اختلال کم توجهی - بیش فعالی (ADHD) فقط مربوط به این موضوع نمی‌باشد که کودک مبتلا به ADHD علائمی مانند بی قراری، پرحرفی و بی توجهی را از خود نشان دهد. علاوه بر این علائم، ممکن است کودک دچار اضطراب شدید شود. شاید عدم تمرکز کودک به حدی عمیق شود که نتواند افکار خودش را نیز کنترل کند. سپس بعد از گذشت سال‌ها که این دسته از کودکان را در خانه یا مدرسه تنبیه کرده‌ایم، آن‌ها به افرادی خشمگین و افسرده تبدیل خواهند شد.

بر اساس تحقیقات، این دسته از کودکان نسبت به ناکامی‌ها و شکست‌های فردی، حساس و آسیب پذیر می‌باشند. از این رو جملاتی مانند "هرگز موفق به انجام این کار نخواهم شد" یا "من خیلی احمقم" را با خود تکرار می‌کنند.

اگر کودکی مضطرب باشد، این وضعیت بدتر خواهد شد. تحقیقات نشان داده‌اند که اختلالات اضطرابی در کودکان مبتلا به ADHD بسیار شایع بوده و ۴۰ تا ۵۰ درصد این کودکان از این اختلالات رنج می‌برند. زمانی که چنین کودکی مشاهده می‌کند که اطرافیان، وی را به خاطر رفتارش سرزنش می‌کنند، نسبت به رفتارهایش دچار اضطراب شده و از قرار گرفتن در موقعیت‌ها یا شرایطی که موجب این احساس شوند، اجتناب خواهد کرد.
بنابراین، به خاطر گفته‌های دیگران، دچار افکار منفی نسبت به خودش می‌شود.

امکان دارد که افکار منفی از کنترل خارج شوند. به طور کلی، کودکان مبتلا به ADHD خودشان دچار عدم تمرکز می‌باشند و اگر نمی‌توانند رفتار‌های بیرونی را مدیریت کنند، این احتمال وجود دارد که نتوانند اتفاقات درون ذهن شان را نیز مدیریت کنند. همه ما گاهی افکاری مزاحم به ذهن مان خطور کرده که آن‌ها را به هر طریقی از خود دور می‌کنیم. به گفته محققان، برخی از کودکان مبتلا به ADHD قادر به انجام این کار نمی‌باشند. این کودکان با افکار منفی درباره توانایی‌ها یا امید‌های شان به ستوه آمده‌اند. ذهن شان به آن‌ها می‌گوید که شکست خواهند خورد و آن‌ها نمی‌توانند به راحتی این نوع افکار را از خود دور کنند.


علائم کودکان ADHD چیست؟

تمام کودکان همیشه با توجه کردن، گوش دادن، دنبال کردن راهنمائی‌ها، نشستن و منتظر ماندن برای اینکه دوباره در بازی خاصی نوبتشان شود، مشکل دارند. ولی برای کودکان مبتلا به ADHD، این شرایط سخت‌تر است و بروز رفتار‌هایی این چنینی در آن‌ها به مراتب بیشتر اتفاق می‌افتد. کودکان ADHD ممکن است یک، دو یا هر سه علامت از علائم زیر را داشته باشند:

بی توجهی: کودکانی که بی توجه هستند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود، با تمرکز و توجه بر روی وظایفشان مشکل دارند. آنان ممکن است بخوبی به راهنمائی‌های دیگران خوب گوش ندهند، اطلاعات مهم در خصوص موضوعی را فراموش کنند و ممکن است کاری را که شروع کرده‌اند به پایان نرسانند. آن‌ها ممکن است بیش از حد به خیال پردازی و پرداختن به افکار پوچ مشغول شوند، حواس پرت یا فراموشکار بنظر برسند و مسیر دنبال کردن فعالیت‌هایشان را دست بدهند.

بیش فعال: کودکان بیش فعال، بی قرار و مضطرب بوده و به راحتی خسته می‌شوند. آن‌ها ممکن است با نشستن در یکجا یا ساکت بودن در شرایطی که لازم است، مشکل داشته باشند؛ بر سر انجام یکسری کار‌ها یورش ببرند و اشتباهات بدی انجام دهند؛ در شرایطی که نباید، ورجه وورجه کنند و خودشان را تا حد زیادی خسته کنند و دیگران را با کارهایشان کلافه کنند.

غیر قابل پیش بینی: کودکان با رفتار‌های غیر قابل پیش بینی، بدون کوچکترین فکری اقدام به انجام کاری می‌کنند؛ آن‌ها اغلب به میان صحبت دیگران می‌پرند، دیگران را چنگ می‌زنند یا هول می‌دهند و منتظر ماندن را بسیار سخت می‌دانند. همچنین ممکن است بدون اجازه گرفتن کار‌هایی را انجام دهند که به آن‌ها مربوط نیست و از همه بدتر در شرایط خطرناکی آن کار‌ها را انجام دهند. از ویژگی‌های دیگر این کودکان داشتن واکنش‌های شدید احساسی نسبت به شرایطی است که واقعا برای آن وضعیت شدید به نظر می‌رسد.

گاهی اوقات والدین و معلمان متوجه علائم ADHD در کودکان می‌شوند؛ ولی برای کودکان ویژگی‌هایی همچون آشفتگی، بی قراری، بی حوصلگی و غیر قابل پیش بینی بودن در اغلب موارد عادی است و الزاما نشانه‌ای از ابتلا به این بیماری نیست.

مهارت‌های توجه کردن، فعال بودن و کنترل بر خود با رشد کودکان، آرام آرام پرورش می‌یابند؛ کودکان این مهارت‌ها را با کمک والدین و معلم‌هایشان یاد می‌گیرند، ولی در برخی از کودکان این مهارت‌ها بهبود نمی‌یابند؛ وقتی این شرایط ادامه دار شده و باعث بوجود آمدن مشکلات بعدی در مدرسه، خانه و در میان دوستان شوند، ممکن است نشانه‌ای از بیماری ADHD باشد.


راه‌های تشخیص ADHD در کودکان چگونه است؟

اگر گمان می‌کنید کودک شما به این بیماری مبتلا است، یک وقت ملاقات با پزشک کودک خود ترتیب دهید؛ پزشک معاینه‌های اولیه‌ای (شامل بررسی شنوایی و بینایی) را برای اینکه مطمئن شود مورد دیگری باعث بروز این علائم شده است یا خیر، بر روی کودک شما انجام می‌دهد و در صورت لزوم شما را به یک روانپزشک یا روانشناس کودکان ارجاع می‌دهد. پس از آن پزشک برای تشخیص ADHD از شما سوالاتی در خصوص سلامت فرزندتان، رفتار‌ها و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد خواهد پرسید. آن‌ها در مورد چیز‌هایی که در خصوص کودک شما متوجه شده‌اند با شما و کودکتان صحبت خواهند کرد؛ همچنین ممکن است از شما بخواهد که چک لیستی در خصوص رفتار کودکتان را پر کنید و نسخه‌ای از آن را نیز جهت تمیل کردن به معلم فرزندتان بدهید. پس از جمع آوری این اطلاعات، در صورتی که موارد زیر روشن شدند، پزشک بیماری ADHD را برای کودک شما تشخیص خواهد داد:

حواس پرتی، بیش فعالی یا غیر قابل پیش بینی بودن فراتر از سن کودک شما باشد

این رفتار‌ها از زمانی که کودک شما خردسال‌تر بود ادامه دار بوده باشد

علائم ADHD باعث تاثیر بر عملکرد او در خانه و مدرسه شده باشد

بررسی‌ها نشان دهد که بیماری یا مشکل دیگری باعث بروز این مشکلات نشده است

بسیاری از کودکان ADHD با یادگیری مشکل داشته و رفتار‌های تضاد گونه و مشکلات اضطرابی دارند. پزشکان معمولا این مشکلات را به همراه بیماری ADHD حل می‌کنند.


راه های درمان کودکان ADHD چیست؟

دارو: استفاده از دارو‌های مختلف تا حد زیادی می‌توانند این نوع اختلال را کنترل کنند.

آموزش‌های مخصوص: بهتر است که این دسته از کودکان در مدارس یا کلاس‌های مخصوص به خودشان شرکت کنند. به عنوان مثال، آموزش در این نوع کلاس‌ها در فواصل زمانی کوتاه مدت صورت می‌گیرد، در نتیجه کودک به خاطر عدم توجه‌اش مضطرب و ناراحت نخواهد شد.

رفتار درمانی شناختی (CBT): ما معمولا بر روی رفتار‌های کودکان مبتلا به ADHD تمرکز کرده و اغلب مبحث "شناختی" درباره چنین کودکانی را فراموش می‌کنیم. در نتیجه کودکانی که مبتلا به اضطراب شدید می‌باشند، با افکار منفی احاطه خواهند شد؛ بنابراین از درمان‌هایی برای کودک خود استفاده کنیم که به آن‌ها یاد دهد افکار منفی خود را شناسایی کرده و نحوه مواجه شدن با این افکار را به آن‌ها آموزش دهد.

در پایان، به یاد داشته باشید که این کودکان به تایید و تصدیق ما نیاز دارند. مهم نیست که چه رفتار یا کار اشتباهی از آن‌ها سر می‌زند، همیشه سعی کنید با جملاتی مثبت از آن‌ها حمایت کنید.


منبع: سایت ستاره