نام هرشخصی معرّف اعتقادات، فرهنگ و ملیت او و خانواده اش می باشد. از این گذشته نام هر کس همیشه و تا آخر عمر به همراه اوست. صاحب نام زیبا و ستودنی در آینده به آن افتخار نموده و احساس شخصیت خواهد کرد و در مقابل صاحب نام نامناسب در آینده احساس حقارت کرده و رنج خواهد برد. سیره عملی ائمه اطهار علیهم السلام، گواه روشنی بر این نکته مهم تربیتی است.

به عنوان نمونه در این جا به نام فرزندان امام حسن و امام حسین علیهما السلام اشاره می کنیم:

نامهای فرزندان امام حسن علیه السلام عبارتند از: حسن، قاسم، عَمرو، عبدالله، عبدالرحمن، حسین، طلحه، ام الحسین، فاطمه، ام عبدالله، ام سلمه، رقیه.[1] و نامهای فرزندان امام حسین علیه السلام عبارتند از: علی اکبر، علی اوسط، علی اصغر، جعفر، عبدالله، محمد، سکینه، فاطمه، محسن، رقیه.

نام زیبا موجب می شود، دیگران صاحب نام را به خاطر نامش تحسین کرده و در مورد او فال نیکو بزنند. به این وسیله شخصیت او تقویت می شود و این نکته برای صاحب نام فرح انگیز و نشاط بخش است. هنگامی که جنازه خونین حرّ را در آخرین لحظات زندگی به محضر امام حسین علیه السلام آوردند، امام در حالی که با دستان مبارک صورت او را نوازش می داد و خونهای چهره اش را پاک می نمود، فرمود:

«بَخٍّ بَخٍّ لَک یا حُرّ، انْتَ حُرٌ کما سُمّیتَ فی الْدُنْیا وَالاخِرَةِ. وَاللّهِ ما اخْطأَتْ امُّک اذْ سَمَّتْک حُرّاً، فَانْتَ وَالْلهِ حُرٌّ فی الْدُنْیا وَ سَعیدٌ فی الْآخِرَةِ؛[2]
به به! احسنت ای حر! تو آزادمردی چنانکه در دنیا و آخرت آزاده خوانده می شوی. سوگند به خدا! مادرت اشتباه نکرده در این که تو را حرّ نامیده. به خدا قسم تو در دنیا آزادمرد و در آخرت از سعادتمندان خواهی بود.»

نام انسان گاهی در تصمیم گیریهای سرنوشت ساز مؤثر است.

هنگامی که فرزند ارشد امام مجتبی علیه السلام، حسن مثنی یکی از دختران امام حسین علیه السلام را خواستگاری نمود امام انتخاب را به او واگذار کرد و زمانی که حضرت سکوت حیاآمیز او را دید، فرمود: «با دخترم فاطمه که هم نام مادرم و شبیه به اوست ازدواج کن.»[3] امام باقر علیه السلام در مورد انتخاب نام زیبا برای فرزندان چنین رهنمود می دهد: «دوست داشتنی ترین اسم ها آن است که نشانگر بندگی خدا باشد و بهترین آن ها نام های پیامبران است.»[4] گاهی نام نیک زمینه رستگاری و سعادت انسان می شود. داستان زیر را می توان به عنوان نمونه ای از این حقیقت ذکر نمود:


خاطره ای از تأثیر نام نیک

«بریدة بن خصیب» از اهالی مدینه بود. وی که در میان قوم خود از موقعیت والائی برخودار بود و به شجاعت و شهامت شهرت داشت، در اولین برخورد خود با رسول الله داستانی شنیدنی دارد و این حادثه یکی دیگر از روش های تبلیغی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را روشن می سازد.

بریده هنگامی که خبردار شد، مشرکانِ قریش جایزه مهمی (صد شتر) برای دستگیری حضرت محمد صلی الله علیه و آله تعیین کرده اند، بعد از این که اطلاع یافت آن حضرت از مکه به مدینه در حال هجرت است، به همراه هفتاد سوار ازقبیله بنی سهم برای دستگیری پیامبر صلی الله علیه و آله و تحویل وی به قریشیان، به راه افتاد، و در نزدیکی های مدینه با آن حضرت روبرو گشت. آن بزرگوار عادت نداشت، که فال بد بزند بلکه گاهی تفأل می کرد و فال خوب و امید دهنده می زد. به همین جهت پرسید: کیستی و نامت چیست؟ گفت: بریده. پیامبر صلی الله علیه و آله به ابابکر که همراهش بود فرمود:

«ابرد امرنا و صلح
؛ کار ما آسان گردیده و حال ما بهتر شد.» دوباره حضرت از او پرسید: «از کدام قبیله ای؟» او پاسخ داد: «از قبیله اسلم.» فرمود:
«سلمنا
؛ سالم ماندیم.»
برای بار سوم پرسید: «از کدام قبیله اسلم هستی؟» بریده جواب داد: «از بنی سهم.» رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«خرج سهمک
؛ قرعه به نامت درآمد و موفق و پیروز هستی.»

وقتی بریده این سخنان زیبا و بیان جذاب رسول خدا صلی الله علیه و آله را مشاهد نمود، از عمق دل و جان، شیفته رفتار و گفتار آن حضرت گردید. آن گاه پرسید تو کیستی؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «من محمد بن عبدالله فرستاده خداوند هستم.» بریده و همراهانش در همان لحظه شهادتین را گفته و مسمان شدند.[5] او آن شب همراه پیامبر صلی الله علیه و آله بود و صبحگاهان عرض کرد: «یا رسول الله! بدون پرچم وارد مدینه نشو! در همان ساعت عمامه خود را از سر باز کرده و به نیزه اش بسته و در پیش روی پیامبر صلی الله علیه و آله حرکت می کرد. در وسط راه از پیامبر صلی الله علیه و آله خواهش کرد که: «یا رسول الله! به من افتخار میزبانی بده و در منزل من اقامت کن.» پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «شتر من بدان جا که مأمور است، خواهد رفت امّا برای این که بریدة بن خصیب ناراحت نشود، به او مژده مهمی داد؛ مژده شهادت.

فرمود: «روزی می رسد که به همراه لشکر اسلام به مقام بلند شهادت نائل می شوی.»[6] بریدة بن خصیب اسلمی در اثر فداکاری و عشق و ایثار به مرتبه ای رسید که از خواص یاران پیامبر صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام گردید. او جزو دوازده نفری بود که بر علیه خلیفه اول شوریده و از مقام ولایت در سخت ترین لحظات تاریخی دفاع نمود.[7]


نام نیک حلیمه سعدیه

در مورد تأثیر نام نیک در رسیدن به نیک بختی، داستان مکالمه حضرت عبدالمطلب نیز قابل توجه است. هنگامی که حضرت محمد صلی الله علیه و آله در دوران شیر خوارگی از شیر مادر محروم شد؛ و زنی بادیه نشین برای شیر دادن به آن حضرت اعلام آمادگی نمود، گفتگوئی بین او و بانوی بادیه نشین رخ داد که نشانگر آثار مثبت نام نیک افراد در زندگی آنان است.

عبدالمطلّب به او گفت: تو کیستی؟

او گفت: من حلیمه، از طایفه بنی سعد هستم.

عبدالمطلب گفت: به به! از این دو خصلت نیکو «سعادت و حلم» که مایه عزت روزگار و سعادت ابدی است. نامش را به فال نیک گرفت و او را به نزد کودک راهنمائی کرد و محمد صلی الله علیه و آله پستان او را پذیرفت و او محمد صلی الله علیه و آله را با خود به بیابانی که در آن سکونت داشتند برد و شیر داد.[8]


پی نوشت ها:
[1] الارشاد، ج 2، ص 16.
[2] لواعج الاشجان، ص 147. لهوف ابن طاووس، ص 192.
[3] العددالقویة، ص 355.
[4] وسائل الشیعه، ج 21، ص 391.
[5] سنن النبى، ص 142.
[6] بحار الانوار، ج 19، ص 40. ناسخ التواریخ، ج 1، ص 29.
[7] معجم رجال الحدیث، ج 4، ص 202.
[8] زنان مرد آفرین تاریخ، ص 74.

منبع: حوزه نت