داستان پلاستیک

پلاستیک"، برگرفته از کلمه یونانی"Plastikos" ، به هر ماده انعطاف پذیر یا قابل انعطاف موجود در طبیعت یا تولید شده مصنوعی اشاره دارد. امروزه پلاستیک به قدری متداول است که به نظر می‌رسد کاملاً غیرقابل تصور است که روزگاری بوده است که در زندگی روزمره مردم چنین چیزهایی کاملاً آشنا نبودند. در حالی که پلاستیک‌های طبیعی مانند رزین‌های کاج، قیر، تار، کهربا، موم زنبورعسل، پیه، کوپال، لاک پوسته، گوتاپرکا، کراتین طبیعی از دیرباز در تاریخ بشریت مورد استفاده قرار می‌گرفت، فقط در حدود چند صد سال پیش بود که داستان نوع ساخته دست انسان آن در واقع آغاز شد.
 

توسعه پلاستیک‌های مختلف

در سال 1862، در نمایشگاه بزرگ کریستال پالاس در انگلستان، الکساندر پارکز، مخترع انگلیسی، ماده‌ای از مشتقات نیترات سلولز را که با نام Parkesine لقب گرفته و نمایش داده می‌شد برای اهداف بی شماری مورد استفاده قرار داد، که یکی از این موارد به عنوان گزینه‌ای ارزان تر برای لاستیک است. با این حال، در واقع، برای تولید تجاری ثابت شد که بسیار گران و ناجور است و به نتیجه نرسید.
 
تقریباً در همین زمان، جیمز هیات از آلبانی، نیویورک، به دنبال پیروزی در مسابقه برای یافتن یک جایگزین برای عاج (که در آن زمان برای ساخت توپ‌های بیلیارد از آن استفاده می‌شد)، اولین ترکیب با دوام تجاری پلاستیک سلولزی را با آمیختن کامفور با Collodion توسعه داد. وی آن را سلولوئید نامید و با وجود اشکالات شدیدِ ماهیت قابل اشتعال آن، این ماده یک موفقیت بود و انقلابی به ویژه در صنعت عکاسی و فیلم ایجاد کرد.
 
در سال 1894، دو دانشمند انگلیسی، کراس و بوان، حق ثبت اختراعات مربوط به سلولز استات را گرفتند که از لحاظ مشخصات مشابه سلولز اما ایمن‌تر بود. هنگام حل شدن در محلول استون، می‌شد از آن برای ضد آب کردن قاب‌های چوبی پارچه پوش هواپیماهای اولیه استفاده کرد، بنابراین در طول جنگ جهانی اول تقاضای زیادی برای آن وجود داشت. ابریشم مصنوعی، دستگیره ظروف، بشقاب شفاف، و سایر چیزها نیز از سلولز استات ساخته می‌شدند.
 
با این حال، کیفیت این اشیاء نسبتاً ضعیف بود، و تحقیقات بیشتری انجام شد. در سال 1907، Leo Hendrik Baekeland's 'Bakelite' به میدان آمد، رزین مایعی که با سخت شدن خاصیت حفظ فرم و شکل دائمی خود را داشت. این اولین پلاستیک قابل سفت شدن در مقابل حرارت بود و آن قدر ضروری بود که امروزه هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد. رایون که توسط لوئیس ماری هیلیر برنیگو، در سال 1891، و سلفون، که توسط مهندس سوئیسی دکتر ژاک ادوین براندنبرگر در سال 1900 اختراع شد، به همان اندازه سودمند بودند.
 
بعد نایلون آمد که نخستین بار در آزمایشگاه معروف DuPont توسعه یافت و پتانسیل‌های متنوع آن توسط شیمیدان Wallace Hume Carothers  به ​​دست آمد. گام مهم دیگر، توسعه پلی وینیل کلراید (PVC) یا وینیل توسط شیمیدان ارگانیک B.F. گودریچ، والدو سمون بود. ساران، پلاستیک مورد استفاده در مدرن سازی بسته بندی مواد غذایی، در سال 1933 در آزمایشگاه شیمی Dow توسط Ralph Wiley کشف شد و Roy Plunkett شیمی دان DuPont تفلون را در سال 1938 کشف کرد. تفلون امروزه در وسایل آشپزخانه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
از پلی متیل متاکریلات سخت و شفاف یا اکریلیک، که با نام عوام پسند Perspex شناخته می‌شود و از متیل متاکریلات به دست آمده است، در سال 1932 برای تولید تجاری سایبان‌های هواپیماها استفاده شد. دو محقق از Imperial Chemical Industries Ltd. (I.C.I)  در انگلستان،  E. W. Fawcett و R.O. گیبسون، در سال 1933 هنگام آزمایش تأثیر شرایط فشار زیاد بر مواد شیمیایی از جمله گاز اتیلن، پلی اتیلن را به دست آوردند. با این حال، مدتی طول کشید تا آثار مومی سفید آن را که کشف کرده بودند، در مقادیر کافی برای تجزیه و تحلیل و استفاده بعدی تولید کنند.
 
پلی اتیلن در طول جنگ جهانی دوم مورد استفاده گسترده قرار گرفت و نقش مهمی در تلاش ارتش متفقین داشت و از آن به عنوان عایق رادار با وزن سبک استفاده می‌شد. بعدها امکانات آن برای مواردی مانند بطری، ظروف و کیف کشف شد و امروزه این رایج ترین نوع پلاستیک در جهان است. از پلاستیک به طور مرتب و با موفقیت توسط پزشکان برای جایگزینی قطعات فرسوده بدن استفاده می‌شود پس از جنگ، در سال 1949، یک مهندس به نام جیمز رایت، بتونی پلاستیکی اختراع کرد که کشش پذیر و غیر پوسیدنی بود با نام 'Silly Putty' که به بازار عرضه شد و به عنوان کالای بازی کودکان بسیار محبوب شد. یکی دیگر از مواد محبوب و مهم، Velcro ، در سال 1957 آمد که توسط مهندس سوئیسی، جورج دو ماسترال اختراع شد.
 
صنعت پلاستیک از آن زمان به بعد راهی طولانی آمده است. امروزه جدا از این که در بسته بندی، منسوجات، اسباب بازی‌ها، کارت‌های اعتباری، تلویزیون، اتومبیل، رایانه و لوازم جانبی رایانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از پلاستیک به طور مرتب و با موفقیت توسط پزشکان برای جایگزینی قطعات فرسوده بدن استفاده می‌شود و باعث می‌شود مردم بتوانند زندگی کارآمدتر و طولانی‌تری داشته باشند. دانشمندان ایالات متحده اولین پلاستیک‌های رسانای برق را ایجاد کرده‌اند، اگرچه تحقیقات بیشتری قبل از استفاده عمومی از آنها لازم است. در سال 2000، جایزه نوبل شیمی به محققانی اهدا شد که در ابتدا ثابت کردند که می‌توانند پلاستیک را رسانای برق سازند.
 
لازم بود که مواد پلاستیکی به موارد کاربردی "پردازش" - قالب ریزی و یا شکل داده شوند، که برای این کار ماشین آلات خاصی مورد نیاز بود. تنها پس از توسعه این موارد، پردازش گسترده امکان پذیر شد. دو روش پردازش - اکستروژن و تزریق در قالب - مورد استفاده گسترده قرار گرفت.
 
اکستروژن، که شامل عبور مواد گرم شده از طریق سوراخ هایی لازم است، در حدود سال 1880 در صنعت اسپاگتی و ماکارونی ایتالیا منشأ گرفت. قالب گیری تزریقی، که به معنای مجبور ساختن مواد پلاستیکی کافی به فیت شدن در حجم  قالب برای پر کردن آن است، از ماشین آلات ریخته گری نوع فلزی منشأ گرفت. یک ماشین قالب ریزی و سازه دستی موفق، در سال 1919 در آلمان توسعه یافت.
 
پلاستیک‌ها ترکیباتی هستند که با زنجیره‌های طولانی اتم‌های کربن ساخته شده‌اند. وقتی دو یا چند اتم به هم وصل می‌شوند، آن را یک مولکول می‌نامیم.
 
منبع: Sonal Panse