در یک گزارش تاریخی، درباره روابط پسندیده و نیکوی زناشویی و برخورد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) با این پدیده چنین آمده است: مردی خدمت باسعادت رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) رفت و عرض کرد: همسری دارم که هنگام ورودم به خانه به پیشوازم می آید و زمان خروج مرا بدرقه و همراهی می کند. هرگاه مرا اندوهگین می بیند می گوید: «نگرانی تو از چیست؟ اگر اندوه تو برای رزق و روزی است که نگران مباش؛ چراکه غیر تو (خداوند) تدارک آن را پذیرفته است، و اگر نگران آخرت خویشی، این البته اندوه مبارکی است و خداوند بر اندوه تو بیفزاید». رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) خطاب به آن مرد فرمودند: بی شک، خداوند کارگزارانی دارد و همسر تو یکی از کارگزاران خداوند است و اجری برابر با نصف پاداش شهدا را دارد».۱ سخن و پند حکیمانه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در روایت نخست و نیز برخورد شگفت ایشان با آن مرد در روایت دوم، از اهمیت این مسئله نشان دارد. حضرت نخست پیشواز و بدرقه همسر را از وظایف زن برشمردند و سپس فرمودند: زنی که این وظیفه را انجام می دهد از کارگزاران خداوند است و مقامی نزدیک به مقام شهدا دارد. (جاء رجل إلى رسول الله قال: إن لی زوجة إذا دخلت تلقتنی وإذا خرجت شیعتنی وإذا رأتنی مهموما قالت ما یهمک إن کنت تهتم لرزقک فقد تکفل لک به غیرک وإن کنت تهتم بأمر آخرتک زادک الله لهم فقال رسول الله : إن الله عمالا وهذه من عماله لها نصف أجر الشهید ) (1).رفتار پسندیده و زیبا که از وجود عشق و محبت بین همسران نشان دارد، به سبب آثار و برکات یادشده، رفتاری عام و فراگیر است و ویژه فرهنگ و قومیتی خاص نیست.سخن و پند حکیمانه رسول خدا در روایت نخست و نیز برخورد شگفت ایشان با آن مرد در روایت دوم، از اهمیت این مسئله نشان دارد. حضرت نخست پیشواز و بدرقه همسر را از وظایف زن برشمردند و سپس فرمودند: زنی که این وظیفه را انجام می دهد از کارگزاران خداوند است و مقامی نزدیک به مقام شهدا دارد.
 
مناسب است تا اشاره ای اجمالی به برخی آثار و برکات این رفتار پسندیده داشته باشیم:
 
1. افزایش و تعمیق روابط عاشقانه همسران: پیشواز و بدرقه همسر، خود زاییده عشق و محبت بین ایشان است. اما ادامه و استمرار این رفتار، افزایش و تعمیق روابط عاشقانه بین آنان را در پی خواهد داشت.
 
۲. نجات از انواع رنجهای روحی و روانی: حاکمیت چنین فضایی دوستانه در خانواده و میان زن و مرد، موجب نجات خانواده و همسران از انواع رنجهای روحی و روانی، نگرانی ها و کدورت هاست. همچنین، اگر گاه کدورتی میان آنها پیش آمده باشد، اقدام به چنین رفتارهایی آرام آرام همه آنها را از بین خواهد برد.
 
٣. دل بستگی بیشتر همسران به زندگی: از دیگر برکات پیشواز و بدرقه همسران، استحکام و تعمیق دلبستگی زن و شوهر به خانه و اعضای آن است. استمرار چنین اقداماتی رفته رفته چنان زن و مرد را به خانه و خانواده علاقه مند می کند که وقتی برای مدتی کوتاه بیرون از خانه به کاری سرگرم باشد، هرچه زودتر در پی بازگشت به خانه است تا در کنار همسر و دیگر اعضای خانواده آرام گیرد و تجدید قوا کند.
 
4. استحکام بنیان خانواده: شکی نیست که در چنین وضعیتی، بنیانهای خانواده هرچه مستحکم‌تر می شود. این البته یکی از دغدغه های اصلی مربیان، دست اندرکاران و مسئولان جامعه است؛ چراکه تقریبا چرخ زندگی در همه ابعاد جامعه به شکل های گوناگون به چرخش درست چرخ خانواده های آن جامعه بسته است.
 
5. تربیت درست فرزندان: چنین همسرانی فضایی را در خانه حاکم می کنند که خود و همه اعضا، به ویژه فرزندان از آن بهره خواهند برد. بیشک تربیت درست فرزندان در چنین فضایی بسیار آسان تر و بهتر نتیجه خواهد داد. در نتیجه، فرزندان نیز این اخلاق و رفتار نیک را از والدینشان خواهند آموخت.
 
البته این گونه رفتارها، از جمله پیشواز و بدرقه، بر زنان تأثیرگذارتر است. با عنایت به اینکه آنان، یعنی مادران، بیشتر در تربیت فرزندانشان دخالت دارند، از رفتار نیکوی شوهرانشان بیشتر متأثر می شوند و آن را خواسته یا ناخواسته در تربیت فرزندان دخالت می دهند. همچنین اداره دیگر امور خانه را نیز به گونه ای بهتر انجام خواهند داد.
 
6. خشنودی و رضامندی خداوند: شکی نیست که پیشواز و بدرقه زن و مرد با چنین آثار مثبت و برکاتی، خوشنودی و رضای حق تعالی را نیز در پی خواهد داشت و این خود بر برکات و آثار مثبت آن خواهد افزود. بیان حکیمانه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در پاسخ به آن مرد، بهترین گواه این حقیقت است.
 
به پیشواز رفتن و بدرقه کردن همسر، اقدامی به ظاهر کم اهمیت و انجام رفتاری به ظاهر ساده به نظر می آید. اما وقتی مقامی چون کارگزار خداوند بودن و پاداشی نزدیک به اجر شهدا را داشتن، آن هم از زبان مبارک حضرت ، برای آن منظور می شود، از اهمیت فوق العاده آن نشان دارد.
 
این رفتار پسندیده و زیبا که از وجود عشق و محبت بین همسران نشان دارد، به سبب آثار و برکات یادشده، رفتاری عام و فراگیر است و ویژه فرهنگ و قومیتی خاص نیست. البته در برخی ملل و فرهنگ ها، به سبب برخی علل و زمینه‌های نادرست قدری رنگ باخته است و چون گذشته به آن اقبالی نمی شود. اما در دین مبین اسلام که تشکیل خانواده و صیانت از حریم مقدس آن اولویتی ویژه دارد، بیشتر بدان عنایت و تأکید شده است.
 
پی‌نوشت:
  1. محمد بن علی بن بابویه (الصدوق)، من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۹۰
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱