جوان و جواني در آيينۀ احاديث (8)

حديث 29
اهميت احترام مادر

حضرت رسول اکرم (صلي الله عليه و آله) به عيادت جوان بيماري رفت. حال جوان را منقلب ديد و دانست که آخر عمر را مي گذراند. به او فرمودند: بگو « لا اله الا الله» آن جوان ياراي تکلم نداشت و نگفت. حضرت دوباره و سه باره به او امر کرد که «لا اله الا الله » بگويد ولي نتوانست.
رسول خدا به زني که در آنجا حضور داشت فرمودند: اين جوان مادر دارد؟ گفت: بلي يا رسول الله، من مادر وي هستم. فرمودند: مگر تو نسبت به فرزندت خشمناکي؟ گفت: بلي اکنون شش سال است که با فرزندم حرف نزده ام، فرمودند: من از تو مي خواهم که از وي راضي شوي، عرض کرد: خدا از او راضي شود. پس از اظهار رضايت، زبان آن جوان باز شد و گفت: «لا اله الا الله».
(بحارالانوار، ج 81، ص 232)

نتايج:

1- اعمال انسان در هنگام مرگ در برابرش مجسم مي شود.
2- ممکن است انسان در جواني بميرد.
3- پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله به عيادت بيماران مي رفتند.
4- حضور پيامبر صلي الله عليه و آله در سرنوشت جوان تأثيرگذار بوده.
5- جوانان بايد رعايت احترام والدين را داشته باشند وگرنه حتي به عقائد آنان ضربه مي خورد.
6- بسياري از گرفتاري هاي زندگي به خاطر عدم احترام به والدين است.

حديث 30
جوان فقير

جوان فقيري روزي نزد پيامبر (صلي الله عليه و آله) آمد تا چيزي بخواهد. چون وارد مسجد شد سلام کرد و نشست. حضرت فرمودند: هر کس از ما چيزي بخواهد به او مي دهيم و اگر نخواهد خداوند او را غني مي سازد. جوان شنيد و چيزي نخواست و به منزل خود رفت . روز بعد باز هم به مجلس پيامبر رفت و همان کلام را از پيامبر شنيد و برگشت.
روز سوم چون وارد مجلس شد، حضرت باز همان جمله را فرمودند: جوان فقير بيرون آمد و تبري قرض کرد و هيزم از صحرا آورد و فروخت. چند روزي اين کار را کرد تا سرمايه اي به دست آورد. روزي حضرت او را ديدند، فرمودند: ديدي خدا تو را بي نياز کرد! اگر از من سؤال مي کردي من چيزي به تو مي دادم ولي غني نمي شدي اما حالا کسب کردي و خداوند تو را بي نياز کرد.
(بحارالانوار، ج 22، ص 128)

نتايج:

1- دعوت پيامبر به کار و تلاش بوده است.
2- مبلغين بايد در محيطهاي مذهبي به نيازهاي جوانان توجه کنند.
3- يکي از نيازهاي مهم جوانان دعوت آنان به کار و اشتغال است.
4- از مهمترين عوامل تربيت تکرار و تأکيد و پيگيري است.
5- کار يکي از راههاي بي نيازي است.
6- جوانان بايد به کار کردن اهميت دهند اگر چه کارهاي پائين.
7- بايد به امر اشتغال جوانان اهميت داد.

حديث 31
چگونگي انتخاب فرمانده جوان

رسول خدا (صلي الله عليه و آله) مي خواست گروهي را به جهاد بفرستد، خواست از بين آنان شخصي را امير لشکر قرار دهد، از يکايک آنان پرسيد: که از قرآن چقدر مي دانيد.
هر کدام مقداري را گفتند: تا نوبت به جواني که از همه کم سن و سال تر بود رسيد، گفت: اي رسول خدا من سوره بقره را مي دانم. حضرت فرمودند: تو را امير لشکر قرار دادم.
گفتند: يا رسول الله (صلي الله عليه و آله)، اين جوان را بر ما، پيرمردها، امير مي کني؟ حضرت فرمودند: (معه سورة البقره)، او سوره بقره را مي داند و شما نمي دانيد.
و جاي بسي تعجب است، که اگر جواني سوره اي از قرآن را بداند و پيران آن را ندانند استحقاق فرماندهي بر آنان را پيدا مي کند! اما اگر جوانمردي چون علي (عليه السلام) همه علم قرآن و تورات و انجيل و زبور را داشته باشد و به فرموده رسول خدا (صلي الله عليه و آله) «انا مدينة العلم و علي بابها» چنين شخصي را به جرم اين که جوان است، از حق مسلم و خدادادي اش محروم کنند و زير بار امامتش نروند!.

نتايج:

1- يکي از ملاکهاي برتري انسانها در جامعه مدني رسول الله انس با قرآن است.
2- انس با قرآن فرد راشايسته مي سازد.
3- پيامبر بزرگوار رعايت شايسته سالاري واقعي را مي نمودند.
4- بايد به جوانان شايسته ميدان داد.
5- جوانان شايسته مي توانند مديريت هاي کلان را اداره کنند.

حديث 32

در علم تربيت يکي از ويژگيهاي دوره نوجواني را ويژگي «خلأ فکري و علمي» و آماديگ کامل براي پذيرش همه جانبه معرفي نموده اند در اين دوره عطش علمي و قدرت بالاي پذيرش مطالب با توجه به حس کنجکاوي و پرسشگري جوان اين حالات را تشديد مي نمايد به شکلي که از هر سمت و سوئي و از هر کس و ناکسي هر مطلبي رسوخ در ذهن و روح جوان مي کند و گاهي نهادينه و تثبيت شده و از رسوبات فکري و شخصيتي او مي گردد به همين دليل از سوئي اين درجه از حساسيت را بايد براي جوان تبيين نمود و به او آگاهي هاي لازم را براي پذيرش اطلاعات مفيد داد و از سوئي مربيان، والدين و همه دستگاههاي فرهنگي بايد با توجه به آمادگي در نسل جوان و نوجوان با تهيه خوراک لازم علمي و اخلاقي در جهت ارتقاء اين نسل بکوشند و محيط براي تربيت سالم آنان فراهم سازند.
زيباترين تمثيل براي به تصوير کشيدن اين حالت در جوانان در کلام حضرت علي عليه السلام تجلي نموده که زمينه وجودي جوان را همچون زمين بکر و آمادگي معرفي مي کنند که هر نوع بذري را در خود مي پذيرد و رشد مي دهد.
قال علي (عليه السلام):
انما قلب الحدث کالأرض الخالية ما القي فيها من شيء الا قلبته.
(بح، ج 77، ص 201 کشف»

نکات:

1- جوانان همچون مزارعي هستند که بايد با بذر سالم سرزمين وجودشان را سبز نمود.
2- هر کس زودتر بذر بپاشد و کاشت نمايد همان برداشت خواهد کرد. (ما القي)
3- جوانان از آمادگي و نشاط بالائي براي پذيرش مطالب برخوردارند.
4- در جواني جوان بيشتر به فکر تغذيه فکر و روان است و کمتر به نوع و سلامت دقت مي کند (قبلته).
5- بايد مراحل کاشت، داشت و برداشت را در تربيت و آموزش جوانان مورد ملاحظه قرار داد.
منبع: مجله جوان و جواني در آيينه ي احاديث ائمه ي معصومين عليهم السلام
/خ