ارزش هر انسانی قبل از هر چیز به گزینش ارزشها و میزان دلبستگی به آنها در زندگی اش مربوط می شود. معیار تعادل او بستگی دارد به این که حقیقتا او تا چه اندازه بر اعصاب خود، مسلط بوده و از اعتماد به نفس برخوردار است. هنگامی جوان می تواند خود را صاحب اراده ای قوی فرض کند که بتواند در مقابل خواسته ها و امیال نفسانی اش بایستد و با صبر و بردباری و به کار گیری عقل و اندیشه، مشکلات زندگی را یکی پس از دیگری از سر راه خود بردارد و بر هوا و هوس خود غلبه کند. اصولا باید توجه داشت که انسان جز از طریق خویشتن داری نمی تواند به انسانیت، دست یابد، زیرا نفس و غریزه به طور طبیعی به طرف لذات و شهوات تمایل دارد و اگر انسان در برابر این کششهای غریزی مقاومت نکند، عملا قدم به قدم به ورطه حیوانیت و سقوط و تباهی نزدیکتر می شود . انسانیت از این جا آغاز می شود که انسان در برابر کششهای نفسانی مقاومت و پایداری کند و تسلیم امیال و شهوات زودگذر خود نگردد تا زمینه برای رشد و پرورش استعدادهای روحی و ملکوتی در او فراهم شود. بدون چنین خویشتن داری راه به روی انسانیت و معنویت، بکلی مسدود است . لذا می توان گفت که لازمه هر کمالی در انسان، خویشتن داری در برابر امیال و شهوات است. از طرفی تحمل هر ناگواری و محرومیتی همراه با یک گشایش باطنی و راحتی است، چنان که قرآن می فرماید: « فان مع العسیر یسرا؛ با هر سختی البته گشایشی و راحتی است.» (شرح  آیه ۵). او باید بداند که همواره در معرض بزهکاری و الغزش به سوی شهوات قرار دارد و تنها با تقویت ایمان و رعایت تقوا می تواند بر اهریمن درون (تمایلات شهوانی و وسوسه های شیطانی و دشمن برون (عوامل منحرف و دوستان ناباب) پیروز شود.
 
اگر جوانی غفلتی مرتکب عمل انحرافی و معصیت گردید، باید بلافاصله در پیشگاه خدا توبه کند و تصمیم جدی بر ترک گناه بگیرد تا رفتار ناشایست به شکل یک خصلت زشت و ناروا در وجود او جایگزین نگردد و به صورت عادت ثانوی در نفسش رسوخ نکند.
 
او باید بداند که تواناییهای لازم را برای اصلاح رفتار خویش دارد و در ضمن، قدرت پذیرش او از افراد مسن بیشتر بوده و از تعصبهای بیجا به دور است. قرآن کریم پس از بیان خطاهایی که ممکن است انسان، مرتکب آنها بشود، توبه را به عنوان راه حل اصلی اصلاح رفتارش پیشنهاد می کند . «إلا الذین تابوا من بعد ذلک وأصلحوا فان الله غفور رحیم» (نور (۲۴) آیه ۵)
 
پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) می فرماید : توبه از گناه و خطا به این معناست که فرد، دیگر قصد نداشته باشد که به سوی آن گناه باز گردد قال : هو ان ینوب الرجل من ذنب وینوی أن لا یعود الیه ابدا.» (میزان الحکمه، ج ۱، ص ۵۵۲).. جوان نباید خطای خود را هر چند هم اندک است کوچک بشمارد، تا این که در او ملکه گناه پیدا نشود. (ملکه حالت وصفتی پایدار در فرد است که به صورت عادت در می آید و تغییر آن بسیار مشکل بوده و در بعضی اوقات، محال است)جوان با رعایت خویشتن داری (تقوا) باید خود را برای زندگی آینده آماده سازد و بداند که این دوران کوتاه به زودی سپری خواهد شد و او نیز به گروه بزرگسالان خواهد پیوست و در آینده ای نه چندان دور عهده دار مسؤولیت اجتماعی شده و تشکیل زندگی خانوادگی خواهد داد.از پیامبر اکرم  (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل گردیده که فرمود: محبوبتر از هر چیز، نزد خداوند، توبه جوانی است که از گناه پشیمان شود و از پیشگاه او آمرزش بخواهد «ما من شیء أحب إلى الله تعالى من شاب نائب» (میزان الحکمة ، ج ۵، ص۵). اگر جوان، مطیع خواسته ها و شهوتهای خود گردید، خود را به هلاکت می اندازد. «من اطاع نفسه شهواتها فقد اعانها على هلکتها ؛ هرکس نفسش از شهواتش پیروی بنماید به تحقیق به هلاکت خود کمک کرده است . »
 
اصولا نفس انسان، میل به بدی دارد و جوان، تنها با ایمان و توجه به خدا می تواند آن را به طرف خوبیها بکشاند. «إن النفس لأمارة بالسوء إلا ما رحم ربی ؛ به راستی که نفس، انسان را به سوی بدی امر می کند، مگر این که مورد رحمت خداوند قرار بگیرد.» (یوسف (۱۲) آیه ۵۳).  حضرت علی علیه السلام می فرماید: «نفس خود را به خوبی‌ها وادار کن، زیرا نفس تو به طرف بدیها متمایل است.» قال على ل: «اکره نفسک على الفضائل فان الرذائل انت مطبوع علیها». (مستدرک الوسائل، ج۲، به نقل از میزان الحکمه، ص ۳۱۰) . آن گاه می فرماید  کسی که جلو خواسته های خود را گرفت به ارزش والای انسانی دست یافت.
 
جوان با رعایت خویشتن داری (تقوا) باید خود را برای زندگی آینده آماده سازد و بداند که این دوران کوتاه به زودی سپری خواهد شد و او نیز به گروه بزرگسالان خواهد پیوست و در آینده ای نه چندان دور عهده دار مسؤولیت اجتماعی شده و تشکیل زندگی خانوادگی خواهد داد. باید بداند و هوشیار باشد که : کسانی در پذیرش و انجام مسؤولیت اجتماعی و خانوادگی موفق خواهند بود که دوران بلوغ و جوانی را به پاکی و سلامتی گذرانیده و از آلودگیهای جنسی در امان بوده باشند«المؤمن کیس؛ مؤمن زیرک است.»... کسانی که بتوانند در فردای زندگی خود، حقوق متقابل فرد و اجتماع، خانواده و همسر را رعایت کرده و به سعادت و نیکبختى حقیقى دست یابند.
 
منبع: والدین و مربیان مسؤول، رضا فرهادیان، چاپ پنجم، مؤسسه بوستان کتاب، قم 1392