سلامت روان يعني چه؟

نويسنده:دکتر محمدرضا خدايي




اصطلاح «سلامت روان» متاسفانه اندکي با ابهام به کار مي‌رود و بعضا باعث اشتباه مي‌شود زيرا بيشتر مردم، آن را صرفا نياز اشخاصي مي‌دانند که ناراحتي يا اختلال رواني دارند و بايد با به کار بستن توصيه‌هاي متخصصان روان‌درماني بهبود يابند. در اين معنا «سلامت» در مقابل «سلامت جسم» قرار مي‌گيرد و در ضمن تصور مي‌شود که سلامت رواني از سلامت جسمي جداست که هر کدام از اين پندارها خطاست.
منظور از سلامت رواني يا عقلي، فعاليت‌هايي است که براي کمک به اشخاص در رنج انجام مي‌گيرد تا ايشان را از مشکل نجات دهد و همچنين مردم را در پيشگيري از گرفتاري و آشفتگي راهنمايي مي‌کند. بنابراين بهداشت رواني هرگز از کيفيت بهداشت جسماني انسان‌ها غافل نخواهد بود.
سه جزء مهم براي بهداشت وجود دارد: سلامت جسمي، رواني و اجتماعي. مي‌توان گفت سلامت رواني به معناي ايجاد تعادل لازم بين محيط زندگي و نيازها و خواسته‌هاي انسان است و همواره حوادث و فشارهاي رواني باعث مي‌شوند اين تعادل به هم بريزد يا در معرض خطر قرار گيرد. براي همين سلامت جسم و روان بسيار به هم وابسته‌اند و همان‌طور که مي‌توان با آموزش‌هاي مختلف و ارتقاي آگاهي مردم از بيماري‌هاي جسمي پيشگيري کرد، در اولين اصل سلامت رواني هم هدف ما پيشگيري است. ما با آگاهي دادن به تمام افراد جامعه در زمينه مشکلات روان، آگاهي از فشارهاي رواني و راه تقابل با آن و تلاش در رفع عواملي که آرامش رواني افراد را در هر سن (از جنيني تا پيري) به خطر مي‌اندازد، اين اصل را انجام مي‌دهيم؛ مثلا با آموزش به خانواده‌ها در رابطه با روش تربيتي فرزندان و اصلاح سبک‌هاي تربيتي در دوره قبل رشد و بلوغ و توجه دادن مردم به نکات اصولي نکات سلامت روان قصد پيشگيري از ابتلا به مشکلات رواني را داريم تا همه بتوانند از زندگي خود احساس لذت داشته باشند. يکي از ديگر اهداف سلامت روان، درمان است، يعني اگر پيشگيري با شکست مواجه شد و اختلالي بروز کرد مانند همه بيماري‌ها بايد اقدامات درماني را شروع کنيم. گاهي اوقات بيماران مبتلا به اختلالات رواني، مانند مشکلات جسمي براي مدتي از محيط کار و اجتماع دور مي‌شوند و يا سير مزمن بيماري باعث مي‌شود توانايي‌هاي آنها کاسته شود، پس هدف ما در سلامت رواني علاوه بر درمان علايم، توان‌بخشي بيماران هم هست. در اين مرحله به بيماران آموزش‌هايي ارايه مي‌دهيم تا دوباره توانمند شوند و بتوانند در برخورد مجدد با تنش‌ها و مشکلات خود به شيوه صحيح و اصولي عمل نمايند تا مبادا دوباره بيمار شوند. مقصود از توان‌بخشي فقط بازگرداندن فرد به حالت قبل از بيماري نيست بلکه با آموزش‌هايي چون آموزش ارتباط مناسب اجتماعي سعي مي‌کنيم او را بسيار توانمندتر از قبل کنيم تا اين بار نه تنها بيمار نشود، بلکه فرد مفيد و سالمي براي خود، خانواده و جامعه‌اش باشد.
منبع: www.salamatiran.com