تعریف آتش سوزی گسترده و بررسی دلایل واقعی آن

یک آتش سوزی گسترده که همچنین تحت عناوین آتش سوزی جنگل و آتش سوزی بزرگ و زود گستر شناخته می‌شود، آتشی غیر قابل کنترل است که به سرعت گسترش یافته و در زمین‌های متروک، مراتع یا زمین‌های پوشیده از علف و بوته‌های وحشی رخ می‌دهد. همچنین به آن آتش سوزی زمین‌های بایر یا آتش سوزی پوشش گیاهی گویند که با سرعت متوسط 15 مایل در ساعت یا 24 کیلومتر در ساعت حرکت کرده و تمام مواد قابل اشتعال واقع در مسیر خود را نابود می‌سازد. در صورتی که این نوع آتش سوزی مهار نشود می‌تواند ظرف چند دقیقه هر آنچه در مسیر خود است را فراگرفته و از بین ببرد. به طور متوسط حدود 2ر1 میلیون هکتار از جنگلهای ایالات متحده هر ساله به خاطر این نوع آتش سوزی، سوخته و از بین می‌روند. در ادامه مهمترین عوامل منجر به آتش سوزی گسترده را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
 

چندین عامل از جمله عوامل انسانی و طبیعی در این امر دخیل هستند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
 

بیشتر آتش سوزی‌های گسترده در اثر دخالت انسان رخ داده و تقریباً بیش از 90% به هنگام تجاوز به حریم جنگل با تقلیل هکتارها زمین‌ ایجاد می‌شود. سوزاندن زباله، خار و خاشاک و ایجاد حریق‌های عمدی (آتش افروزی به منظور ایجاد خسارات مالی) نمونه‌هایی از فعالیتهای انسانی هستند که منجر به ایجاد آتش‌ سوزی‌های گسترده می‌شود.
 

یکی از روش‌های معمول کشاورزی است که به قطع و سوزاندن اراضی جنگلی و پوشش گیاهی به منظور آماده سازی زمین برای کشت و پاکسازی آن اشاره دارد. اغلب اوقات این روش منجر به ایجاد آتش‌ سوزی‌های گسترده فاجعه بار می‌شود.
 

وقوع آتش سوزی‌های گسترده می‌تواند به دلیل عوامل جوی همچون رعد و برق با فراوانی سه تا پنج مرتبه در سال باشد. از آنجا که رعد و برق معمولاً با بارش باران همراه است، چنین آتش‌هایی مناطق وسیعی را در برنمی‌گیرند و گسترش زیادی ندارد.
 

افزایش دما و درجه حرارت بسیار بالا در برخی مناطق منجر به خشک شدن پوشش گیاهی در آن منطقه خاص شده و می‌تواند یک آتش سوزی گسترده را با تأمین حتی سوخت بیشتر، تشدید سازد. علاوه بر آن، یک آتش سوزی از پیش راه افتاده می‌تواند با وزش باد در نواحی وسیع گسترش یابد.
 

گاهی اوقات آتشفشان‌ها شرایط مطلوبی را جهت به راه افتادن آتش سوزی‌های گسترده در مناطق اطراف ایجاد می‌کنند. آنها همچنین به علت بوجود آمدن توده‌های دود و ابرهای تشکیل شده در اثر فعالیتهای آتشفشانی (انواع حاوی سنگ یا خاکستر بجا مانده از فوران آتشفشان) ایجاد می‌شوند.
 

حریق‌های ناشی از اشتعال زغال سنگ‌های زیر زمینی اشکال آهسته و بی شعله بوده که در سطح زیرین زمین رخ می‌دهند. چنین آتش‌هایی سالیان سال ادامه داشته و منجر به انتشار دودهای سمی و از بین رفتن پوشش گیاهی و اموال انسانی می‌شوند.
 

آندسته از آتش سوزی‌های کنترل شده هستند که به جهت از بین بردن عواملی ایجاد می‌شوند که می‌توانند موجب تشدید یک آتش سوزی گسترده یا به راه افتادن آتش سوزی در جنگل شوند. آنها غالباً بخشی از مدیریت سرزمینهای بایر هستند. گاهی اوقات این آتش‌ سوزی‌های از پیش تعیین شده نیز به درستی به یک گذرگاه مناسب سوق داده نمی‌شوند و منجر به ایجاد آتش‌ سوزی‌های فاجعه بار می‌شوند.
هوای گرم و خشک و بروز گاه به گاه خشکسالی، پوشش گیاهی سبز و سالم را به سوخت قابل اشتعال تبدیل می‌کنندچنانچه تمام این عوامل به یکباره و با هم عمل کنند، جهت به راه انداختن یک جرقه در مواد قابل اشتعال کفایت می‌کنند. هوای گرم و خشک و بروز گاه به گاه خشکسالی، پوشش گیاهی سبز و سالم را به سوخت قابل اشتعال تبدیل می‌کنند. در صورتی که جرقه‌ تولید شده در اثر وقوع رعد و برق، ته سیگار یا حریق عمدی موجب به راه افتادن آتش سوزی شود، باد می‌تواند به گسترش این آتش در سطح وسیعی از زمین کمک نماید. هوای گرم یا سوزان منجر به آتش گرفتن مواد سوختی شده و تا پایان یافتن مواد اشتعال‌زا این آتش ادامه خواهد داشت.

سه مؤلفه اصلی برای ایجاد آتش‌ سوزی‌های گسترده، اکسیژن، سوخت و منبع گرمایی هستند. این سه عامل که آتش نشانان به آنها  «مثلث آتش» می‌گویند، به هم وابسته بوده و نقش مهمی در گسترش آتش سوزی‌های انسانی و طبیعی در یک منطقه بزرگ ایفاء می‌کنند.
 

در قالب هوا، سوخت مورد نیاز برای شروع و تداوم آتش سوزی را فراهم می‌سازد.
 

هر آنچه که قابل اشتعال باشد می‌تواند به عنوان سوخت نامگذاری شود. (در زمینه آتش سوزی‌های گسترده، این سوخت در اکثر مواقع درختان را شامل می‌شود).
 

همانطور که از نام آن پیداست، آن چیزی است که به روشن شدن آتش با کمک سوخت در دسترس کمک می‌کند. خورشید، آتش‌هایی که در کمپ و اردوها برافروخته می‌شوند و حتی عاملی به کوچکی سیگار می‌توانند نقش یک منبع گرمایی را بازی کنند.

آتش سوزی‌های گسترده در فصول تابستان و پاییز شایع‌تر می‌باشند، که دلیل آن الگوهای آب و هوایی موجود در این طول این فصول است. آنها همچنین در طول خشکسالی و هنگامی که شاخه‌ها و برگهای ریخته شده، خشک و قابل اشتعال می‌شوند، متداول هستند. با این حال، میزان گسترش این آتش سوزی‌ها به شرایط آب و هوایی، نوع پوشش گیاهی و جغرافیایی و توپوگرافی منطقه بستگی دارد. آتش سوزی‌های گسترده تحت تأثیر بادهای شدید، می‌توانند در سطحی بیش از 40 مایل یا 65 کیلومتر در روز گسترش یافته که معادل با حدود 1000 هکتار در ساعت می‌شود.
به منظور اطفاء حریق‌های سهمگین، آتش نشانان از پولاسکی (ترکیبی از تبر و بیل) جهت ایجاد خط آتش استفاده می‌کنندبه منظور اطفاء حریق‌های سهمگین، آتش نشانان از پولاسکی (ترکیبی از تبر و بیل) جهت ایجاد خط آتش استفاده می‌کنند. در حین ساختن خط آتش، به منظور متوقف ساختن گسترش آتش سوزی‌های گسترده، خاک معدنی (با از رفتن بستر سطحی و مواد آلی) بدون پوشش می‌گردد. در صورتی که آتش سوزی‌های گسترده بسیار بزرگ باشند، به منظور خاموش کردن آتش از هلیکوپتر و هواپیما جهت پاشیدن آب و مواد شیمیایی مقاوم در برابر آتش استفاده می‌کنند.

 
منبع: sciencestruck