دهخدا در لغتنامه خود صداقت و راستگویی را سخن راست، قول حق، فعل و عمل حق می داند و دروغگویی را سخن ناراست، قول ناحق، خلاف حقیقت، مقابل راست و مقابل صدق تعریف می کند. صداقت در سازمان به معنای شفافیت است و نه به معنای فرو ریختن و منتشر کردن همه جزئیات شاید به زبانی دیگر ، هر راست نباید گفت عده‌ای فکر می کنند صداقت و راستگویی صرفا یک مساله اخلاقی است و از این رو ناخودآگاه می خواهند آن را در بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی به حاشیه برانند، اما باید گفت که صداقت و دروغگویی موضوعی کلیدی در فهم و نقد کلیه حوزه های مدیریتی است نقش آن در اقتصاد و تجارت کمتر از سرمایه، نیروی انسانی و دیگر عوامل نیست.
 
راستی آور که شوی رستگار    راستی از تو ظفر از کردگار
 
یکی از فضایل اخلاقی که نقش بسزایی در سازندگی مدیر دارد صداقت در گفتار و عمل است و راستی یکی از مهم ترین پایه ها و اصولی است که اساس جوامع انسانی را تشکیل می دهد، ترقی و عروج ملتها و امتها بر اساس پایبندی و التزام آنان به صداقت در کردار و گفتار آنان عبارگذاری می شود و از آن رو که انسان ها بر اثر نیازمندی های فراوان روحی و جسمی ناگزیرند به صورت اجتماعی زندگی کنند و آنچه بقای چنین حیاتی را تضمین می کند صداقت و راستی میان افراد جامعه است .
 
پس بقای یک جامعه ایده ال منوط به صفت صداقت است، و از سوی دیگر اصولا فطرت بشر با راستی و صداقت سرشته شده است اگر انسان به همان فطرت اصلی خود باقی بماند و کشش و عوامل خارجی او را از راه فطرت منحرف نسازند همواره به سوی پاکی های فضایل متمایل و از رذایل پیراسته خواهد بود. ولی عوامل مختلف از قبیل تربیت، محیط و نظایر آن می توانند از بروز این صفات جلوگیری نموده و حتی صفات رذیله را جایگزین سازند... راستگویان معمولا افرادی شجاع، جسور، قاطع، با اخلاص، کم طمع و خالی از تعصبهای غلط و بغضهای افراطی هستند زیرا صداقت بدون اینها ممکن نیست. بالعکس، افراد دروغگو معمولا ترسو، ریاکار، طماع، متعصب و لجوج و یا گرفتار حب و بغضهای افراطی غلط می باشند. مدیران راستگو قطعا در زندگی اجتماعی پایبند اصول و موازینی هستند که باعث می شوند این اشخاص کمتر ابن الوقت، مزور، دمدمی مزاج و منافق باشند زیرا صداقت با هیچ یک از این امور سازگار نیست.
 
قرآن مجید از راستگویی به عنوان کلید کشف باطن اشخاص یاد می کند:(و لتعرفنهم فی لحن القول) می توانی آنها (منافقان) را از طرز سخنانشان بشناسی. صداقت در اسلام چنان اهمیتی دارد که علاوه بر توصیه هر مسلمانی به آن، به همراهی با راست گویان نیز تاکید شده است. - یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین ( توبه: ۱۱۹) ای مومنان از خدا بترسید و همگام با راستان باشید. - در تعریف صداقت همین کافی است که کلمه صدیق از آن مشتق است و خداوند در مقام مدح، پیامبران خود را با آن توصیف فرموده است. و اذکر فی الکتاب ابراهیم انه کان صدیقا نبیا(مریم: ۶۱) در کتاب ابراهیم را بیان کن. او بسیار راست کردار و راست گفتار و پیغمبر خدا بود. - واذکر فی الکتاب اسماعیل انه کان صادق الوعد و کان رسولا نبیا (مریم 54 ) و در کتاب آسمانی قرآن از اسماعیل بگو. آن کسی که در وعده هایش راست بود و پیغمبر والامقامی بود. - واذکر فی الکتاب ادریس انه کان صدیقا نبیا( مریم 56 ) و در کتاب آسمانی قرآن از ادریس بگو. او بسیار راستکار و راستگو و پیغمبر بزرگی بود.
 
رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در تعلیمات اسلامی و درسهای اخلاقی خود راستگویی را بعنوان لازمه ایمان قرار داده است. در اینجا برخی از احادیث رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) ذکر می شوند که در آنها مستقیما دعوت و تاکید به راستگویی شده است. از حضرت عبدالله بن مسعود (رضی الله عنه) روایت است که حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: راستی را لازم بگیر و همیشه راستگو باش زیرا که راستگویی به سوی راه نیک و درست را راهنمایی می کند و راه نیک به بهشت می رساند چون آدمی همیشه راستگو باشو و راستی را پیشه کند، به مقام صدیقیت می رسد و نزد الله از زمره صدیقین شمرده می شود و از دروغ نیز همیشه دوری کن زیرا که عادت دروغ گفتن آدمی به سوی راه بد راهنمایی می کند و راه بد به دوزخ می رساند و هنگامی که آدمی به دروغگویی عادت کند و دروغ را بر گزیند در نتیجه نزد خداوند در گروه دروغگویان نوشته می شود.
 
راستگویی به خودی خود عادت بسیار مطلوب و پسندیده ای است و در آن این ویژگی هم وجود دارد که انسان را در سایر شعبه های زندگی نیک کردار و سزاوار بهشت می کند و بر اثر راست گفتن مداوم و همیشه، آدمی به مقام شامخ صدیقیت نایل می گردد. از عبد الرحمن بن ابی قراد روایت است که حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) روزی مشغول وضو بودند صحابه آب وضو آن حضرت را گرفته و بر چهره و بدنهای خویش می مالیدند. ایشان فرمودند: چه انگیزه ای باعث این عمل شماست؟ آنها پاسخ دادند : محبت خدا و پیامبرش. رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) چون پاسخ آنها را شنید فرمود: هر کسی که دوست دارد با خدا و پیامبرش محبت حقیقی داشته باشد یا اینکه خداوند و رسولش او را دوست بدارند باید همواره در گفتارش راست بگوید و چون امانتی به او و سپرده شود خیانت نکند و با همسایگان خوشرفتار باشد. از این حدیث معلوم می گردد که اولین تقاضا و خواسته ارتباط و پیوند با الله و رسول او و ابراز محبت نسبت به آنان، صداقت در گفتار و امانتداری است اگر شخصی فاقد این صفات و ارزشهای اخلاقی باشد ادعای محبت او کاملا بیجا خواهد بود و نوعی نفاق بشمار می آید.
 
منبع: اصول ومبانی مدیریت در اسلام، مهرداد حسن زاده و عبد العظیم عزیزخانی، انتشارات هنر آبی، چاپ اول، تهران، 1390