۱۱. بیشترین سرعت دویدن یک انسان چقدر است؟

شاید تا چند سال دیگر، فدراسیون جهانی دو و می‌دانی مجبور شود مسابقات دوی سرعت را برای همیشه لغوکند؛ چرا؟ چون ورزشکاران تنها یک دهم ثانیه با حد نهایت سرعت انسان فاصله دارند. یک انسان در سریع‌ترین حالت نمی‌تواند ۱۰۰ متر را در ۹ ثانیه طی کند. در حال حاضر، رکورد جهانی مسابقات دوی سرعت در اختیار اوساین بولت است که یکصد متر را در ۹٫۵۸ ثانیه طی کرده و کافی است کمی بیشتر تلاش کند تا سریع‌ترین مرد تمام تاریخ لقب بگیرد.

حالا این عدد ۹٫۵۸ ثانیه از کجا آمده؟ سرعت یک دونده به نسبت قدرت و وزن او بستگی دارد. اگر ورزشکار ریزنقش باشد، وزن کمتری دارد و سریع‌تر شتاب می‌گیرد؛ اما دست و پاهایش کوچک‌تر است و این به نفع سرعت نیست. اگر بدن حجیم‌تری داشته باشد، دست و پاهایش بلندتر است و سرعتش هم بالطبع بیشتر می‌شود؛ اما به انرژی و قدرت بیشتری نیاز خواهد داشت. در عین حال نقطه‌ای بینابین وجود دارد که همه این عوامل به بهترین یکنواختی با یکدیگر می‌رسند و در همین حالت است که حد نهایی سرعت به دست می‌آید.


۱۰. چند ثانیه می‌توان در شرایط خلأ دوام آورد؟

متاسفانه پاسخ دقیقی برای این پرسش وجود ندارد. در سال ۱۹۷۱ سه کیهان نورد روسی در حال بازگشت به زمین بودند که در ارتفاع ۱۶۸ کیلومتری از سطح زمین، دریچه کنترل فشار کابین دچار نقص فنی شد و در عرض ۱۱ دقیقه و ۴۰ ثانیه، فشار داخل کابین به صفر رسید. بررس مشخص کرد که فضانوردان طی ۳۰ تا ۴۰ ثانیه اول فشار، به دلیل افت شـدید اکسیژن در بافت‌های مغز، جان سپردند. دلیلش هم ساده است؛ برای انتقال اکسیژن به بافت‌های مغزی، هم باید اکسیژن وجود داشته باشد و هم فشار هوا!

البته اگر شرایط خلأ برای زمان محدودتری اتفاق بیفتد، می‌توان جان سالم به در برد. در سال ۱۹۶۶ یکی از مهندسان ناسا مشغول آزمایش یک لباس فضایی در اتاقک خلأ بود که ناگهان فشار اتاق به شرایط مشابه ارتفاع ۳۶٫۵ کیلومتری تغییر کرد و عملاً به صفر رسید! هرچند دیگر افراد، خیلی زود عکس العمل نشان دادند و فشار را در کمتر از ۳۰ ثانیه به حالت عادی برگرداندند، اما این مهندس بعد از ۱۲ تا ۱۵ ثانیه از هوش رفت و ۲۷ ثانیه بعد به هوش آمد. فکر می‌کنید آخرین چیزی که یادش مانده بود، چه بود؟ اینکه بزاق دهانش به جوش آمده بود!

با کاهش فشار هوای خارجی، حباب‌های گاز در خون تشکیل می‌شوند و طی چند دقیقه به ریه‌ها آسیب می‌رسانند. بعد از آن خون درون رگ‌های بدن به جوش می‌آید، چراکه در نبود فشار هوا، مایعات به سرعت تبخیر می‌شوند. بعد از چند ساعت گاز نیتروژن محلول در خون آزاد می‌شود و به شبکه عصبی انسان آسیب می‌زند.

اگر فشار هوا ناگهان به صفر برسد، هوای محبوس در ریه آنقدر سریع منبسط می‌شود که می‌تواند طی چند ثانیه، ریه را بترکاند. اما اگر تحت شرایط ویژه پزشکی و به آرامی در معرض شرایط نزدیک به خلأ قرار بگیرید، می‌توان تا یک دقیقه هم در معرض آن ماند و آسیب ندید.


۹. گنجایش مغز انسان چقدر است؟

فکر می‌کنید مغز انسان چه حجمی از اطلاعات را می‌تواند در خود جای دهد؟ رکورد حافظه در دست یک فرد چینی است که پنج سال پیش توانست ۶۷٫۸۹۰ رقم عدد پی را به ترتیب و از حفظ بنویسد، اما دانشمندان معتقدند ظرفیت مغز ما بی‌انتهاست. در دهه ۱۹۸، توماس لندور در تحقیقی به این نتیجه رسید که یک انسان بزرگسال در طول عمر خود ۱۲۵ مگابایت اطلاعات متنی و تصویری را در ذهنش ذخیره می‌کند که معادل ۱۰۰ جلد کتاب قطور است، اما چطور می‌توان اطلاعاتی مثل چند هزار رقم عدد پی را به ذهن سپرد؟

روش استاندارد این کار، این است که به هر عدد چهار رقمی، از ۰۰۰۰ تا ۹۹۹۹، یک شیء یا فرد را نسبت بدهید. وقتی این کار را به دقت انجام دادید، یک رشته از اعداد به مجموعه‌ای از افراد و اشیاء تبدیل می‌شود و می‌توانید با آن یک داستان بسازید. به خاطر سپردن دقیق یک داستان به مراتب ساده‌تر از حفظ کردن یک عالمه عدد و رقم است!


۸. تا کجا می‌شود سرما را تحمل کرد؟

اگر خاستگاه انسان‌ها به جای آفریقا، قطب شمال بود؛ این موجود دوپا خیلی راحت می‌توانست دما‌های پایین‌تر را هم تحمل کند؛ اما چه کنیم که بدن انسان بعد از گذشت این چندصدهزار سال، هنوز هم به گرمای آفریقا عادت دارد. انسان یک موجود خونگرم است، یعنی برای آنکه فعالیت‌های زیستی بدن بدون مشکل انجام شود، دمای بدن باید حدود ۳۷٫۵ درجه سانتی گراد باقی بماند. اما وقتی در محیط سردی قرار بگیریم، بدن شروع به لرزیدن می‌کند و جریان خون به نقاط انتهایی رگ‌ها قطع می‌شود.

اگر دمای درونی بدن دو درجه سانتیگراد پایین‌تر بیاید، سرمازدگی به سراغ آدم می‌آید؛ سطح هشیاری کاهش می‌یابد و ضربان قلب ضعیف می‌شود تا وقتی دمای درون بدن به ۲۴ درجه سانتیگراد برسد که قلب از کار می‌افتد و انسان می‌میرد. البته رکورد تحمل سرما مربوط به خانمی به نام آنا بگنهام است که ۸۰ دقیقه در مخلوطی از آب و یخ گیرکرده بود و دمای بدنش تا ۱۳٫۷ درجه سانتیگراد افت کرده بود. اما شانس با او همراه بود که به رغم آنکه تنفس و ضربان قلبش در این دمای بسیار پایین قطع شده بود، اما مغز او هم به حداقل فعالیت رسیده بود و از آنجا که به اکسیژن زیادی نیاز نداشت، توانست دوام بیاورد و زنده بماند.


۷. بدون آب و غذا هم می‌شود زنده ماند؟

خیلی‌ها فکر می‌کنند اگر مصرف روزانه آب و غذا قطع شود، آدم تا جاییکه ذخیره چربی، کربوهیدرات و پروتئین داشته باشد، می‌تواند به زندگی ادامه دهد؛ اما این درست نیست! چون برای مصرف چربی نیاز به ویتامین هست و این ویتامین جز از راه غذا به بدن نمی‌رسد! بنابراین یک آدم چاق فقط برای یکی دو هفته می‌تواند زنده بماند و بعد در حالیکه هنوز چاق است، می‌میرد!

تنها چند روز آب نیاشامیدن هم کافی است تا فرد بمیرد! اما اگر فقط آب و ویتامین به بدن برسد و هیچ غذای دیگری خورده نشود، می‌توان تا یک سال هم زنده ماند. در روزگاران قدیم از همین روش برای رژیم غذایی استفاده می‌شد که البته به دلیل عوارض جانبی متعدد، این روش منسوخ شد.


۶. تا چه مدت می‌شود نخوابید؟

بدن انسان نیاز‌های فراوانی دارد که عدم تأمین آن‌ها به مرگ منجر می‌شود. یکی از آن‌ها خوابیدن است که برای زنده ماندن ضروری است، اما آیا می‌دانستید بی‌خوابی زودتر از بی‌غذایی باعث مرگ انسان می‌شود؟! فکر می‌کنید رکورددار بیدار ماندن چه کسی است و برای چه مدت بیدار مانده است؟ رندی گاردنر، پسر ۱۷ ساله اهل سن دیه‌گو، در روز ۲۸ دسامبر ۱۹۶۳ ساعت ۶ صبح از خواب بیدار شده و تا صبح روز ۸ ژانویه ۱۹۶۴ نخوابیده است، یعنی ۱۱ روز کامل بیداری!

۲۶۴ ساعت بیداری گاردنر هنوز هم رکورد علمی نخوابیدن حساب می‌شود که رکورد ۲۶۰ ساعتی قبل از خود را شکست. گزارش بیداری گاردنر را پژوهشگری به نام ویلیام دمنت از دانشگاه استنفورد نوشته است. جالب است بدانید که این پژوهشگر سه روز آخر را پا به پای گاردنر بیدار ماند.

اما در این مدت برای گاردنر چه اتفاقی افتاد؟ او نوسانات خلقی را تجربه می‌کرد، در حافظه و توجه مشکل داشت، هماهنگی عملکردی نداشت، گفتارش با خطا همراه بود و حتی دچار توهم شده بود. او بعد از ۱۱ روز بیداری، ۱۴ ساعت خوابید. او هیچ دارویی مصرف نکرده بوده است، اما افرادی اطرافش بوده‌اند که او را بیدار نگه می‌داشتند. در غیر این صورت، بعد از ۳۶ ساعت نخوابیدن، بیداری سخت می‌شود و بعد از ۴۸ ساعت تقریباً دیگر نمی‌توانید بیدار ماند.

باید بدانید حتی در این شرایط هم، احتمال زیادی دارد که برای چند ثانیه، بدون اینکه متوجه شده باشید یا حتی چشم‌هایتان را بسته باشید، خوابیده باشید. به این پدیده میکروخواب می‌گویند. کسی نمی‌داند که گاردنر چه قدر میکروخواب داشته است. اما مشخص است که بی‌خوابی می‌تواند منجر به مرگ شود. موش‌هایی که بیدار نگه داشته شدند، بعد از ۲ هفته مردند، در حالی که موش‌هایی که گرسنه نگه داشته شدند، بیشتر از این زنده ماندند!

هیچ سندی مبنی بر بیدار نگه داشتن انسان تا مرگ وجود ندارد. اما نوعی اختلال بی‌خوابی به نام بی‌خوابی خانوادگی مرگ‌آور وجود دارد که در آن بیماران توانایی خود برای خوابیدن را از دست می‌دهند. این بیماران تا ۳ ماه بیشتر زنده نمی‌مانند.


۵. بدن انسان تا چه شتابی را تحمل می‌کند؟

تجربه سواری روی ترن هوایی تجربه عجیبی است، دلیلش هم این است که شتاب حرکت در آنجا زیاد است. حداکثر شتابی که مسافران ترن هوایی تجربه می‌کنند، پنج برابر شتاب گرانش در سطح زمین است. بیشتر از این مقدار خطرناک است، زیرا می‌تواند به بیهوشی مسافران منجر شود. اما نه تنها مقدار شتاب که جهت قرارگرفتن بدن هم تاثیرگذار است. اگر به حالت ایستاده باشید، این شتاب موجب می‌شود خون به سوی پا رانده شود و با کاهش مقدار خون در مغز، خطر بیهوشی افزایش پیدا کند. پنج تا ۱۰ ثانیه تجربه شتاب چهار تا پنج برابر شتاب جاذبه کافی است تا تجربیات نزدیک مرگ به سراغتان بیاید: تونلی از نور و به دنبالش، بیهوشی.

خلبانان با استفاده از لباس ضدشتاب می‌توانند تا نه برابرشتاب جاذبه را تحمل کنند، اما رکورد جهانی در این زمینه به دو فرد اختصاص دارد؛ دکتر فلاناگان‌گری که با تدابیر ویژه و استفاده از مخزن پرفشار آب برای تحمل فشار، توانست شتاب عمودی ۳۱٫۲۵ برابر شتاب جاذبه را تحمل کند. اما درباره فشار افقی، رکورد جهانی متعلق به جان استپ از پیشکسوتان نیروی هوایی ایالات متحده است که در سال ۱۹۵۴ در مجموعه‌ای از آزمایش‌های موشکی شرکت کرد و توانست تا شتاب ۴۶٫۲ برابر شتاب گرانش را تحمل کند.


۴. تا چه ارتفاعی می‌توان نفس کشید؟

هر چه از سطح زمین ارتفاع می‌گیریم، فشار هوا هم کمتر می‌شود و کار اکسیژن رسانی سیستم تنفس هم سخت‌تر. نسبت به سطح مغز انسان اکسیژن درون بدن بسیار حساس است، بنابراین با کاهش فشار هوا، سردرد و سرگیجه هم شروع می‌شود. با حضور طولانی در ارتفاع بالای پنج هزار متر، بافت ماهیچه‌ای رو به زوال می‌رود و احتمال جمع شدن مایعات درون شش‌ها و مغز‌ها افزایش می‌یابد که می‌تواند کشنده باشد. در ارتفاع بالاتر از ۷۵۰۰ متر، افت اکسیژن آن قدر شدید است که فرد هشیاری خود را از دست می‌دهد و حتی ممکن است منجر به مرگ شود.

به همین دلیل است که کوهنوردان برای صعود به ارتفاع‌های بالاتر، خود را برای مقابله با فشار پایین آماده می‌کنند و بیشتر از کپسول اکسیژن استفاده می‌کنند. اما افراد بسیار کمی هستند که توانسته‌اند بدون استفاده از کپسول اکسیژن به قله اورست صعود کنند. ارتفاع اورست ۸۸۴۸ متر است و بابو چیری، با ۲۱ ساعت ماندن در قله اورست، آن هم بدون کپسول اکسیژن در این مورد رکورددار است. به نظر می‌رسد حد نهایی صعود بدون کپسول اکسیژن ارتفاع ۹ هزار متری بالای سطح دریا باشد.


۳. بیشترین وزنه‌ای که می‌توان بلند کرد چند کیلوگرم است؟

رکورد جهانی بلند کردن وزنه متعلق به وزنه بردار انگلیسی اندی بولتون است که توانست وزنه ۴۵۷٫۵ کیلوگرمی را از زمین بلند کند و تا ران خود بالا بیاورد. رکورد جهانی بالا بردن وزنه تا بالای سر هم متعلق به حسین رضازاده است که در حرکت دوضرب، وزنه ۲۶۳٫۵ کیلوگرم را به بالای سر برده است. البته این وزنه برداران سنگین وزن، پنج تا شش بار قوی‌تر از یک آدم معمولی هستند. یک انسان معمولی به زحمت می‌تواند وزنه ۴۵ کیلوگرمی را به بالای سر ببرد، اما یک انسان قوی حداکثر چه وزنه‌ای را می‌تواند بلند کند؟ بررسی روند رکوردزنی مسابقات وزنه برداری نشان می‌دهد به حد نهایی نزدیک شده‌ایم و بعید است کسی بتواند وزنه ۵۰۰ کیلوگرمی را از زمین بلند کند، حتی اگر از دارو‌های نیروزا استفاده کند.

اما این محدودیت از کجا ناشی می‌شود؟ برخلاف باور عموم که اسکلت بندی بدن را عامل این موضوع می‌دانند، این محدودیت به ماهیچه‌های بدن ما بر می‌گردد. بیشترین آسیب دیدگی وزنه برداران هم مربوط به پارگی عضله است که بیشتر در نزدیکی تاندون روی می‌دهد. جالب اینجاست که برتری وزنه برداران هم در نحوه کنترل ماهیچه‌هایشان است. بدن ما مکانیسمی بازدارنده دارد که با کنترل تعداد بافت‌های ماهیچه‌ای فعال در هر لحظه، بدن را از آسیب دیدن به هنگام بلند کردن وزنه‌های سنگین حفاظت می‌کند. اما وزنه برداران با تمرین می‌آموزند که چطور بر این سیستم خودایمنی پیروز شوند و از بیشترین توان ماهیچه‌ای برای بلندکردن وزنه استفاده کنند. البته توانایی‌های ژنتیکی را هم نباید از یاد برد.


۲. چقدر تشعشع، انسان را می‌کشد؟

یک رویداد واقعی می‌تواند پاسخ این سؤال را بدهد. در سپتامبر، دو نفر به یک مرکز پزشکی متروک در گویان برزیل دستبرد زدند و بعضی از تجهیزات ارزشمند آنجا را به سرقت بردند. طی یک روز آن‌ها به استفراغ، اسهال و سرگیجه شدید دچار شدند. دلیل این مشکلات هم این بود که یکی از ابزار‌هایی که به سرقت برده بودند، حاوی یک منبع قوی رادیواکتیو به نام نمک کلرید سزیوم بود که برای درمان بیماران سرطانی به کار می‌رفت. یک سمسار محلی به نام دوایر فری هرا این ابزار را خرید و آ. ن. را به خانه آورد. او مجذوب نور آبی‌ای شده بود که شب هنگام از پودر درون این جسم تابیده می‌شد. او ابزار را در اتاق نشیمن خانه گذاشت و خانواده و فامیل را به تماشای این گوهر زیبا دعوت کرد!

مهمانان هم این ماده را لمس کردند و آن را مثل کرم ضدآفتاب به پوست خود مالیدند، حتی بخشی از این کلرید سزیوم را با خود به خانه‌هایشان بردند، اما طی یک ماه، همسر فری هرا، برادرزاده شش ساله‌اش و دو نفر از کارمندانش از سندرم حاد تشعشعی مردند و سرجمع ۴۹ نفربه تشعشعات رادیواکتیو آلوده شدند. دوز تشعشعی که این افراد طی چند روز دریافت کرده بودند، بین ۴٫۵ تا ۶ سیور بود. هر سیور معادل مقدار تشعشعی است که به هر کیلوگرم از جرم فرد دریافت کننده، می‌تواند یک ژول انرژی منتقل کند. این درحالی است که در حالت طبیعی، ما سالانه ۲٫۴ هزارم سیور تشعشع طبیعی را از موادی مانند رادون دریافت می‌کنیم که البته آسیب رسان نیست؛ حال حساب کنید شدت تشعشعی که این افراد بخت برگشته طی چند روز دریافت کرده‌اند، به چه اندازه خطرناک است.

محاسبات دانشمندان نشان می‌دهد آستانه مرگ با تشعشع حدود ۲ سیور است و در تشعشع ۶ سیوری، مرگ حتمی خواهد بود! اما خود فری هرا که تحت تشعشع ۷ سیوری قرار گرفته بود، زنده ماند و بعدها، در سال ۱۹۷۴ در اثر مصرف مشروبات الکلی جان سپرد شاید دلیل جان به در بردن فری هرا از تشعشع، این بود که او بیشتر از همسرش در خارج از خانه حضور داشت و این، به سلول‌های بدنش فرصت می‌داد تا بخشی از صدمات ناشی از تشعشع را بهبود بخشند.


۱. چند دقیقه می‌توان نفس را در سینه حبس کرد؟

خیلی‌ها نمی‌توانند بیشتر از یک دقیقه نفس نکشند، اما استفان میفسود در خرداد سال گذشته توانست ۱۱ دقیقه و ۳۵ ثانیه نفسش را در سینه حبس کند و رکورد جهانی نفس در سینه حبس کردن را به دست آورد. البته او این کار را در زیر سطح آب انجام داد.

وقتی نفس نکشیم، واکنش‌هایی غیر ارادی در بدن آغاز می‌شود که تنفس دوباره آغاز شود و اکسیژن به بدن برسد. اما وقتی سر را به زیر آب می‌بریم، مثل دیگر پستانداران واکنش‌هایی طبیعی در بدن آغاز می‌شود؛ رگ‌های سطحی خون منقبض می‌شوند و جریان خون در نقاط انتهایی بدن، کاهش می‌یابد و در مقابل، خون بیشتری به قلب و مغز می‌رسد. ضربان قلب ضعیف‌تر می‌شود و با کندتر شدن گردش خون، اکسیژن کمتری هم در دیگر اندام‌های بدن مصرف می‌شود.

رکوردداران حرفه‌ای قبل از حبس کردن نفس، تنفس‌های عمیق و سریعی را انجام می‌دهند تا سطح اکسیژن خون را افزایش و سطح دی اکسیدکربن را کاهش دهند. مغز ما، زمان واکنش نفس نفس زدن را با سطح دی اکسیدکربن موجود در خون تنظیم می‌کند؛ بنابراین با تنفس عمیق و سریع، سطح دی اکسیدکربن خون آنقدر پایین می‌آید که زمان قابل توجهی را در اختیار افراد قرار دهد. با تمرین‌های فراوان، شش‌های فرد هم بزرگ‌تر می‌شود و دانشمندان معتقدند می‌توان به زمان نفس نکشیدن ۱۵ دقیقه نیز دست پیدا کرد.


منبع: سایت برترینها