اهمیت چشم پاکی در روایات

قرآن در دو آیه جداگانه خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ[1]
به مؤمنان بگو چشم های خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند.

قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَ[2]
به زنان با ایمان بگو چشم های خود را (از نگاه هوس آلود) فروگیرند.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
لِکلِّ عُضْوٍ مِنِ ابْنِ آدَمَ حَظٌّ مِنَ الزِّنَاءِ الْعَینُ زِنَاهُ النَّظَر...[3]
در هر عضوی از فرزند آدم بهره ای از زنا دارد زنای چشم نظر کردن (به نامحرم) است.

امام علی علیه السلام یکی از ویژگی های پارسایان را چشم پوشی از حرام بیان می نماید:

غَضُّوا أَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیهِم[4]
چشمان خود را از آنچه که خداوند آنها را حرام کرده می پوشانند.

زمینه های عفت چشم

1- اولین گام اساسی و عملی در کنترل چشم، باور داشتن به این است که انسان در محضر خداست و خداوند ناظر بر تمام گفتار و حرکات آدمی است.

2- اگر انسان به آثار و برکات کنترل نگاه و پیامدهای چشم چرانی و آثار ناگوار آن توجه نماید، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنترل خواهد نمود.

3- پرهیز از عوامل و زمینه های تحریک همچون رفت و آمد در مکان های آلوده، دیدن فیلم ها و عکس های مبتذل و... می تواند زمینه عفت چشم باشد.

4- ازدواج یکی دیگر از راه های کنترل چشم است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: ای گروه جوانان، هریک از شما که قدرت ازدواج دارد، حتماً اقدام کند زیرا این بهترین وسیله است که چشم را از نگاه های آلوده و عورت را از بی عفتی نگاه می دارد.[5]

فواید عفت چشم

1- پیشگیری از هوا و هوس

امام علی علیه السلام فرمود:

اگر چشم را فروگیری، گرفتار زنا نمی شوی.[6]

و در جمله ای دیگر فرمود:

نِعْمَ صَارِفُ الشَّهَوَاتِ غَضُّ الْأَبْصَار[7]
عفت چشم مانع خوبی برای پیشگیری از شهوت هاست.

2- سازندگی اخلاقی

عفت چشم نه تنها از انحرافات جنسی پیشگیری می کند بلکه در پرورش اخلاق و صفات نیکو در انسان نیز نقش تعیین کننده ای دارد.

نگاه های آلوده، گام به گام ارزش های اخلاقی را به کام خود می کشند. امام علی علیه السلام فرمود:

مَنْ عَفَّتْ أَطْرَافُهُ حَسُنَتْ أَوْصَافُه[8]
کسی که دیده های او عفیف باشد، اوصافش نیکو خواهد شد.

و به قول صائب تبریزی:
                                                                            

3- آرامش روح و روان

نگاه به ناموس دیگران و یا مظاهر فریبنده دنیا، موجب حسرت و اندوه انسان می شود؛ چرا که همیشه کسانی هستند که نسبت به ما از موقعیت وشرایط بهتری برخوردارند. به همین دلیل است که امام علی علیه السلام فرمود:

مَنْ غَضَّ طَرْفُهُ أَرَاحَ قَلْبَه[9]
هرکس چشم خود را باز دارد، قلبش در راحتی باشد.

مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ قَلَّ أَسَفُهُ وَ أَمِنَ تَلَفَه[10]
هرکس چشم خود را بازدارد، تأسف او کم شود و از تلف شدن در امان باشد.

نگاه های حرام

1- نگاه به نامحرم

نگاه کردن مرد یا زن نامحرم به بدن یکدیگر، چه با قصد لذت و چه بدون آن، حرام است و نگاه کردن به صورت و دست ها اگر با قصد لذت باشد حرام است.[11]

2- نگاه به محرم با قصد لذت

مرد و زنی که با یکدیگر محرمند، جایز نیست با قصد لذّت، به بدن یکدیگر نگاه کنند.[12] البته زن و شوهر در این مورد استثنا می باشند.

3- نگاه به عورت دیگران

نگاه کردن به عورت دیگری حرام است اگرچه از پشت شیشه یا در آینه یا آب صاف و مثل اینها باشد.[13]

4- نگاه های مفسده انگیز

تماشای فیلم ها و عکس های مبتذل و نگاه کردن به آنچه که ایجاد مفسده می کند از نظر اسلام ممنوع و حرام است.


پی نوشت ها:
[1] . نور/ 30.
[2] . نور/ 31.
[3] . بحارالانوار، ج 104، ص 36؛ جامع الاخبار، ص 145.
[4] . نهج البلاغه، خطبه 193.
[5] . مکارم الاخلاق، ص 10.
[6] . شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج 20 ف ص 324.
[7] . تصنیف غررالحکم، ص 260.
[8] . تصنیف غررالحکم، ص 256.
[9] . همان، ص 260.
[10] . همان.
[11] . توضیح المسائل مراجع، م 2433.
[12] . همان، م 2437 و 2438.
[13] . همان، م 2436.

منبع: حوزه نت