کودکان با اختلال بیش فعالی، نیاز به نوع دیگری از نظم و دیسیپلین دارند. با ایجاد تغییرات کوچکی در والدگری خود، می‌توانید کنترل رفتار آن‌ها را در دست بگیرید. کودکان با اختلال بیش فعالی برای در یک جا نشستن، انجام وظایف و تکالیف، کنترل واکنش‌ها و پیروی از دستور‌ها مشکل دارند. روش‌های زیر می‌تواند در کنترل کودک بیش فعال موثر باشد.


۱. به کودک توجه مثبت کنید

والد یک کودک بیش فعال بودن خسته کننده است. گویی انرژی این کودکان هیچ وقت تمام نمی‌شود، بی‌وقفه حرف می‌زنند و حتی صبور‌ترین پدر و مادر‌ها را خسته می‌کنند.

در نتیجه داشتن زمان و انرژی برای بازی با کودک بیش فعال تقریبا محال است. اما توجه مثبت به کودک بیش فعال تاثیر روانی مثبتی روی او می‌گذارد.

بازی کردن با کودک موجب می‌شود نیاز به مورد توجه بودن در کودک کاهش یابد. فارغ از تمام کار‌ها و مشکلات روزمره، حتما زمانی را در روز به بازی کردن با کودک اختصاص دهید. همین که روزی ۱۵ دقیقه به کودک خود توجه کنید و با او وقت بگذرانید، بهترین روش برای بهبود مشکلات رفتاری اوست.


۲. قوانین و دستورات موثر وضع کنید

کودکان بیش فعال، با دقت و توجه کم، نیاز به کمک بیشتری برای پیروی کردن از دستورالعمل‌ها دارند. آن‌ها معمولا دستورات را هنگامی که برای اولین بار گفته می‌شود، به درستی نمی‌فهمند. برای اینکه کودک بیش فعال از قوانین به درستی پیروی کند، چندین روش وجود دارد.

توجه کامل کودک را به خود جلب کنید. تلویزیون را خاموش کنید، با کودک ارتباط چشمی برقرار کنید، دست خود را روی شانه کودک بگذارید و بعد بگویید "لطفا اتاقت را تمیز کن".

دستورات زنجیره وار به کودک ندهید. بطور مثال: جوراب هایت را بپوش! اتاقت را تمیز کن و زباله‌ها را بیرون ببر!

بدین ترتیب کودک خط سیر مطالب را گم می‌کند. کودک بیش فعال پس از پوشیدن جوراب هایش، راهی اتاقش می‌شود. اما در این بین چیز دیگری توجهش را جلب می‌کند و به جای تمیز کردن اتاق مشغول بازی با آن می‌شود.

در هر زمان فقط یک دستور به کودک بدهید. از کودک بخواهید آنچه شنیده است را برای شما تکرار کند تا مطمئن شوید معنی حرف شما را به درستی فهمیده است.


۳. تلاش‌های کودک را تشویق کنید

هنگامی که کودک کاری را به درستی انجام می‌دهد، یا رفتار خوبی دارد، او را تشویق کنید. تشویق کردن به کودکان بیش فعال انگیزه می‌دهد که کار خوبشان را تکرار کنند. سعی کنید به طرز خاصی کودک را تشویق کنید و تنها به گفتن "آفرین، چه کار خوبی! " اکتفا نکنید. بلکه بگویید "آفرین، خیلی خوبه که وقتی ازت خواستم ظرفتو گذاشتی تو سینک ظرفشویی! ". کودکان را برای عمل کردن به قوانین و دستورات خانه، به آرامی بازی کردن و مشغول به کار خود بودن، تشویق کنید تا به این روند ادامه دهند. این روش یکی از راهکارهای ساده در کنترل کودک بیش فعال است.


۴. در زمان مناسب از تکنیک "وقفه" استفاده کنید

تکنیک "وقفه" روش مناسبی برای کودکان بیش فعال است تا به ذهن و بدنشان استراحت دهند. لازم نیست وقفه را به صورت یک تنبیه سخت به کار ببرید، بلکه می‌توانید آن را به عنوان یک مهارت زندگی که در بسیاری اوقات به کار می‌آید، به کودک بیاموزید.

به کودک یاد بدهید که وقتی خسته و درمانده است، به گوشه خلوت و آرامی برود و کمی استراحت کند. بتدریج کودک یاد می‌گیرد که پیش از این که شما به او بگویید، خود به مکانی برای وقفه برود.


۵. رفتار‌های ناپسند جزیی را ندیده بگیرید

کودکان بیش فعال معمولا رفتار‌هایی برای جلب توجه انجام می‌دهند. اگر با رفتار نادرست، بتوانند توجه شما را جلب کنند، تشویق می‌شوند که این رفتار را ادامه دهند.

رفتار‌های ناپسند جزیی آن‌ها را ندیده بگیرید تا بفهمند که عملکرد اشتباه، نتیجه دلخواه را برایشان به همراه نمی‌آورد. نسبت به نق زدن‌ها، شکایت کردن‌ها، جیغ زدن‌ها و تلاش برای متوقف کردن شما، بی توجه باشید تا بالاخره دست از این رفتار‌ها بکشند.


۶. یک سیستم پاداش دهی طراحی کنید

سیستم پاداش دهی روش خوبی برای کنترل کودک بیش فعال است. چند رفتار مشخص را هدف قرار دهید. مانند نشستن در طول مدت صرف غذا یا آزار نرساندن به حیوان خانگی.

کودکان بیش فعال سیستم‌های پاداش دهی قدیمی را دوست ندارند، زیرا باید مدت زمان زیادی برای دریافت جایزه منتظر بمانند. یک سیستم دریافت سکه برای هر رفتار درست، تنظیم کنید. تعداد سکه‌های دریافتی در روز را به زمان برای بازی با موبایل یا تبلت، یا انجام یک بازی خاص با یکدیگر تبدیل کنید.


۷. اجازه دهید کودک با پیامد انتخاب هایش مواجه شود

هنگامی که قوانینی جهت کنترل کودک بیش فعال وضع می‌کنید، خودتان نیز به آن پایبند بمانید. گاهی اوقات پیامد‌های طبیعی برخی رفتارها، خود بهترین معلم کودک است و دیگر نیاز نیست شما کودک را مجبور کنید که گزینه درست را انتخاب کند. به طور مثال اگر کودک اصرار دارد که در وقت نهار، به بازی‌اش ادامه دهد و نهار نخورد، او را مجبور نکنید. پیامد طبیعی رفتار او این است که کودک گرسنه می‌شود و مجبور است تا هنگام شام گرسنه بماند. بدین ترتیب او یاد می‌گیرد که نهارش را سر وقت بخورد.


۸. با معلم کودک خود همکاری کنید

هنگامی که پدر و مادر با معلم کودک همکاری کنند، شانس موفقیت او در مدرسه بیشتر می‌شود. برخی کودکان نیاز به ایجاد تغییراتی در تکالیف و برنامه‌های مدرسه دارند، مثلا زمان بیشتری سر جلسه آزمون باشند تا نتیجه بهتری بگیرند.

اصلاحات رفتاری نیز ممکن است لازم باشد. مجبور کردن کودک بیش فعال به ماندن در کلاس در زنگ تفریح ممکن است شرایط را بدتر کند؛ بنابراین مهم است که والدین و معلم کودک بیش فعال با هم بر سر یک "برنامه مدیریت رفتاری" به اجماع برسند که از تلاش‌های کودک در جهت مدیریت رفتارهایش حمایت کند.

اجرای برنامه مدیریت رفتاری در خانه و مدرسه بسیار موثر است. کودک می‌تواند امتیاز‌هایی در مدرسه کسب کند و با تبادل آن در خانه، پاداش‌هایی مانند مشاهده تلویزیون یا بازی با کامپیوتر دریافت کند.


منبع: سایت ستاره