مجموعه تاریخی فرهنگی « سعد آباد »
مجموعه تاریخی فرهنگی « سعد آباد »
مجموعه تاریخی فرهنگی « سعد آباد »
سعدآباد، ييلاق شاهان سلسله قاجار بوده و بعد از كودتاي رضاخان وسعت يافته است. كاخهاي عصر احمد‌شاه قاجار، رضاخان و محمد‌رضا پهلوي با اثاثيه وارداتي آنها، امروزه به صورت موزه‌اي عبرت‌انگيز تحت نام «مجموعه تاريخي فرهنگي سعدآباد» در معرض ديد و قضاوت عموم قرار دارد.
مجموعه تاريخي فرهنگي سعدآباد در پهنه كوهپايه‌هاي توچال و دره دربند و در يكي از شمالي‌ترين نقاط تهران با مساحتي حدود 110 هكتار قرار گرفته است.
در دوره پهلوي، 18 كاخ كوچك و بزرگ در سعدآباد ساخته شد كه هر يك هنر و ذوق معماري ايراني را به نمايش مي‌گذارند. تمامي اين مجموعه پس از انقلاب اسلامي تبديل به موزه شده است. برخي از عمارت‌‌ها به شكل كاخ موزه، همان طور كه بوده مانند كاخ ملت (سفيد) و كاخ سبز (شهوند) به نمايش گذاشته شدند و برخي با توجه به ويژگي بنا، تبديل به موزه شدند.
موزه‌‌هاي فعال در اين مجموعه عبارتند از: موزه پژوهشي مردم‌شناسي، موزه مينياتور آبكار، موزه هنرهاي زيبا، كاخ موزه ملت، كاخ موزه سبز، موزه نظامي، موزه بهزاد، موزه ملي آب، موزه خط و كتابت ميرعماد، موزه فرشچيان و موزه هنر ملل.
كالسكه خانه رضاشاهي از جمله قديمي‌ترين بناهاي ساخته شده در مجموعه سعدآباد مي‌باشد كه در قسمت شمالي مجموعه به عنوان ورودي و مدخلي به فضاي باز مقابل كاخ احمد‌شاهي و كاخ سبز مي‌باشد.اين بنا شامل چهار اتاق و يك ورودي مرتفع و مزين به دو ستونچه آجري در دو طرف آن و تزيينات لمبه كوبي زير سقف ورودي و هم چنين آجركاريهاي زيبا در سراسر نماي ساختمان مي‌باشد. از اين ساختمان در زمان رضاخان تا مدتها به عنوان كالسكه خانه كاخ شاهي استفاده مي‌شد. اما پس از جايگزين شدن ماشين، بدون استفاده و متروك باقي ماند. شايان ذكر است كه اين بناي قديمي در سال 1381 در دست عمليات مرمتي و استحكام بخشي و همچنين طراحي محوطه بيروني و دروني قرار گرفت و در ابتداي سال 1382 به عنوان موزه ايرانگردي و جهانگردي برادران اميدوار تغيير كاربري يافت و در روز جهاني جهانگردي (5 مهر 1382) افتتاح گرديد.
كاخ احمد شاهي بر روي تپه علي‌خان واقع در بخش «ترش محله» منطقه ييلاقي دربند ساخته شده است. اين كاخ از جمله اقامتگاههاي احمد شاه آخرين پادشاه سلسه قاجار بود.
رضاخان پس از به قدرت رسيدن از هيچكدام از كاخهاي خاندان قاجار استفاده نكرد بلكه براي اقامت در تهران كاخ مرمر و براي اقامتگاه ييلاقي اين بخش در بند را بر مي‌گزيند. كاخ احمد‌شاهي داراي دو ايوان است كه از يك طرف ديد به كوه و از طرف ديگر ديد به شهر را دارا است و از اين لحاظ با بناهاي هم عصرش كه يك ايوان دارد متفاوت است. اين ساختمان از جمله زيباترين ساختمان‌هاي موجود و از لحاظ معماري نيز در اين مجموعه منحصر به فرد مي‌باشد. در حال حاضر اين بنا تحت نظر مجموعه سعدآباد نمي‌باشد.
ساختمان موزه از دو طبقه تشكيل شده است. در طبقه اول در بخش ورودي نمونههايي از اسطرلاب، انواع وسايل مورد استفاده درويش‌ها، زيورآلات، اسناد و مدارك قديمي به چشم مي‌خورند.
در بخش كشاورزي، ابزار كشت، ابزار و وسايل داشت،غرفه برداشت، دامداري، غرفه صيد و قهوه‌خانه وجود دارند. در طبقه دوم اين موزه پوشاك سنتي مناطق مختلف از دوره قاجار تاكنون به نمايش درآمده است. راهروي طبقه دوم به نمايش انواع ظروف سفالي و مسي اختصاص دارد.
در اين موزه تن‌پوش‌ها،جنگ‌افزارها، ساز و برگ جنگي به صورت خشك و بي‌روح عرضه نمي‌گردد تا براي بيننده اساساً نامأنوس با نتيجه‌اي منفي همراه باشد و سيستم غلط گذشته را در اذهان زنده كند. بلكه براي علاقه‌مندان و بازديد كنندگان يك كلاس آموزشي كوتاه مدت با وسايل سمعي و بصري تدارك ديده شده است.
اين كاخ موزه داراي گچبري‌ها و آئينه كاري‌هاي زيبايي است. ساختمان كاخ از دو طبقه تشكيل شده است. طبقه اول شامل پله ورودي، تالار آئينه، ناهارخوري، اتاق كار، اتاق پذيرايي و اتاق خواب است. طبقه ديگر زيرزمين كاخ است كه در سال 1350 بازسازي شده و شامل: سالن پذيرايي، دو اتاق خواب با سرويس و سالن نهارخوري مي‌باشد. زيباترين قسمت كاخ تالار آيينه با قالي هفتاد متري بافت عمواوغلي مشهد است. دستگيره‌ها تمامي برنز و آب طلا است. در بالاي تالار مبل گوبلن مربوط به بيوتات سلطنتي دوره قاجار قرار دارد و ميز وسط مربوط به قرن 18 ميلادي است و فرانسوي مي‌باشد.
از ديگر وسايل موجود كه اغلب از كشورهاي اروپايي خريداري شده مي‌توان به چلچراغ‌ها، تابلوهاي نقاشي، مجسمه‌ها، مبل‌هاي دوره لويي شانزدهم و دو ميز مربوط به دوره ناپلئون و ساير وسايل زينتي اشاره كرد.
وسيع‌ترين تالار اين كاخ سفره‌خانه‌اي است كه 220 متر وسعت دارد. موزه ملت بزرگترين كاخ مجموعه سعدآباد است. طبقه همكف مجموعه‌هايي از سفالينه‌هاي ايران از هزاره چهارم پيش از ميلاد تا سده هفتم هجري قمري و اشياي نقاشي لاكي روغني نگهداري مي‌شود.
اين موزه در جنوبي‌ترين نقطه سعدآباد واقع و داراي 3600 متر مربع زيربنا است. از آنجا كه در بناي آن سنگ‌هاي مرمر سياه رنگ به كار برده شده به كاخ اسود معروف بوده است. موزه هنرهاي زيبا از سه طبقه با نگارخانه‌هاي متعدد تشكيل مي‌شود كه در طبقه اول آثار ارزنده‌اي از نام‌آورترين نقاشان عهد صفوي، زنديه، قاجار و دوره معاصر به معرض تماشا گذشته شده است. نقاشي‌هاي دوره صفوي كه در اين موزه ارائه شده غالباً تصاويري است از افراد درباري آن زمان و كساني كه احتمالاً هنرمندان نقاش را به تصور خود به صورتگري وا مي‌داشته‌اند و به آ‌نان ميدان فعاليت و امكانات مي‌دادند. اكثر اين تابلوها فاقد امضاء است و فقط يك تابلو با عنوان مجلس شيرين و فرهاد امضاي محمد زمان را بر خود دارد.
وي در خدمت استادان بزرگي چون شادروان هادي خان تجويدي و علي دورودي عشق به هنر را آموخت. نقاشي‌ها و آثار كلارا آبكار در سه تالار موزه به نمايش گذاشته شدهاند. در تالار شماره يك آخرين آثار استاد شامل مينياتور، تذهيب و نقش گره ارائه شده است. در تالار شماره دو مجموعه‌اي از نقاشي‌هاي آبرنگ، مستند‌سازي اشياء موزه مردم‌شناسي و هنرهاي تزييني به نمايش گذاشته شدهاند و تالار شماره سه به بهترين نمونه‌هاي آثار اين استاد، شامل چند نمونه مينياتور روي عاج، چند كپي از كار مينياتوريست‌‌هاي بنام ايران و نمونههايي از تذهيب اختصاص دارد.
ساختمان موزه ميرعماد پس از انقلاب با حذف بخش‌‌هاي اضافي ساختمان و تغييراتي كه در آن به وجود آمد به فضايي مناسب موزه تبديل شد و سرانجام به نام بزرگترين استاد خوشنويسي قرن 11 ه. ق ميرعماد الحسني سيفي قزويني افتتاح شد. آثار خوشنويسي موزه منحصر به ميرعماد نيست بلكه خطوط قبل از اسلام دوران اسلامي، تفنني و كاربردي قرن 3 و 4 ه. ق تا قرن 14 در آن نگهداري مي‌شود .
منبع: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
/خ
مجموعه تاريخي فرهنگي سعدآباد در پهنه كوهپايه‌هاي توچال و دره دربند و در يكي از شمالي‌ترين نقاط تهران با مساحتي حدود 110 هكتار قرار گرفته است.
در دوره پهلوي، 18 كاخ كوچك و بزرگ در سعدآباد ساخته شد كه هر يك هنر و ذوق معماري ايراني را به نمايش مي‌گذارند. تمامي اين مجموعه پس از انقلاب اسلامي تبديل به موزه شده است. برخي از عمارت‌‌ها به شكل كاخ موزه، همان طور كه بوده مانند كاخ ملت (سفيد) و كاخ سبز (شهوند) به نمايش گذاشته شدند و برخي با توجه به ويژگي بنا، تبديل به موزه شدند.
موزه‌‌هاي فعال در اين مجموعه عبارتند از: موزه پژوهشي مردم‌شناسي، موزه مينياتور آبكار، موزه هنرهاي زيبا، كاخ موزه ملت، كاخ موزه سبز، موزه نظامي، موزه بهزاد، موزه ملي آب، موزه خط و كتابت ميرعماد، موزه فرشچيان و موزه هنر ملل.
كالسكه خانه رضاشاهي از جمله قديمي‌ترين بناهاي ساخته شده در مجموعه سعدآباد مي‌باشد كه در قسمت شمالي مجموعه به عنوان ورودي و مدخلي به فضاي باز مقابل كاخ احمد‌شاهي و كاخ سبز مي‌باشد.اين بنا شامل چهار اتاق و يك ورودي مرتفع و مزين به دو ستونچه آجري در دو طرف آن و تزيينات لمبه كوبي زير سقف ورودي و هم چنين آجركاريهاي زيبا در سراسر نماي ساختمان مي‌باشد. از اين ساختمان در زمان رضاخان تا مدتها به عنوان كالسكه خانه كاخ شاهي استفاده مي‌شد. اما پس از جايگزين شدن ماشين، بدون استفاده و متروك باقي ماند. شايان ذكر است كه اين بناي قديمي در سال 1381 در دست عمليات مرمتي و استحكام بخشي و همچنين طراحي محوطه بيروني و دروني قرار گرفت و در ابتداي سال 1382 به عنوان موزه ايرانگردي و جهانگردي برادران اميدوار تغيير كاربري يافت و در روز جهاني جهانگردي (5 مهر 1382) افتتاح گرديد.
كاخ احمد شاهي بر روي تپه علي‌خان واقع در بخش «ترش محله» منطقه ييلاقي دربند ساخته شده است. اين كاخ از جمله اقامتگاههاي احمد شاه آخرين پادشاه سلسه قاجار بود.
رضاخان پس از به قدرت رسيدن از هيچكدام از كاخهاي خاندان قاجار استفاده نكرد بلكه براي اقامت در تهران كاخ مرمر و براي اقامتگاه ييلاقي اين بخش در بند را بر مي‌گزيند. كاخ احمد‌شاهي داراي دو ايوان است كه از يك طرف ديد به كوه و از طرف ديگر ديد به شهر را دارا است و از اين لحاظ با بناهاي هم عصرش كه يك ايوان دارد متفاوت است. اين ساختمان از جمله زيباترين ساختمان‌هاي موجود و از لحاظ معماري نيز در اين مجموعه منحصر به فرد مي‌باشد. در حال حاضر اين بنا تحت نظر مجموعه سعدآباد نمي‌باشد.
موزه پژوهشي و مردم‌شناسي
ساختمان موزه از دو طبقه تشكيل شده است. در طبقه اول در بخش ورودي نمونههايي از اسطرلاب، انواع وسايل مورد استفاده درويش‌ها، زيورآلات، اسناد و مدارك قديمي به چشم مي‌خورند.
در بخش كشاورزي، ابزار كشت، ابزار و وسايل داشت،غرفه برداشت، دامداري، غرفه صيد و قهوه‌خانه وجود دارند. در طبقه دوم اين موزه پوشاك سنتي مناطق مختلف از دوره قاجار تاكنون به نمايش درآمده است. راهروي طبقه دوم به نمايش انواع ظروف سفالي و مسي اختصاص دارد.
موزه نظامي
در اين موزه تن‌پوش‌ها،جنگ‌افزارها، ساز و برگ جنگي به صورت خشك و بي‌روح عرضه نمي‌گردد تا براي بيننده اساساً نامأنوس با نتيجه‌اي منفي همراه باشد و سيستم غلط گذشته را در اذهان زنده كند. بلكه براي علاقه‌مندان و بازديد كنندگان يك كلاس آموزشي كوتاه مدت با وسايل سمعي و بصري تدارك ديده شده است.
موزه سبز
اين كاخ موزه داراي گچبري‌ها و آئينه كاري‌هاي زيبايي است. ساختمان كاخ از دو طبقه تشكيل شده است. طبقه اول شامل پله ورودي، تالار آئينه، ناهارخوري، اتاق كار، اتاق پذيرايي و اتاق خواب است. طبقه ديگر زيرزمين كاخ است كه در سال 1350 بازسازي شده و شامل: سالن پذيرايي، دو اتاق خواب با سرويس و سالن نهارخوري مي‌باشد. زيباترين قسمت كاخ تالار آيينه با قالي هفتاد متري بافت عمواوغلي مشهد است. دستگيره‌ها تمامي برنز و آب طلا است. در بالاي تالار مبل گوبلن مربوط به بيوتات سلطنتي دوره قاجار قرار دارد و ميز وسط مربوط به قرن 18 ميلادي است و فرانسوي مي‌باشد.
از ديگر وسايل موجود كه اغلب از كشورهاي اروپايي خريداري شده مي‌توان به چلچراغ‌ها، تابلوهاي نقاشي، مجسمه‌ها، مبل‌هاي دوره لويي شانزدهم و دو ميز مربوط به دوره ناپلئون و ساير وسايل زينتي اشاره كرد.
موزه ملت
وسيع‌ترين تالار اين كاخ سفره‌خانه‌اي است كه 220 متر وسعت دارد. موزه ملت بزرگترين كاخ مجموعه سعدآباد است. طبقه همكف مجموعه‌هايي از سفالينه‌هاي ايران از هزاره چهارم پيش از ميلاد تا سده هفتم هجري قمري و اشياي نقاشي لاكي روغني نگهداري مي‌شود.
موزه هنر ملل
موزه هنرهاي زيبا
اين موزه در جنوبي‌ترين نقطه سعدآباد واقع و داراي 3600 متر مربع زيربنا است. از آنجا كه در بناي آن سنگ‌هاي مرمر سياه رنگ به كار برده شده به كاخ اسود معروف بوده است. موزه هنرهاي زيبا از سه طبقه با نگارخانه‌هاي متعدد تشكيل مي‌شود كه در طبقه اول آثار ارزنده‌اي از نام‌آورترين نقاشان عهد صفوي، زنديه، قاجار و دوره معاصر به معرض تماشا گذشته شده است. نقاشي‌هاي دوره صفوي كه در اين موزه ارائه شده غالباً تصاويري است از افراد درباري آن زمان و كساني كه احتمالاً هنرمندان نقاش را به تصور خود به صورتگري وا مي‌داشته‌اند و به آ‌نان ميدان فعاليت و امكانات مي‌دادند. اكثر اين تابلوها فاقد امضاء است و فقط يك تابلو با عنوان مجلس شيرين و فرهاد امضاي محمد زمان را بر خود دارد.
موزه مينياتور آبكار
وي در خدمت استادان بزرگي چون شادروان هادي خان تجويدي و علي دورودي عشق به هنر را آموخت. نقاشي‌ها و آثار كلارا آبكار در سه تالار موزه به نمايش گذاشته شدهاند. در تالار شماره يك آخرين آثار استاد شامل مينياتور، تذهيب و نقش گره ارائه شده است. در تالار شماره دو مجموعه‌اي از نقاشي‌هاي آبرنگ، مستند‌سازي اشياء موزه مردم‌شناسي و هنرهاي تزييني به نمايش گذاشته شدهاند و تالار شماره سه به بهترين نمونه‌هاي آثار اين استاد، شامل چند نمونه مينياتور روي عاج، چند كپي از كار مينياتوريست‌‌هاي بنام ايران و نمونههايي از تذهيب اختصاص دارد.
موزه خط و كتابت ميرعماد
ساختمان موزه ميرعماد پس از انقلاب با حذف بخش‌‌هاي اضافي ساختمان و تغييراتي كه در آن به وجود آمد به فضايي مناسب موزه تبديل شد و سرانجام به نام بزرگترين استاد خوشنويسي قرن 11 ه. ق ميرعماد الحسني سيفي قزويني افتتاح شد. آثار خوشنويسي موزه منحصر به ميرعماد نيست بلكه خطوط قبل از اسلام دوران اسلامي، تفنني و كاربردي قرن 3 و 4 ه. ق تا قرن 14 در آن نگهداري مي‌شود .
موزه آب
موزه بهزاد
موزه فرشچيان
ساختمان بهمن
ساختمان پرديسان
منبع: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
/خ
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}