنی بدن است. بانک خون بند ناف، فرآیند جمع آوری، استخراج و انجماد این خون است، که سلول‌های بنیادی و دیگر سلول‌های سیستم ایمنی را برای استفاده احتمالی در آینده نگهداری می‌کند.

پیش از دهه ۱۹۹۰ بند ناف و خون آن جزء ضایعات پزشکی به شمار می‌آمد. اما امروزه پدر و مادرها خون بندناف نوزاد خود را ذخیره می‌کنند، زیرا سلول‌های بنیادی موجود در آن برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

خوشبختانه این خون به راحتی در هنگام تولد نوزاد بدون هیچ آسیبی به مادر یا نوزاد جمع آوری می‌شود. هنگام زایمان یک زمان عالی برای جمع آوری و ذخیره خون بند ناف نوزاد است. نمونه خون جمع آوری شده، توسط واحد کنترل کیفی بررسی شده و در صورت اخذ مجوز، وارد آزمایشگاه پردازش می‌شود. در آنجا از نظر حجم و تعداد سلول مورد بررسی قرار می‌گیرد و در مرحله بعد در صورت داشتن شرایط لازم، وارد فرآیند جداسازی سلولی می‌شود. بر روی نمونه‌ها آزمایش‌های میکروبی، ویروسی، HLA و فلوسیتومتری انجام شده و در آخر در شرایط دمایی ١٩٦- درجه سانتیگراد در تانک‌های مخصوص فریز و برای مدت طولانی نگهداری می‌شود. نمونه فریز شده فقط یک بار جهت پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرد.


خون بند ناف در درمان چه بیماری‌هایی موثر است؟

خون بند ناف، دارای میلیون‌ها سلول بنیادی و سلول سیستم ایمنی بدن است. استفاده‌های پزشکی از این سلول‌ها به سرعت در حال گسترش است. از آنجایی که این سلول‌ها به تولید مجدد بافت‌ها و اندام‌ها‌ی بدن کمک می‌کنند، این خون اغلب به عنوان یک داروی بازسازی شناخته می‌شود.

FDA، خون بند ناف را به عنوان درمان ۸۰ بیماری معرفی کرده است. در ۳۵۰۰۰ مورد در سراسر جهان از این خون برای درمان سرطان‌ها (از جمله سرطان لنفوم و لوسمی)، آنمی ها، اختلالات متابولیسم ارثی، برخی تومور‌ها و ترمیم‌های ارتوپدی استفاده شده است. پژوهشگران همچنین مشغول بررسی توانایی عبور سلول‌های بنیادی موجود در بند ناف از مانع خونی مغز هستند، که بین نورون‌ها و سایر سلول‌های مغزی تمایز قایل می‌شود. در صورت به نتیجه رسیدن این پژوهش‌ها، بیماری‌های غیر قابل درمان کنونی مانند اوتیسم، فلج مغزی و آلزایمر نیز درمان می‌شوند.


خون بند ناف برای چه کسانی قابل استفاده است؟

از آنجا که سیستم ایمنی بدن برای یافتن و از بین بردن عوامل بیگانه و بیماری زا طراحی شده است، سلول‌های بنیادی و دیگر سلول‌های سیستم ایمنی را نمی‌توان به هر کسی منتقل کرد؛ زیرا با ورود سلول‌های بنیادی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بیمار را آغاز می‌کند. این بیماری به عنوان حمله پیوند به میزبان یا پس زدن پیوند (GvHD) شناخته می‌شود و یک مشکل بزرگ بعد از پیوند است. GvHD می‌تواند به مقدار کم و محدود یا حاد، مزمن و حتی کشنده رخ دهد.

برای جلوگیری از بیماری GvHD و کمک به تضمین جذب پیوند، سلول‌های بنیادی باید به طور کامل یا به میزان جزیی (بسته به نوع درمان) مطابقت داشته باشند. خون بند ناف گرفته شده از بند ناف نوزاد همیشه برای خود نوزاد مناسب است. علاوه بر این، به احتمال زیاد برای اعضای خانواده نیز کارایی دارد. خواهران و برادران به احتمال ۲۵ درصد مطابقت کامل و به احتمال ۵۰ درصد مطابقت جزئی دارند. پدر و مادر، که هر کدام نیمی از نشانگر‌های مورد استفاده در تطبیق را فراهم می‌کنند، شانس ۱۰۰ ٪ برای تطابق جزئی را دارند. حتی عمه‌ها، خاله‌ها، عموها، دایی‌ها، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و سایر اعضای خانواده نیز احتمال بالایی برای تطابق دارند و ممکن است بتوانند از آن استفاده کنند.


هزینه ذخیره‌سازی و نگهداری نمونه خون بند ناف چقدر است؟

در ایران شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان از سال ١٣٨٤ ذخیره سازی و نگهداری سلول‌های بنیادی خون بند ناف نوزادان تازه متولد شده را آغاز کرده و تاکنون مختلف موفق به ذخیره‌سازی بیش از ١٠٠,٠٠٠ نمونه شده است. جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به تارنمای موسسه رجوع کنید.

هزینه این فرآیند در سال ١٣٩٧، در حدود ۳ میلیون تومان برای سال اول است. از سال دوم، هر ساله مبلغ ۱۴۰ هزار تومان هزینه شارژ سالیانه و نگهداری نمونه خون بند ناف در بانک خون بند ناف رویان از خانواده دریافت خواهد شد.
 
در نظر داشته باشد که ذخیره بند ناف تنها یک بار قابل استفاده است. البته پژوهش‌هایی در حال انجام است که میزان استفاده از آن را به چندین بار برساند.


منبع: سایت ستاره