دلايل تغذيه اي سفيد شدن مو

مقدمه :

فوليکول موي انسان روي پوست سر قرار دارد که روزانه تقريباً 35 ميلي متر کرک مو توليد مي کند . بدون توجه به اندازه ي آن ، تنها حجم کوچکي از اين سلول ها درپايه فوليکول ( ماتريکس ) ، بافت زايا توليد مي کنند . سپس پروتئين هاي کمپلکس بالاي فوليکول از آن منشاء مي گيرند . با رشد مو ، داخل هرفوليکول مو ، تقسيم سلولي ماتريکس و سنتز پروتئين هاي ساختماني مو ادامه مي يابد . گاهي به علل مختلف ، رشد مو به کلي متوقف مي گردد .
در اين دوره ، بخش اعظمي از ريشه ي مو و سلول هاي باقيمانده فوليکول وارد مرحله ي نازايي مي شوند .با بهبود وضعيت تغذيه ، دوره خواب سلول هاي مو کاهش مي يابد ، ريشه مو بازسازي مي شود و مو دوباره رشد مي کند .
چرخه هاي رشد هر فوليکول شامل ايجاد و تخريب ساختار مو مي باشد . بعد از دوره ي استراحت ، موي جديد از مواد خام ساخته مي شود و هر فوليکول مو وارد مرحله ي تکثير مي گردد که بايد در اين فاصله زماني بسياري از نيازهاي متابوليک فوليکول مو تامين شود ، و گر نه مو به رشد مطلوب خود نخواهد رسيد . اين بدان معني است که درشت مغذي ها ، ويتامين ها و مواد معدني خاص بايد به ميزان کافي براي رشد مو دراختيار بدن قرار گيرند .

پيري پوسته سر :

تغييرات قابل توجهي در مرحله ي پير شدن پوسته سر و فوليکول هاي مو رخ مي دهد . از آن جمله مي توان به فرايندهاي متابوليک در ساختار چربي زير پوسته سر و ميزان عروق تغذيه کننده فوليکول هاي مو اشاره کرد که با افزايش سن از نوزادي تا سالمندي به تدريج کاهش مي يابد .
با افزايش سن ، خط رويش موها به تدريج عقب رانده مي شود و موها نازک تر و خاکستري رنگ مي شوند . حتي در مردان جوان نيز ممکن است پيري موها به شکل طاسي سر همراه با سفيد شدن موها ظاهر گردد . اين تغييرات در نتيجه ارتباط هورمون هاي جنسي مردانه با مواد ژنتيکي فوليکول هاي موي سر مي باشد که از فردي به فرد ديگر متفاوت است ، اما به طور کلي در يک فرد سالمند ، تعداد رگ هاي تغذيه کننده فوليکول ها کاهش مي يابد که به شکل کاهش جريان خون به موها ظاهر مي شود . در نتيجه ، مواد مغذي کمتري به ماتريکس فوليکول مو مي رسد و علائم پيري و سفيد شدن مو پديدار مي گردد . با تامين مواد مغذي شامل ويتامين ها ، مواد معدني و اسيدهاي آمينه مي توانيم روند پيري و تخريب ساختار مو را به تاخير بيندازيم .
در قسمت اول ، به نقش برخي ويتامين ها در پيشگيري از سفيدي مو مي پردازيم و در قسمت دوم به نقش مفيد برخي اسيدهاي آمينه و مواد معدني در سلامت مو خواهيم پرداخت :
مهمترين ويتامين هاي موثر در رشد و نمو به شرح زير مي باشند :

1 ـ ويتامين A :

ويتامين A ، آنتي اکسيداني است که به توليد ترشحات چربي بر پوسته سر کمک مي کند . منابع خوب اين ويتامين ، روغن کبد ماهي ، شير ، پنير ، گوشت ، تخم مرغ ، کلم بروکلي ، اسفناج ، کلم برگ ، زردآلو ، هلو و هويج مي باشد . دوز روزانه 5000 واحد ويتامين A توصيه مي شود ، اما به خاطر داشته باشيد که دريافت بيش از حد اين ويتامين ، به ويژه بالاي 25 هزار واحد سمي است و موجب عوارض نامطلوب ، مانند ريزش شديد مو و ساير عوارض سلامتي مي گردد .

2 ـ ويتامين C :

ويتامين C آنتي اکسيداني است که حفاظت از پوست و موي سالم را بهبود مي بخشد . منابع خوب اين ويتامين شامل مرکبات ، آناناس ، گوجه فرنگي ، کيوي ، طالبي ، فلفل دلمه اي ، سيب زميني آب پز و سبزيجات با برگ تيره مي باشد . دوز توصيه شده روزانه 60 ميلي گرم مي باشد و مصرف مقدار بسيار بيشتر از آن عوارض جدي گوارشي و کليوي مانند سنگ کليه را به دنبال دارد .

3 ـ ويتامين E :

آنتي اکسيدان شناخته شده اي است که گردش خون در پوسته سر را بهبود مي بخشد . منابع مناسب ويتامين E عبارتند از : روغن جوانه گندم ، دانه سويا ، دانه هاي خام گياهي ، آجيل ، سبزيجات با برگ تيره و لوبياها . دوز توصيه شده روزانه 400 واحد مي باشد که زياده روي در دريافت آن مي تواند منجر به افزايش فشارخون و کاهش قابليت انعقاد خون شود . افرادي که تحت درمان با داروهاي ضد فشارخون يا ضد انعقاد خون هستند ، بايد قبل از مصرف مکمل هاي غذايي با پزشک خود مشورت کنند .

4 ـ ويتامين B3 :

نياسين يا ويتامين B3 ، گردش خون پوسته سر را افزايش مي دهد . منابع آن شامل ماهي ، مرغ ، بوقلمون ، گوشت قرمز و جوانه ي گندم مي باشد . دوز روزانه پيشنهادي ، 15 ميلي گرم است که بيشتر از آن موجب گر گرفتگي ، سرخي و برافروختگي مي شود که در اثر رقيق سازي سلول هاي خوني رخ مي دهد .

5 ـ ويتامين B5 :

اسيد پانتوتنيک از کاهش موها و سفيد شدن آنها پيشگيري مي کند . از منابع غني آن مي توان به گوشت عضلات ، زرده ي تخم مرغ و غلات با پوسته اشاره کرد .

6 ـ ويتامين هاي B6 و B12 :

ويتامين B6 از ريزش موها پيشگيري مي کند و توليد ملانين در فوليکول موها را افزايش مي دهد که بدين ترتيب رنگ مو را حفظ مي نمايد . ويتامين B12 همراه با ويتامين B6 ، اثر مطلوبي بر حفظ موي سالم و شاداب دارد . منابع خوب ويتامين B6، عبارتند از : دانه ها ، غلات ، جگر ، قلوه و گوشت هاي ديگر . منابع غذايي ويتامين B12 عمدتاً غذاهاي حيواني مي باشند .

7 ـ بيوتين :

بيوتين توليد کراتين در مو را افزايش مي دهد و از رنگ پريدگي و شکنندگي مو جلوگيري مي نمايد . منابع بيوتين شامل غلات دانه کامل ، زرده ي تخم مرغ ، برنج ، شير و مخمرها مي باشد .

8 ـ اينوزيتول و کولين :

اينوزيتول از سلامت فوليکول هاي مو حفاظت مي کند که منابع مفيد آن عبارتند از : جگر ، مرکبات ، مخمرها و غلات دانه کامل .
کولين در متيلاسيون تيامين و اسيد تياميديک حائز اهميت مي باشد که اين مواد در ماتريکس فوليکول ، نقش مهمي را بر عهده دارند . عدم وجود کولين در رژيم غذايي موجب عدم پيگمانتاسيون مو و رنگ پريدگي آن مي شود . از منابع مناسب کولين مي توان به جگر ، سويا ، کاهو ، گل کلم ، کلم پيچ و جو دو سر اشاره کرد .

9 ـ اسيد فوليک :

اسيد فوليک يا ويتامين B9 نقش مهمي در سنتز اسيدهاي نوکلئيک در فوليکول هاي مو دارد و سنتز پروتئين هاي مو در حضور آن انجام مي گيرد . در صورتي که رژيم غذايي کمبود اسيد فوليک داشته باشد ، علاوه بر علايم عصبي ، ريزش مو افزايش مي يابد .
اثرات منفي کمبود اسيد فوليک در رژيم هاي غذايي با کمبود ويتامين C و آهن تشديد مي شود و موي فرد ، رنگ پريده ، زمخت و کوتاه مي گردد . منابع غني اسيد فوليک عبارتند از : اسفناج ، کلم بروکلي ، سيب زميني ، غلات دانه کامل و حبوبات خشک .
منبع:دنياي تغذيه شماره ي 87
/س