اضطراب و استرس در زندگی روزمره، امری عادی است و گاه نتایج مثبتی نیز دارد (لذا می گویند: اگر اضطراب نبود، ما پشت میزهای خود به خواب می رفتیم) اما هنگامی که جنبه بیماری پیدا کند و به صورت اضطراب دائمی درآید، خطرناک می شود.


عوامل و زمینه های اضطراب و نگرانی

الف) افکار و باورهای نادرست انسان درباره وقایع و رویدادهای مختلف زندگی.

ب) بحران معنویت، پوچ گرایی، بی معنا دانستن زندگی، فقدان یک جهان بینی سالم، غفلت از یاد خدا.

ج) نگاه بدبینانه و منفی درباره جهان، انسان و زندگی.

د) موقعیت های سخت و دشوار زندگی، ترس از شکست، نگرانی از آینده شغلی و رشته تحصیلی.

ه) زیر پا نهادن فرمان وجدان اخلاقی.

و) عدم رضایت به قضا و قدر الهی.

ز) اختلاف های خانوادگی و بگومگوهای والدین در نزد فرزندان.


راه های درمان اضطراب

1- دعا و نیایش از مهم ترین عوامل کاهش اضطراب و ایجاد سلامت روان است. آن چیزی که بی نهایت کوچک را با بی نهایت بزرگ پیوند می دهد و آرامش می بخشد، دعاست. امام صادق علیه السلام می فرماید:

هرگاه بر شما اندوهی از اندوه های دنیا رسید، وضو بگیرید، سپس به مسجد بروید و دو رکعت نماز بگذارید و خدا را بخوانید. آیا نشنیده اید که خداوند می فرماید: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ؛ از شکیبایی و نماز یاری بجویید.[1]

ویلیام جیمز در کتاب «دین و روان» می گوید:

ایمان مذهبی و دعا، بی هیچ تردیدی، عالی ترین وسیله دفع غم و اضطراب است.

تحقیقات نشان می دهد افرادی که در مراسم مذهبی و دعا و نیایش شرکت می کنند، از اضطراب کمتری برخوردارند. جوانانی که به نماز مقیدترند، اضطراب آنها کمتر است، چون احساس قدرت می کنند. ایمان به امداد الهی دارند.

2- با تغییر افکار منفی به افکار مثبت، حواس خود را از موضوع مضطرب کننده دور کنید و به جنبه های مثبت توجه کنید. به جای نیمه خالی لیوان، نیمه پر آن را ببینید. افکار منفی مانند: تعمیم دادن یک شکست به همه موقعیت های زندگی، یا بیش از حد بزرگ جلوه دادن شکست یا تجربه ناموفق و نادیده گرفتن سایر موقعیت های موفقیت آمیز زندگی است. باید به نقاط روشن و زیبای زندگی فکر کنید. خوشبین باشید، دنبال نکات مثبت یک مسأله باشید.

دین در جهت دادن نگاه زیبا بسیار مؤثر است؛ زیرا از هر نوع باور غلط، پوچی و بی معنایی و احساس شکست جلوگیری می نماید.

3- هرگاه احساس نگرانی کردید، نفس عمیق بکشید. چند ثانیه هوا را در ریه های خود نگهدارید، سپس به آرامی تا ده بشمارید و هوا را آزاد کنید.

دانشمندان می گویند: تنفس صحیح (نفس کنترل شده) هنگام اضطراب بسیار مهم است. باید از نفس کشیدن های سریع و ناتمام جلوگیری کرد و نفس های عمیقی کشید تا همه هوایی که در شش ها وجود دارد به بیرون فرستاده شود. باید هوای پاک و اکسیژن دار را به درون هدایت کنیم که معمولًا هوا از راه بینی به درون می رود و از طریق دهان به بیرون هدایت می شود.

همچنین فعالیت های بدنی، کارهای هنری، سرگرمی، رسیدگی به گل ها و باغچه می تواند آرام بخش باشد.

4- برنامه ریزی مناسب و پر کردن اوقات فراغت می تواند مانع اضطراب شود.

لیستی از وظایف روزانه خود تهیه کنید و بر اساس درجه اهمیت، آنها را تنظیم نمایید. وظایف مهم تر را زودتر انجام دهید. بعد از انجام دادن هر کار، آن را از لیست برنامه خود خط بزنید. در این صورت احساس نگرانی کمتری خواهید کرد.

5- سعی کنید دوستان بیشتری پیدا کنید و هرگاه احساس تنهایی و یا نگرانی کردید، به دیدار آنان بروید و با آنان ارتباط برقرار کنید و هم صحبت شوید.

البته باید با دوستانِ با روحیه و با امید و آرامش، معاشرت داشت. معاشرت با افراد مأیوس و مضطرب، در افزایش این بیماری مؤثّر است.

6- به ذهن خود استراحت بدهید: چشم های خود را ببندید، یک منظره زیبا و دل انگیز را در ذهن خود مجسم کنید.

7- به خدا توکل کنید؛ زیرا تکیه بر آنچه ناپایدار است، به انسان احساس ناپایداری می دهد.

امام باقر علیه السلام می فرماید:

آدمی هنگامی که نقطه اتکا و تضمین کننده ای برای زندگی نداشته باشد، به خود می پیچد و مضطرب می شود.[2]


پی نوشت ها:
[1] . کافى، ج 2، ص 5
[2] . کافى، ج 5، ص 89

منبع: حوزه نت