خوش خلقی و برخورداری از فضایل اخلاقی و کمالات انسانی، یکی از معیارها و شاخص‌هایی است که در انتخاب همسر باید بدان توجه کرد؛ اما چرا؟
 
برای پاسخ به این پرسش، توجه به این نکته لازم است که در شرع مقدس اسلام، مقصد و هدف از ازدواج چندان متعالی و تکامل یافته است که ارضای درست و به جای غریزه قدرتمند و پیچیده جنسی و بقای نسل، از ساده ترین آنهاست. به همین منظور، بر دقت در انتخاب همسر بسیار تأکید شده است تا همسرانی که شایستگی‌های گوناگون و توان تحقق اهداف مقدس و عالی را در زندگی دارند، برگزیده شوند. بنابراین، خلق و خوی پسندیده و نیکو از جمله آن شایستگی هاست.
 
مقصود از حسن خلق، داشتن صفات نیک و کمالات اخلاقی و انسانی است. کسی که در رفتار با دیگران این صفات نیک و پسندیده را به کار گیرد و با دیگران خوش رفتاری کند، در نظر دیگران دارای خلقی نیکوست. این ویژگی، ملاک و معیار لازم برای انتخاب همسر است. البته خوش اخلاق و بداخلاق بودن دختر یا پسر مجرد، نمود ظاهری کمتری دارد. اما پس از یافتن بلوغ فکری، اخلاق خوش و بداخلاقی، در رفتار آنان بیشتر نمود خواهد داشت. پس از آن، خلق و خوی هرکدام از دیگری تأثیر می پذیرد و بر دیگری تأثیر خواهد گذاشت.روایات برکات و آثار خوش خلقی همسران و پیامدهای بدخلقی آنان چندان فراوان و مهم است که در قرآن کریم و سخنان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت (علیهم السلام) د بارها بر آن تأکید شده است. در همین جهت، به زوج های جوان درباره رعایت این معیار هنگام انتخاب همسر توصیه هایی ارائه شده است.شیرینی های آغازین پیوند زوج جوان که زاییده شور و شعفی موقت و گذرا و اغلب ناشی از التذاذهای جنسی و محبت های عاشقانه ظاهری است، اندکی بعد، پس از روبه رو شدن با واقعیت های موجود در جامعه، قدری رنگ می بازد. آن دو انسان‌هایی با اندیشه‌ها، نیازها، تمایلات، تجارب و سلیقه‌های متفاوت اند. این تفاوت ها در خلال زندگی زناشویی کم کم به صورت تزاحم در رفتار و کردار خودنمایی خواهد کرد. فراز و نشیب های بسیاری در طول زندگی به زن و شوهر تحمیل می شود که معلول حالات فردی، محیط اجتماعی و ارتباط انسانی آنان است. بیماری ها، شکست‌های مقطعی، فقر، کسالت های مزاجی و روحی، برخوردهای نادرست اطرافیان، مشکلات فرزندداری و تربیت فرزند، ناباروری، درگیریهای اجتماعی، و ... از آن جمله اند.
 
به همین سبب، عقلانیت و برخورد خردمندانه با واقعیت های زندگی که بخشی از آن به مدد مقدرات الهی بین آن دو به وجود می آید، باید جایگزین شور آغازین شود و به استحکام زندگی متزلزل و نوپای زوج جوان کمک کند. اما آنچه بیش از همه، برای استحکام این بنای نوپا لازم است، خوش خلقی و رفتارهای همراه با مهر و محبت است. البته زمینه برخوردهای خردمندانه و نیز خوش خلقی و رفتارهایی همراه با مهر و محبت را خداوند از پیش در انسان آماده کرده است. اگر زن و مرد از این نعمت خدادادی در زندگی خویش به طور عملی بهره برند، این مرحله حساس از زندگی خویش را، با خوشی و سلامت سپری می کند. صفا و صمیمیت به وجود آمده در روزهای نخست زندگی نیز تا پایان عمر با نشاط و طراوت استمرار می یابد و موتور محرک قدرتمندی برای زندگی مشترکشان خواهد بود. اما اگر چنین نباشد، حتی کوچکترین مشکل زندگی چون جرقه ای خواهد بود که منبع باروتی را به آتش بکشد. خشم و غضب نیز ابزاری برای گسترش این آتش خواهد بود. اختلافات خانوادگی، بدگویی، بدزبانی، غیبت، افترا، دروغ و بی صداقتی، نفاق و دورویی، سوءظن، بهانه گیری و... همه و همه رذایل بازمانده از این بدخلقی خواهند بود. این مسائل آرام آرام پآیه‌های زندگی را سست می کنند و مقدمات فروپاشی آن را فراهم خواهند ساخت.
 
روایات برکات و آثار خوش خلقی همسران و پیامدهای بدخلقی آنان چندان فراوان و مهم است که در قرآن کریم و سخنان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت (علیهم السلام) د بارها بر آن تأکید شده است. در همین جهت، به زوج های جوان درباره رعایت این معیار هنگام انتخاب همسر توصیه هایی ارائه شده است.

خدیجه کبری (علیها السلام) ، همسری شایسته برای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نخستین و با ارزش ترین ازدواج با همسری خوش خلق و با فضایل و کمالات انسانی، پیوند مقدس و مبارک پیامبر اسلام و خدیجه کبری (علیها السلام) بالا بوده است. عشق و دلدادگی خدیجه کبری (علیها السلام) به حضرت، حتی پیش از ازدواج، که بعدها رفته رفته بر حرارت آن افزوده شد، در کمالات انسانی و فضایل اخلاقی موجود در این بانو ریشه داشته است. هم سنخ بودن ایشان در این جنبه های معنوی با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) که به سبب آنها در آن عصر و در جزیرة العرب، به خصوص شهر مکه زبانزد خاص و عام بود، موجب شد عشق ایشان در قلب پاک و بی آلایش خدیجه بنشیند. بدین ترتیب سنگ بنای خانواده ای بنیان نهاده شد که در طول عمر بشر بی مانند بوده است.
 
خوش خلقی، مهربانی و رفتار همراه با صفا و صمیمیت خدیجه کبری (علیها السلام) با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) این خانه به ظاهر کوچک و محقر ایشان را به آشیانه ای پر مهر و محبت تبدیل کرده بود. بانوی بزرگواری که روزگاری برای خود جایگاهی والا میان مردان و زنان و بزرگان قریش داشت و آوازه اش حتی از شبه جزیره عربستان نیز فراتر رفته بود، حال باید فقر و نداری و سختی و مشقت تنهایی را به جان می خرید و خم به ابرو نمی آورد. در چنین فضایی سهمگین، او خانه پربرکت رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) را به کانون محبت و صفا و مهربانی تبدیل کرده بود و به وجود همسر گرامی اش، که از ظلم و جور مشرکان و منافقان خسته بود، جان تازه می بخشید.
 
این مسئله چندان برای رسول گرامی اسلام مهم بود که از دوران کوتاه زندگی شان با خدیجه کبری (علیها السلام)، همیشه خاطره های خوشی در ذهن مبارکشان تداعی می شد. سخنان شگفتی که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و خدیجه کبری (علیها السلام) درباره یکدیگر به زبان آورده اند و از خود ایشان، اهل بیت (علیهم السلام) و برخی از راویان حدیث نقل شده، بسیار مهم است. ما پیش از این، در جلد نخست و در مباحث پیشین در همین مجلد به آن اشاره هایی کردیم و به جهت اختصار، دیگر به آن نمی پردازیم. تنها اشاره به این نکته اهمیت دارد که از وجود نازنین رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) درباره همسر گرامیشان حضرت خدیجه کبری (علیها السلام) تعابیر بلند و پرمعنایی نقل شده است. یکی از زیباترین سخنان حضرت درباره او تعبیر عجیبی است که در پاسخ به همسر محترمشان جناب ام سلمه نل دارند. ام سلمه که حساسیت و تأثر شدید حضرت را درباره نبود حضرت خدیجه دریافته بود، برای همدردی با ایشان عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، هر زمان که ما از خدیجه یاد می کنیم شما متأثر می شوید.
 
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱