قرآن در کلام بزرگان دینی

آیت الله نوری همدانی (دامت برکاته)

قرآن کریم علاوه بر اینکه معجزه‌ی باقیه و خالده‌ی حضرت ختمی مرتبت رسول اکرم ص می باشد،‌کتاب قانون زندگی و سعادت دنیا و  آخرت است، احادیث اهلبیت(ع) همه‌ی زندگانی ما را نورانی ساخته و بدون آن، ‌زندگی حقیقی و انسانی نمی‌تواند تحقّق پیدا کند چه از نظر عقائد و چه احکامی و اخلاق همه نیازمند به احادیث هستیم و احادیث جدای از قرآن نیست و مفسّر و مبیّن او می‌باشد و محتوای مطالب بالا از حدیث ثقلین به خوبی استفاده می‌شود.[1]

آیت الله صافی گلپایگانی (دامت برکاته)

قرآن مجید وحی الهی و کتاب دین و عقیده و توحید و کتاب اخلاق و کتاب تعلیمات می باشد قرآن کتاب نظامات مدنی و سیاسی و نسخه کامله درمان دردهای اجتماعی و کتاب حکمت و بشارت و موعظه و هدایت است و در کلّ کتاب حیات و زندگی و راهنمای راه کمال دنیا و آخرت و عروج به معارج بلند انسانی و روحانی است. هیچ‌کس با قرآن همنشین نمی‌شود مگر اینکه از نقصان‌های معنویش کاسته و بر کمالات حقیقی و فضایلش افزوده می‌شود، علی هذا ارتباط با این کتاب که برهان خاتمیت دین اسلام و بلکه دلیل قاطع صحّت نبوت همه انبیاء سلف و معجزه جاویدان رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است به هر صورت که توفیق آن حاصل شود ارزنده و مغتنم است به صورت یادگیری قرائت و خواندن آن، به صورت حفظ آن در شکل تدبّر در آیات، به صورت بررسی تفسیر آن و یا به صورت تعلیم و تعلم انواع علوم مربوط به آن و در شکل دعوت مردم دنیا به دعوت‌ها و هدایت‌های قرآن در صورت مستحسنه و ارزنده دیگر همه کمال و فضیلت و موجب تقرب به درگاه صاحب اصلی آن خداوند می‌باشد. قرآن کتاب عمل است برای عمل و تطبیق آن بر مسائل حیاتی از فردی و اجتماعی و مادی و معنوی و فرهنگی و سیاسی نازل شده است و اگر چه قرائت آن شنیدن تلاوت آن و تأمل در معانی آن و تعلیم و تعلّم آن و حتی نظر کردن به آن همه عبادت است که در حدیث است « اقراه و انظر فی المصحف فهو أفضل أما علمت أن النظر فی المصحف عباده» اما باید با به کار بستن تعالم آن توأم باشد و الا بسیاری از افرادی که عملاً با قران و حقیقت رسالت قرآن معارضه داشتند قرآن را با اداء حروف و کلمات آن از مخارج و صحیح می‌خواندند اما همه مصداق این حدیث بودند (رب تال القرآن و القرآن یلعنه) باید جامعه قرآنی، حکومت قرآنی و نظام قرآنی باشد مساجد و مدارس و دانشگاه‌ها، بازار و اقتصاد و خانه و خیابان همه مطابق با قرآن باشد بنابراین اینجانب به همه مشتاقان به حفظ و انس با قرآن و حدیث که احیاگر قلوب است تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم همه این عزیزان در ظلّ عنایات خاصّه حضرت بقیه الله مولانا المهدی ارواح العالمین له الفداء به اهداف قرآنی نایل گردند. [2]

الحادپذیری حیات نسل معاصر را تهدید می‌نماید و باید به قرآن پناه ببریم. شفای همه امراض روحی ما و همه بشریت، آشنایی با هدایت‌های قرآن مجید است که بشر را از تاریکی‌ها به نور و روشنایی و از سقوط در منجلاب‌های فساد، نجات می‌دهد. قرآن، نور مبین و حبل متین و عروه الوثقی و دستور رستگاری و خلاصی از اوهام و خرافات و هدایت به اندیشه‌های تابناک و معارف عالیه حقیقیه است. برای ترویج و دعوت قرآن، هیچ وسیله‌ای بهتر از خود قرآن و نشر هدایت‌های آن نیست. هرچه بیشتر با قرآن آشنا شویم و به سایه‌ی قرآن پناه ببریم به مراتب بصیرت و آگاهی بیشتری نائل می‌شویم.[3]

 نیازهای مادی و معنوی بشر را نهفته در معارف قرآن و مکتب اهل بیت (ع) دانستند که باید توسط عالمان مسلمان در اختیار مردم قرار داده شود. هرچه با قرآن بیشتر ارتباط داشته باشیم امور دنیا و آخرت ما منظم‌تر خواهد شد. تمام کاستی‌های جامعه ما ثمره توجه نکردن به قرآن است. مسلمانان می‌بایست به قرآن متمسک و متوسل شوند و از این خط خارج نشوند. همگان ابتذالات و اختلاط‌هایی را که وجود دارد از بین ببریم و به قرآن عمل کنیم.[4]

قرآن کریم برای اهل ادب در بلاغت در کلام، برای فیلسوف در فلسفه والهیات، برای هر دانشمند در علم مربوطه‌اش، برای جامعه شناسی در علم اجتماع برای قانون گذار در وضع قوانین برای سیاستمدار در فن سیاست ، برای حکومتها در مورد جهان‌داری و بالاخره برای همه جهانیان در همه شئون زندگی ، اعجاز بزرگ و بهت‌آوری است.[5]

این حال پاک و رستگاری و دوری از عوالم حیوانیت و تقرب به خدا و هم‌طرازی با ملائکه مقرب را نمی‌توان توصیف کرد. فقط قرآنیان و شخص قرآن‌پژوه، آن را درک می‌کند و می‌یابد که به چه آفاق وسیعی هدایت شده و به چه مسیر ملکوتی راه یافته است که هرچند آن آفاق را درک می‌کند، اما زبان و بیان خود را از توصیف آن ناتوان می‌یابد؛ و چه رستگارند کسانی که از دریاهای علم و هدایت و قرآن و کتاب‌هایی که برگرفته از قرآن است، مثل نهج‌‌البلاغه، صحیفه شریفه سجادیه، صحیفه کامله، صحیفه ثانیه و ثالثه و رابعه و خامسه و خزائن علوم اهل بیت علیهم‌السلام که همه قرآنی و شرح و بیان ما فی‌القرآن است استفاده می‌نمایند.[6]

آیت الله مکارم شیرازی (دامت برکاته)  

کسانی که قرآن نداشته باشند اما همه چیز داشته باشند فقیر هستند، اگر پیوندتان با قرآن قوی شود همه چیز خواهید داشت.[7]

قرآن برای معرفی خود تعبیر نور را که زیباترین، سریعترین و با برکت‌ترین موجود است به کار برده است. اگر نور نباشد هیچ موجود زنده‌ای امکان زندگی ندارد بنابراین قرآن با تشبیه خود به نور بهترین تعبیر را بکار برده است.

قرآن نوری است که توانست جامعه جاهلی عرب را که فاقد همه چیز بود در مدت بسیار کوتاهی صاحب همه چیز کند و علم و فضیلت و اخلاق را در جامعه جاهلی آن دوره حاکمیت ببخشد. اولین چیزی که قرآن به ما می‌دهد امنیت و آرامش و صلح است زیرا بدون امنیت و ارامش هیچ اقدامی نمی‌توان انجام داد.                                               

قرآن فضای اتحاد و امنیت و همدلی در جامعه ایجاد می‌کند که اولین رکن برای سعادت انسان و جامعه است.

قرآن با حاکم کردن علم و فضیلت فساد اخلاقی را از جامعه می رهاند و جامعه را در صراط مستقیم قرار می‌دهد.

قرآن بعد از ایجاد امنیت و تقوا و علم راه هدایت را به انسان نشان می‌دهد که او را به بهشت سوق می‌دهد و سعادت دنیا و آخرت او را تضمین می‌کند.[8]

این کتاب آسمانی زلال‏ترین آب‏ها را به بشر تحویل می‏دهد؛ قرآن کریم بدون اینکه انسان زحمتی بکشد، ناب‏ترین معارف را به انسان تحویل می‏دهد. علومی که ما داریم همه آن به یک معنا به قرآن کریم برمی گردد؛ علم زلال، بدون خرافات و خطاها در این کتاب آُسمانی وجود دارد و جامعه باید بیش از پیش به آن توجه کند. قرآن کریم همچون باغی است که می‏توان از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. هر گونه دارویی عوارض منفی دارد، اما قرآن کریم دارویی است که هیچ آفت و عارضه‏ای به همراه ندارد، معارف و آموزه‏های قرآنی هیچ کدام آثار منفی ندارد.[9]

آیت الله سبحانی(دامت برکاته)

قرآن کتاب یک قرن نیست و برای همه قرون است و مسلمانان باید دوای دردهای خود را از این کتاب دریابند

اگر بناست ما مفسر قرآن تربیت کنیم، باید مقدمات تفسیر را قبلاً به افرادی که تحت تربیت هستند، آموزش دهیم وگرنه افراد تفسیردان می‌شوند، اما مفسر قرآن نخواهند شد .حفظ قرآن از این جهت مهم است که علاوه بر انس با قرآن سبب می‌شود تا فرد به معانی آن آشنا شود و در مباحث تفسیری از آن بهره‌ ببرد. هرقدر در خدمت قرآن باشیم، نورانیت ما بیشتر و اشکالات علمی خودمان کمتر خواهد شد. [10]

آیت الله بهجت(ره)

قرآن ، انسان را به غایت کمال انسانی می رساند . ما قدردان قرآن و عدیل آن؛ اهل بیت (ع) نیستیم .

برنامه ی قرآن، آخرین برنامه‌ی انسان سازی است که در اختیار ما گذاشته شده است، ولی ما از آن قدردانی نمی‌کنیم !

آیا هیچ می‌دانیم که قرآن ، نظیر سایر مکتوبات نیست ! گویی قرآن ، موجودی ربوبی از عالم نور و روحانی است که در عالم اجسام و اعراض ظهور کرده است.

به هیچ امت و ملتی چنین قرآنی داده نشده که این همه خواص و آثار داشته باشد! نعمت به این بزرگی به ما داده شده، ولی مثل این است که اصلاً نداده اند، و مثل این که این کتاب، مکمل انسان نیست !

توسل به قرآن و حمل و فهم و قرائت آن، برای نجات عموم مردم ـ چه رسد به خواص ـ مفید است !

جای تعجب است که به شخصیت‌ها و سخنان آنها اهمیت داده می شود و سخنرانی‌هایشان ضبط می‌شود، اما قرآن که در دست ما است، این طور نزد ما ارزش ندارد !همه می‌دانیم که درباره‌ی قرآن، مقصریم !

قرآن کتابی است که پیغمبر ساز است؛ زیرا پیغمبران دو گونه اند: قسم اول‌، پیامبرانی هستند که از جانب خداوند به پیامبری تعیین شده‌اند. قسم دوم، پیغمبران کمالی، که در اثر ایمان و عمل به دستورات قرآن، به کمالات پیامبر نایل می‌گردند. بنابراین قرآن، پیغمبران کمالی تربیت می‌کند و پیغمبرساز است .

ما وظیفه داریم که در تعلیم، تلاوت و عمل به قرآن کوشش کنیم.[11]

قرآن کتابی پیامبرساز و جامع کمالات همه‌ انبیاء اولوالعزم(ع) است و سزاوار است با گرسنگی و صبر با خرده نان هم شده قرآن کریم را تحصیل و تدریس نمائیم. [12]

ملا حسینقلی همدانی(ره)

هر روز، هر قدر می‌توانی، لااقل یک جزء قرآن، با احترام و وضو و خضوع و خشوع بخوان؛ و در بین خواندن حرف مزن مگر در مقام ضرورت و در وقت خواب «شهادت» را بخوان و «آیه الکرسی» و یک مرتبه «فاتحه» و چهار مرتبه «سوره توحید» و پانزده مرتبه «سوره قدر» و آیه «شهدالله» را بخوان و استغفار هم مناسب است. اگر بعضی از اوقات بتوانی سوره مبارکه «توحید» را صد مرتبه بخوانی بسیار خوب است...[13]

علامه حلی(ره)

فرزندم، تو را سفارش می‌کنم به تلاوت قرآن عزیز، تفکر در معانی آن و اطاعت محض از دستوراتش؛ و دوری از آنچه قرآن نهی فرموده است.[14]

علامه محمدتقی مجلسی(ره)

شگفت از کسانی که قرآن را وانهادند و تنها به احادیث چنگ زده‌اند. با این که روایات، چونان قرآن، محکم و متشابه دارد [گویا توجه نکردند به فرموده] خدای تعالی که فرمود: کتابی بر تو فرستادیم چرا در آیات آن تدبر و ژرف اندیشی نمی‌کنند. و آیاتی دیگر در این زمینه. بنابراین بایسته است با حالت تضرع در قرآن، تدبر و ژرف اندیشی کنند تا پروردگار تبارک و تعالی، حق را بر آنان بنمایاند.[15]

 علامه شعرانی(ره)

بر طالب علم واجب است که قرائت قرآن کریم را در طول شبانه روز ترک نگوید و آن قرائت را به اندازه توانایی خویش با تدبر و تامل در ریزه کاری‌ها و معانی آیات همراه سازد و در آیاتی که به اشکال برمی‌خورد به تفسیر مراجعه کند.[16]


پی نوشت:
[1] - 8/9/89
[2] - 22/ ذی الحجه/ 1431.
[3] - سایت خبر آنلاین: http://www.khabaronline.ir/detail/146422
[4] - پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌‏الله العظمی صافی‌گلپایگانی  http://www.saafi.net/fa/node/516
[5] -{ تفسیر المیزان ج 1}
[6] - سایت خبر یاب: http://www.khabaryaab.com/News/463922.htm کد خبر: ۴۶۳۹۲۲  |  منبع: خبرگزاری رسا
[7] - پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) و خبرگزاری شبستان از قم کد خبر : ۹۳۰۶۵- 1/10/1390
[8] - خبرگزاری دانشجویان ایران - قم1390/11/04   کد خبر: 9011-01409 http://isna.ir/isna/NewsView.aspx?ID=News-1935750
[9] - خبرگزاری ابنا- کد: 241216 تاریخ: 1390/02/22منبع: رسا
[10] - سایت شهر مجازی قرآن : www.quranct.com
[11] -در محضر بهجت ج 1 و2  و مجله راه قرآن ش21  برگرفته از سایت تبیان
[12]- سایت روات حدیث به نقل از خبرگزاری فارس
[13]- هشتصد نکته درباره قرآن تالیف رضا باقی زاده
[14]- هشتصد نکته درباره قرآن تالیف رضا باقی زاده
[15]- هشتصد نکته درباره قرآن تالیف رضا باقی زاده
[16]- هشتصد نکته درباره قرآن تالیف رضا باقی زاده

منبع: مرکز مطالعات شیعه