یکی از شایسته ترین کارهایی که می توانیم با فراغ بال بیشتری در اوقات فراغت خود انجام دهیم، حسابرسی اعمال روزانه یا اعمال گذشته خود است. انسان گاهی چنان درگیر فعالیت های شغلی و کارهای روزمره خود می شود که هدف اصلی زندگی را فراموش می کند. حتی ممکن است روزها بگذرد و سؤالات اساسی حیات انسانی برای او مطرح نشود چه رسد به اینکه نوع مواجهه خود با آنها را تحلیل کند: سؤالاتی از این قبیل که از کجا آمده ام؟ برای چه آمده ام؟ چرا آمده ام؟ به کجا می روم؟ چگونه باید این راه را طی کنم؟ نیازها و توشه این راه چیست؟ همراهان این راه کیانند؟ راهزنان این راه کیانند و کجایند؟ و امثال آن. اوقات فراغت بهترین زمانی است که هر کسی می تواند بخشی از آن را برای تأمل پیرامون این پرسش ها اختصاص دهد. امام علی (علیه السلام) در این باره می فرماید:

مَا أَحَقَّ الْإِنْسَانَ أَنْ تَکونَ لَهُ سَاعَةٌ لَا یشْغَلُهُ عَنْهَا شَاغِلٌ یحَاسِبُ فِیهَا نَفْسَهُ فَینْظُرُ فِیمَا اکتَسَبَ لَهَا وَ عَلَیهَا فِی لَیلِهَا وَ نَهَارِهَا؛[1]
چقدر شایسته است انسان زمانی در اختیار داشته باشد که از مشغولیت های زندگی چیزی او را سرگرم نسازد: ساعتی که از خودش حسابرسی کند و درباره آنچه در شبانه روز برای خود به دست آورده و یا از کف داده است، بیندیشد.

و نیز درحدیث دیگری به تقسیم اوقات فرد دیندار اشاره دارند و از ساعت حسابرسی در کنار ساعت مناجات و ساعات مخصوص لذّت های حلال، یاد شده است:

إِنَّ لِلْمُؤْمِنِ ثَلَاثَ سَاعَاتٍ فَسَاعَةٌ ینَاجِی فِیهَا رَبَّهُ وَ سَاعَةٌ یحَاسِبُ فِیهَا نَفْسَهُ وَ سَاعَةٌ یخَلِّی بَینَ نَفْسِهِ وَ بَینَ لَذَّاتِهَا فِیمَا یحِلُّ وَ یجْمُل؛[2]
امام صادق (علیه السلام) نیز می فرماید، هر مسلمانی دست کم باید یک روز در هفته، خود را از کارهای روزمره فارغ کند و به مسائل تربیتی و دینی خود توجه ویژه نماید. مسائل دینی خود را پیگیری نماید. ابهامات خود را رفع نماید:

أُفٍّ لِلرَّجُلِ الْمُسْلِمِ أَنْ لَا یفَرِّغَ نَفْسَهُ فِی الْأُسْبُوعِ یوْمَ الْجُمُعَةِ لِأَمْرِ دِینِهِ فَیسْأَلَ عَنْه؛[3]
افّ بر مسلمانی که برای کار دین خویش و پرسش درباره آن، [دست کم] روز جمعه هر هفته، خود را از [کارهای دیگر] فارغ نمی سازد.


پی نوشت ها:
[1] . تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، شماره 4749، ص 236.
[2] . نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 390.
[3] . الخصال، شیخ صدوق، ج 2، ص 393.

منبع: حوزه نت