طبق آمار‌های موجود از سال ۱۳۸۹ حدود ۹٪ زنان در دوران بارداری و ۱۳٪ آن‌ها پس از زایمان دچار افسردگی می‌شوند و احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان در زنانی که سابقه افسردگی دارند ۲۵٪ افزایش می‌یابد. سوالی که پیش می‌آید این است که با توجه به محدودیت مصرف دارو در دوران شیردهی، این زنان چه دارو‌هایی را می‌توانند مصرف کنند؟


دسته‌بندی دارو‌های ضد افسردگی

امروزه حدود ۳۰ نوع داروی ضدافسردگی وجود دارد که در ۴ دسته کلی طبقه‌بندی می‌شوند و شما برای شناخت دارو‌های ایمن برای مصرف در دوران شیردهی نیاز به شناخت آن‌ها دارید:

Tricyclics: تری‌سیکلیک‌ها که به آن‌ها دارو‌های ضدافسردگی سه حلقه‌ای نیز می‌گویند و شامل آمیتریپتیلین (با نام تجاری الاویل و اِندپ)، آموکساپین (با نام تجاری آسندین)، دزیپرامین (با نام تجاری نورپرامین)، دوکسپین (با نام‌های تجاری سینکوان و آداپین)، ایمیپرامین (با نام تجاری توفرانیل)، نورتریپتیلین (با نام‌های تجاری آونتیل و پاملور)، پروتریپتیلین (با نام تجاری ویواستیل) و تریمیپرامین (با نام تجاری سورمونتیل) هستند.

علاوه بر این‌ها، داروی کلومیپرامین (با نام تجاری آنافرانیل) نیز به صورت غیررسمی تجویز می‌شود. بدین معنی که به منظوری غیر از منظور اصلی تجویز می‌شود، زیرا هنوز تأئید اداره دارو و غذا (FDA) را به دست نیاورده است.
 
MAOIها: مخفف مونوآمینواُکسیداز‌ها که به آن‌ها مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز هم گفته می‌شود و شامل ایزوکربوکسازید (با نام تجاری مارپلان)، فنلزین (با نام تجاری ناردیل) و ترانیل سیپرومین (با نام تجاری پارنات) می‌شوند.

SSRIs: مخفف سلکتیو سروتونین ری‌آپ‌تِیک اینهیبیتورز که مهارکننده‌های جذب مجدّد سروتونین هستند و شامل سیتالوپرام (با نام تجاری سلکسا)، اسیتالوپرام (با نام تجاری لکساپرو)، فلوکستین (با نام‌های تجاری پروزاک و سارافم)، پاروکستین (با نام تجاری پاکسیل) و سرترالین (با نام تجاری زولافت) هستند. در برخی موارد، فلووکسامین (لوواکس) نیز ممکن است به صورت غیررسمی تجویز شود.

SNRs: مخفف سروتونین و نورآدرنالین ری‌آپ‌تِیک اینهیبیتورز که مهارکننده‌های جذب مجدّد سروتونین- نوراپینفرین هستند و شامل دولوکستین (با نام تجاری سیمبالتا) و ونلافاکسین (با نام تجاری افکسور) می‌شوند.


داروی ضد افسردگی در شیردهی

اولین چیزی که شما باید بدانید این است که همه این دارو‌ها در شیر مادر ترشح می‌شوند. اینجا شدت افسردگی مورد توجه قرار می‌گیرد. زنانی که نخستین دوره افسردگی خود را با شدت خفیف تا متوسط در دوران بارداری و شیردهی تجربه می‌کنند، می‌توانند از روش‌های غیردارویی استفاده کنند. ولی زنان با علایم افسردگی شدید نیاز به درمان دارویی دارند و پزشک باید به ایمنی دارو‌ها در این دوران توجه نماید.

از میان دارو‌هایی که برای افسردگی تجویز می‌کنند SSRI‌ها به خاطر عوارض کمتر در شیرخوار، به عنوان داروی ضد افسردگی در شیردهی مطرح هستند. از SSRI ها، داروی سرترالین و اروکستین گزینه‌های بهتری نسبت به بقیه هستند، چون عبور ناچیز از شیر مادر دارند و عوارض کمتری برای شروع درمان افسردگی در شیردهی دارند.
 
تجویز SNRs‌ها هم ایمن به نظر می‌رسد؛ ولی میزان تماس شیرخوار با داروی ونلافاکسین که در این دسته است بیشتر از سایر دارو‌های ضدافسردگی‌ است.

بسیاری از TCA‌ها نیز جهت مصرف در شیردهی مناسب هستند، اما بهتر است از تجویز دارو‌های با اثرات بالای آنتی‌کولینرژیک مثل دوکسپین یا آمی‌تریپتیلین خودداری شود.

بوپروپیون برای زنان افسرده آنرژیک و در زنان با اختلال خواب شدید هم گزینه مناسبی‌ است.

مادران شیرده می‌توانند خیال‌شان از بابت نوزادشان راحت باشد، چون نوزادان پس از چند هفته اول تولد به علت کارا بودن کلیه‌ها و کبدشان همانند بزرگسالان قادر هستند که داروی ضد افسردگی در شیردهی که از طریق شیر دریافت می‌کنند را تجزیه و دفع کنند، بنابراین خطر جدی متوجه نوزاد نیست.


نکاتی برای مصرف دارو‌های ضد افسردگی در شیردهی

تجویز داروی ضد افسردگی برای مادر شیرده باید با حداقل دوز موثر و با کمترین تعداد دارو انجام شود. این توصیه مخصوصا در مورد مادران با تولد نوزاد نارس یا وزن پایین اهمیت ویژه‌ای دارد.

برای تجویز داروی ضد افسردگی در شیردهی، بهتر است دارویی با اثرات شناخته شده و ایمن همراه با نیمه عمر کوتاه و پروتیین بایندینگ بیشتر، انتخاب شود.

بهتر است برای مادران افسرده‌ای که درمان موفقی با دارو‌های خاصی طی بارداری داشته‌اند، داروی مصرفی تغییری نکرده و مصرف آن در شیردهی نیز ادامه پیدا کند.

برای به حداقل رساندن ورود دارو به بدن شیرخوار توصیه می‌شود شیردهی قبل از مصرف دارو انجام شود و بعد از خوردن دارو وقتی که غلظت دارو در خون به حداکثر خود می‌رسد (پیک اثر) شیر دوشیده شده و دور ریخته شود.


منبع: سایت ستاره