کودک نباید نظم و انضباط را از روی ترس و یا صرف فرمانبرداری از بزرگ ترها رعایت کند، بلکه باید با آموزش مؤدبانه عملًا او را به سمت نظم و انضباط هدایت نمود، به طوری که برایش تفهیم شود که زندگی بهتر در سایه رعایت انضباط میسر است و هر چه در کارها نظم بیشتری داشته باشد از آرامش و بهره افزون تری در زندگی برخوردار خواهد بود.

نشان دادن آثار نظم و بی نظمی و مقایسه افراد منظم و نامنظم در این زمینه بسیار مؤثر است. همچنین برای این منظور باید والدین، خود نظم و انضباط را در کارها رعایت کنند و به آنچه می گویند عمل نمایند، تا کودکان از آنان درس بگیرند.

اگر والدین خود عامل به نظم نباشند، تنبیه کودک برای بی نظمی های او سودی ندارد، کودک بخش مهمی از آموخته های خود را از راه مشاهده نمونه ها و الگوها فرامی گیرد.

مداومت بر رفتارهای مثبت و کارهای نیکو[1] در مقابل کودک بهترین وسیله آموزشی اوست.

گاهی در حضور فرزند به نظم و ترتیب خانه بپردازید و اشیا را در جای خود قرار دهید. مرتب کردن رختخواب و در جای معین گذاردن کیف و لباس و کفش، عملًا به کودک سازماندهی و نظم را می آموزد.

ساعت خواب و خوراک در خانه باید معین باشد؛ زمان نظافت و بازی و تفریح و انجام تکالیف و استراحت کودک باید به گونه ای منظم باشد که کودک در سایه عمل به آن، به نتایج لذت بخشی برسد. این امر عامل مناسبی برای ایجاد عادت خوب است.

برنامه خانه و مدرسه نباید طوری باشد که کودک از آن احساس خستگی کرده و به ستوه آید. بر این اساس برنامه ها چه در مدرسه و چه در خانه باید منطقی، انعطاف پذیر و به دور از تعارض با دیگر برنامه ها باشد.

البته در اجرای برنامه نباید مته به خشخاش گذاشت؛ مثلًا، برای چند دقیقه تأخیر از ساعت خواب، نباید تندی و پرخاش نمود.

برای منظم بارآوردن فرزند می توان چیدن وسایل سفره و اتاق را به کودک واگذار کرد و با تشویق و تحسین او را به این کار راغب نمود.

باید او را عادت داد پس از بازگشت از مدرسه و پس از بازی و قبل از غذا دست و صورت خود را حتماً بشوید، روزهای جمعه ناخن خود را بگیرد؛ هفته ای یک بار حداقل استحمام کند؛ پس از ورود به خانه لباس بیرون را در آورد. برای ایجاد این عادات، مراقبت دایم لازم است.

در موارد تخلّف از این اصول باید به نرمی به او تذکر داد و جلوی سهل انگاری او را گرفت.

پی نوشت ها:
[1] قال على( ع): «کونوا دعاة الناس بغیر السنتک؛ مردم را به غیر زبانتان( عملًا) به خوبى‏ها دعوت نمایید.»( کافى، ج 3، ص 124).

منبع: حوزه نت