وظایف سیاسی و اجتماعی منتظران

عرصه سیاست و اجتماع، مهم ترین میدان بروز و ظهور بایسته های انتظار و مؤثرترین زمینه در جهت تحقق اهداف امام زمان (عج) در عصر غیبت و قبل از قیام ایشان است. بعضی از وظایف و بایسته های سیاسی و اجتماعی منتظران امام زمان (عج) عبارت است از:

1- مبارزه و امر به معروف و نهی از منکر

علاقه مندان و یاوران حضرت مهدی (عج)، هیچ گاه نباید سیره و روش پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و اهل بیت او را فراموش کنند؛ بلکه باید همواره آن را در نظر داشته و آماده پیوستن به قیام جهانی حضرت مهدی (عج) باشند و در عین حال خود علیه ظلم و ستم و فساد، مبارزه کنند.

رسول گرامی اسلام فرمود: «لا یزالون قوم من امّتی یقاتلون علی الحقّ ظاهرین الی یوم القیامة»[1]؛ «همواره گروهی از امت من تا روز رستاخیز، پیروزمندانه در راه حق نبرد می کنند».

در روایات به نمونه ای از منتظران و شیعیان واقعی امام علیه السّلام در عصر غیبت اشاره شده که علیه ظلمت و فساد قیام می کنند و راه امامان خود را تداوم می بخشند و جانشین ولی عصر (عج) در روی زمین هستند.

امام صادق علیه السّلام می فرماید: «فیجعل اللّه قم و اهلها قائمین مقام الحجّة»[2]؛ «خدای تبارک و تعالی، قم و اهل قم را قائم مقام حجّت قرار می دهد» و نیز «قم به این جهت قم نامیده شده که اهل آن در محضر قائم آل محمّد (عج) گرد می آیند و با او قیام می کنند و از یاری او منحرف نمی شوند»[3].

2- حق خواهی و حق مداری

تاریخ، صحنه حضور و نزاع دو گروه حقّ و باطل و دو اندیشه طغیان گری و حق گرایی است؛ راه حقّ و صلاح، راه پیامبران و صالحان و راه باطل و کفر، راه شیاطین و سردمداران زر و زور و تزویر است. این دو گروه و نبرد میان آنها، همیشه در جامعه بوده و همه منتظران واقعی امام زمان (عج)، باید پیرو و طرفدار حق و مخالف و دشمن باطل باشند. با ظهور حضرت مهدی (عج)، جهان شاهد مصاف نهایی حق و باطل و پیروزی و غلبه حق به رهبری آن حضرت خواهد بود و منتظران ظهور نیز در هرحال باید برای چنین مصافی آماده باشند و خود نیز باید حق و حق خواهی را محور و مدار برنامه ها و فعالیت هایشان قرار دهند.

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این زمینه می فرماید: «لا تزال طائفة من امّتی علی الحقّ ظاهرین حتّی یأتی امر اللّه»[4]؛ «گروهی از امت من همواره حق را آشکار می کنند تا فرمان خدا (امر ظهور) فرارسد».

حضرت علی علیه السّلام نیز می فرماید: «و اللّه ما یکون ما تأملون حتّی یهلک المبطلون و یضمحلّ الجاهلون و یأمن المتّقون...»[5]؛ «به خدا سوگند! آنچه آرزو می کنید، تحقّق نمی یابد، مگر هنگامی که باطل از بین رود و نادان ها نابود شوند و پرهیزگاران، آرامش خود را بازیابند...».

3- استقامت و ایستادگی در سختی ها

«انتظار ظهور»، یکی از بزرگ ترین عوامل پایداری، استقامت و مقاومت در برابر سختی ها و مشکلات عصر غیبت است. انتظار مسلمانان- به ویژه شیعیان- را در برابر ظلم ها، فسادها، زورگویی ها و انواع بلاها و سختی ها، ثابت و پابرجا نگه می دارد و به آنان دل و جرأت می دهد تا در برابر تهدیدها، تطمیع ها و سخت گیری های دشمنان اسلام، خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نهراسند.

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم به مسلمانان صدر اسلام فرمود: «بعد از شما قومی خواهد آمد که پاداش هریک از آنها برابر پاداش پنجاه نفر از شما است». گفتند:

ای رسول خدا! مگر نه این است که ما در حضور شما، در بدر و احد و حنین شرکت کردیم و قرآن در میان ما نازل شد؟! فرمود: «اگر آنچه بر آنها روی خواهد داد، بر شما روی می داد؛ شما نمی توانستید چون آنها صبر و شکیبایی را پیشه خود سازید»[6].

و نیز فرمود: «... برادران من کسانی اند که در آخر الزمان می آیند و ندیده، به من ایمان می آورند... استقامت هریک از آنها در دین خود، از کندن خارهای گون در شب تاریک و به دست گرفتن آتش گداخته، سخت تر است.

آنها مشعل های هدایت اند که خداوند آنان را از فتنه های تیره وتار، نجات می بخشد»[7].

امام حسین علیه السّلام نیز در این باره می فرماید:
«... امّا الصابر فی غیبته علی الاذی و التکذیب، بمنزلة المجاهد بالسیف بین یدی رسول اللّه»[8]؛ «... کسانی که در زمان غیبت او در مقابل آزار و تکذیب، استقامت می کنند، مانند کسانی اند که در حضور رسول خدا شمشیر زده اند».

4- کسب آمادگی برای ظهور

امام صادق علیه السّلام نیز فرموده است: «هریک از شما باید برای خروج حضرت قائم [سلاحی] مهیا کند- هرچند یک تیر باشد- خدای تعالی هرگاه بداند کسی چنین نیتی دارد، امید آن است که عمرش را طولانی کند تا آن حضرت را درک کند [و از یاران و همراهانش قرار گیرد[9]]».

پس برای ظهور حضرت مهدی (عج) و یاری آن حضرت، باید در هرلحظه ای آماده بود و خود را مهیا نگه داشت و این شامل آمادگی نظامی، جسمانی و... می شود؛ اما مهم تر از همه آمادگی فکری، علمی و سیاسی در عصر غیبت است.

5- اتحاد و همدلی

مهم ترین چیزی که در عصر غیبت واجب است، یکپارچگی و اتحاد شیعیان و پای بندی به عهدشان با امام زمان (عج) است. هرگونه اخلال در صفوف متحد منتظران، منافی با وظایف دینی آنان و کمک به دشمنان آن حضرت است.

امام (ر ه) در توقیع معروف خود به شیخ مفید (ر ه) می نویسد: «و لو انّ اشیاعنا- وفقهم الله لطاعة- علی اجتماع من القلوب فی الوفاء بالعهد علیهم لما تأخّر عنهم الیمن بلقائنا و لتعجلت لهم السعادة بمشاهدتنا علی حق المعرفة منهم بنا»[10]؛ «اگر شیعیان ما- که خداوند به اطاعت خویش موفقشان بدارد- در وفا به پیمانی که با ما دارند، یکپارچه می شدند و هرگز از میمنت ملاقات ما محروم نشده و ظهور ما به تأخیر نمی افتاد و البته سعادت حضور در محضر ما، با معرفتی حقیقی هرچه زودتر نصیبشان می شد».

6- رعایت حقوق دیگران

از مهم ترین امور در زندگی محبّان و منتظران قائم (عج) رعایت حقوق برادران و مسلمانان و کمک به آنان است. انسان منتظر، نمی تواند به گونه ای زندگی کند که حقوق دیگران بر عهده اش باشد و در عین حال خود را دوستدار و منتظر مهدی موعود بداند؟!

امام باقر علیه السّلام به جابر جعفی فرمود: «ای جابر! آیا کسی که ادعای تشیع می کند، برای او این قول که دوست اهل بیت هستم، کافی است؟! سوگند به خدا، شیعه ما نیست، مگر کسی که پرهیزگار بوده و اطاعت از خداوند کند. شیعیان ما را به این صفات بشناسید: تواضع، خشوع، امانت داری، بسیار در یاد خدا بودن. . . ای جابر! به ولایت و دوستی ما، جز از راه عمل و پرهیزگاری نمی توانی برسی[11]».

به همین جهت امام صادق علیه السّلام وظایف شیعیان را در رابطه با برادران مسلمان خود، چنین معرّفی می کند: آنچه را برای برادر مسلمانت دوست بداری که برای خودت دوست می داری؛ از خشمگین کردن برادر مسلمان دوری کنی و آنچه را که مورد رضایتش است، انجام دهی و اوامرش را اطاعت کنی؛ چشم و راهنما و آیینه او باشی و... وقتی چنین کردی، دوستی خود را، به دوستی او و دوستی او را به دوستی خود پیوند داده ای[12]».

نتیجه اینکه علاقه مندان و یاران امام مهدی (عج)، باید کاملا خود را وظیفه شناس و پایبند به اسلام و متعهّد و مسئول بدانند و همواره مراقب احوال و کارهای خود باشند و از انحرافات دوری جسته و پناه به خدا ببرند و موبه مو احکام اسلام را عمل نمایند تا شایستگی سربازی آن حضرت را پیدا کنند[13].

7- اطاعت از نایبان امام علیه السّلام

عصر غیبت، دوران پنهان زیستی امام و عدم دسترسی به او است؛ در این صورت برای اخذ احکام و تعالیم دینی و عمل به وظایف و تکالیف سیاسی، اجتماعی و عقیدتی، باید به نایبان عام آن حضرت مراجعه کرد و به ولایت و رهبری آنان گردن نهاد. فقها و علما، به عنوان جانشینان امام معصوم علیه السّلام، راهبران جامعه و هادیان امت و محل رجوع مردم هستند و احکام دینی را با اجتهاد و تفقه خود، به آنان ابلاغ می کنند.


پی نوشت ها:
[1] نهج الفصاحه، ج 2، ص 516؛ منتخب الاثر، ص 514.
[2] منتخب الاثر، ص 443.
[3] همان، ص 485.
[4] نهج الفصاحه، ج 2، ص 516؛ منتخب الاثر، ص 514؛ بحار الانوار، ج 51، ص 52.
[5] نهج البلاغه، ج 1، ص 198؛ الغیبة طوسى، ص 279.
[6] منتخب الاثر، ص 515؛ الغیبة طوسى، ص 275.
[7] بحار الانوار، ج 52، ص 124.
[8] همان، ج 51، ص 133.
[9] الغیبة النعمانى، ص 321، ح 10.
[10] بحار الانوار، ج 53، ص 177، ح 8.
[11] کافى، ج 3، ص 74.
[12] کافى، ج 2، ص 169.
[13] ر. ک: محمد مهدى اشتهاردى، حضرت مهدى( عج) فروغ تابان ولایت، ص 259 و 260.

منبع: حوزه نت