امروزه در بازار انواع و اقسامی از لباس‌ها و پارچه‌های نانو را می‌بینیم که برای آنها خواص جالب و شاید غیر قابل درکی را بیان می‌کنند. مثلا جوراب‌هایی که هیچگاه بو نمی‌گیرند یا چادرهایی که بور نمی‌شوند و پوشاکی که همیشه نو و تازه می‌مانند! اما این حرف‌ها قدر صحت دارد؟ آیا این خواص که بیان می‌شود تا همیشه ماندگار است یا پس از مدتی از بین می‌رود؟ جواب این سوال را در ادامه این متن به شما خواهیم گفت.
 
برخی از لباس‌های ورزشی مانند جوراب، از جمله لباس‌هایی هستند که اغلب با نانوسیلورهایی پوشش داده می‌شوند که اثر ضد باکتریایی دارند و معمولا نیز مادام العمر هستند اما شستشوی مکرر می‌تواند آنها را از بین ببرد و سبب شود که تاثیر اولیه خود را از دست بدهند و دیگر کارایی که برای آنها تعریف شده است را ارائه ندهند.
 
تولید کنندگان اغلب برخی از پارچه‌ها را با ذرات نانو نقره پوشش می‌دهند. این کار برای این است که این فلز گرانبها می‌تواند باکتری‌هایی را که در هنگام عرق کردن جوراب ایجاد شوند را از بین ببرد. در بیمارستان‌ها نیز می‌توان از این پوشش نانو برای لباس‌های بیمارستانی استفاده کرد تا عوامل بیماریزا را از بین ببرند و به همین دلیل است که اثرات نانوسیلور را می‌توان در لباس‌های ورزشی و لباس‌های بیمارستانی مفید دانست. اما شستشو دادن شدید این پارچه‌ها ممکن است خود ذرات نانو را از بین ببرد.
 
مقیاس نانو به اشاره به هر ذره کوچکی با ابعاد در یک میلیاردم متر دارد. تحقیقات نشان داده است که ذرات نانو سیلور باکتری‌ها را می‌کشند. اما نقره یا سیلور گران است. بنابراین تولید کنندگان باید از حداقل مقدار ممکن استفاده کنند تا بتوانند ضمن کنترل قیمت نهایی، خاصیت مورد نظر را به آن کالا ببخشند.
 
اما این پوشش نقره چقدر مفید است. آیا بیت‌های نانوسیلور در لباس‌ها شسته می‌شوند؟ یا این نانو ذرات، یون‌های نقره را به هنگام شستشو با آب از دست می‌دهند؟ و یا آنها را به خود جذب کرده و در نهایت می‌توانند این میکروب‌ها را به محیط زیست وارد کنند و سبب ایجاد مشکلاتی شوند و اکوسیستم را به خطر بیندازند؟
 
EMPA مخفف آزمایشگاه فدرال سوئیس برای مواد شیمیایی می باشد که در سنت گالن واقع شده است و شیمیدانان مشغول در این آزمایشگاه با طراحی یک آزمایش، جواب شما را داده‌اند. آنها برای رسیدن به پاسخ این سوالات شروع به شستن لباس‌های دارای پوشش نانو نقره کردند و پس از آن نانوبیت‌های فلزی باقی مانده را بازرسی کردند.
 
امپرا دنیس میرانو (Empa Denise Mitrano) این موضوع را خاطر نشان می‌کند که مواد شوینده‌ای که حاوی گزینه‌های سفید کننده یا پاک کننده هستند، گاه این نانوسیلورها را شکسته و شستشو می‌دهند. او سرپرستی این مطالعه جدید را به عهده داشت.
 با تضعیف ذرات نقره، در اثر شستشو، قطعات کوچکی از آنها شکسته می‌شود. البته مواد شوینده ملایم این اثر را نخواهند گذاشت.او می‌گوید با تضعیف ذرات نقره، در اثر شستشو، قطعات کوچکی از آنها شکسته می‌شود. البته مواد شوینده ملایم این اثر را نخواهند گذاشت. با این حال، برخی از ذرات نقره حتی در حین شستشو با مواد شوینده خفیف نیز شسته می‌شوند و این ممکن است یون‌های بر پایه نقره‌های سمی را به فاضلاب وارد کند. این می‌تواند خبر بدی برای سلامت حیوانات و یا حیات میکروب‌های مفید باشد. میرانو نتایج گزارشات جدید تیم خود را در 25 مارس در نشست ملی انجمن شیمی آمریکا منتشر کرد.
 
پس نتیجه می‌گیریم که اگرچه این خاصیت پوشاک نانو می‌‌تواند حقیقت داشته باشد و واقعا جوراب‌های شما را عاری از هر بو و آلودگی نگه دارد، اما اگر وسواس به خرج دهید و مکررا آنها را بشویید، نه تنها به این لباس‌ها کمک نکرده‌اید، بلکه به خودتان ضرر زده‌اید و آن را به یک پوشاک معمولی تبدیل کرده‌اید زیرا پوشش نانو آن را که سبب وجود چنین خاصیتی شده بود را به فاضلاب منتقل کرده‌اید.
 

کلمات پرکاربرد در متن

شیمی: زمینه‌ای از علوم که با ترکیب، ساختار و خواص مواد و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر در ارتباط است. دانشمندان فعال در این زمینه از این دانش برای مطالعه مواد ناشناخته استفاده می‌کنند، آنها مقدار زیادی از مواد مفید را تولید می‌کنند و یا برای طراحی و ایجاد مواد جدید، تحقیق می‌کنند. (در مورد ترکیبات) این اصطلاح برای اشاره به دستورالعمل ترکیب، نحوه تولید یا برخی از خواص آن استفاده می‌شود.
 
مواد شوینده: ترکیبی از مواد نفتی است که اغلب برای تمیز کردن استفاده می‌شود. مواد شوینده برای تجزیه و تقسیم ذرات و یا به عنوان مواد روان کننده استفاده می‌شوند، به طوری که آنها می‌توانند با آب شسته شوند.

جرم: به هر میکروارگانیسم تک سلولی، مانند باکتری، گونه‌های قارچی یا ذرات ویروسی گفته می‌شود. برخی از میکروب‌ها باعث بیماری می‌شوند. سایر میکروب‌ها می‌توانند سلامت ارگان‌های پیشرفته تر را، از جمله پرندگان و پستانداران به خطر بیندازند. با این حال، اثرات بسیاری از میکروب‌ها هنوز هم معلوم نیست.

میکروب: مخفف همان میکروارگانیسم است. به طور کلی یک موجود زنده است که برای دیدن با چشم غیرمستقیم خیلی کوچک است، از جمله باکتری‌ها، برخی از قارچ‌ها و بسیاری از ارگانیسم‌های دیگر مانند آمیب‌ها را شامل می‌شود و از بیش از یک سلول واحد تشکیل شده است.

نانو ذرات: ذرات کوچک با ابعادی در اندازه یک میلیاردم متر.

یون: یک اتم یا مولکولی با بار الکتریکی است که به دلیل از دست دادن یا گرفتن یک یا چند الکترون، باردار شده است.

سمی: دارای قابلیت مسمومیت یا قادر به آسیب رساندن به سلول‌ها، بافت‌ها یا موجودات زنده می‌باشد. اندازه گیری خطر ایجاد شده توسط چنین سمی را خاصیت مسمومیت زایی می‌گویند.

فاضلاب: هر آبی که برای بعضی از اهداف (مانند تمیز کردن) مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگر به اندازه کافی برای سایر استفاده‌ها ایمن نیست. نمونه‌هایی از فاضلاب، آب‌هایی است که در زیر سینک آشپزخانه یا حمام جمع می‌شود و می‌توان از این آب در برخی از صنایع مانند نساجی استفاده کرد.
 
 

منبع: سایت ساینس نیوز فور استیودنتس