در یاداشت قبلی با استناد به برخی از آیات قرآن کریم بعضی از شاخص ها و خصوصیات بسیجی نمونه را مورد بحث و بررسی قرار دادیم، در این نوشتار نیز سعی داریم به مناسبت هفته بسیج خصوصیات و شاخص های طلایی یک بسیجی موفق را مطرح کرده و در ادامه ی مباحث قبلی برخی از آسیب های مخرب و ویرانگر فرهنگ بسیجی را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم.


پنج سکانس از سبک زندگی بسیجی موفق

1-اصلاح خود پیش از اصلاح دیگران
یک بسیجی نمونه هر چند در مسیر فعالیت های فرهنگی و جهادی به دنبال اصلاح مفاسد مختلف اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، ... در جامعه است، ولی این مهم در صورتی برای جامعه بسیجی و نخبه کشور فراهم می شود که پیش از اصلاح دیگران در جهت اصلاح خود قدم برداشته باشند، برای نمونه وقتی سخن از وظیفه تربیت اخلاقی متربی می شود، و یا اینکه وقتی سخن از جهاد اقتصادی و حرکت در مسیر سازندگی و پیشرفت در جامعه می شود،... یک بسیجی نمونه در این خصوص می بایست پیش از هر چیز خود عامل و مؤمن به گفته خود باشد. مقام معظم رهبری در خصوص این ویژگی جامعه بسیجی می فرماید: «از خود شروع کردن هم که دستور اسلام به ماهاست؛ همه ما در همه سطوح باید اول از خودمان شروع کنیم، از خودمان باید شروع کنیم این را باید در بسیج جابی ندازیم.»[1] پیشگام بودن در اصلاح خود موضوع بسیار مهمی است که در آیات [2]و روایات برآن سفارش فراوان شده است، برای نمونه در عبارت زیبایی از کتاب شریف نهج البلاغه آمده است:

«وَ قَالَ ع‏ مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً- [فَعَلَیْهِ أَنْ یَبْدَأَ] فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکُنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ‏ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم‏؛[3] و آن حضرت فرمود: آن که خود را در مرتبه پیشوایى قرار مى ‏دهد باید پیش از مؤدب نمودن مردم به مؤدب نمودن خود اقدام کند، و پیش از آنکه دیگران را به گفتار ادب نماید، باید به کردارش را مؤدب به آداب کند، و آن که خود را بیاموزد و ادب نماید به تعظیم سزاوارتر است از کسى که فقط دیگران را بیاموزد و تأدیب کند.»
یک بسیج نمونه و موفق هرگز به خمودگی، خستگی و افسردگی و بی تحرکی دچار نمی شود؛ چرا که هر یک از این موارد از جمله آسیب های خطرناک فرهنگ بسیجی و روحیه جهادی است.
2-تقویت روحیه جهادی و مبارزه گری
یک بسیجی نمونه به خوبی می داند که کار را باید با رویکردی جهادی انجام داد، از این رو برای رسیدن به این هدف مهم باید لوازم کار و فعالیت جهادی را در وجود خود تقویت نماید، از جمله این لوازم عبارتند از: ایمان و امید راسخ به نصرت الهی، ایثار و از خود گذشتگی، ولایت مداری، خستگی ناپذیر و پر تلاش، خالص کردن تلاش خود برای خدای متعال، شجاع و نترس بودن، تلاش علمی، تربیت اخلاقی، نرمش و مدارا، این شاخص ها از جمله خصوصیات مهمی است که اگر در روند فعالیت هر انسانی قرار بگیرند او را در مسیر رسیدن به رضایت الهی موفق و پیروز می نماید: «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ؛[4] و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‏هاى خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است‏.» البته باید به این مطلب توجه داشته باشیم که در نظام فکری مقام معظم رهبری هر تلاش و کوششی جهاد نیست، در واقع ایشان برای تبیین معنای جهاد، یک شخص جهادگر را به مثابه یک مبارز تلقی می کند، و این چنین بیان می دارد که جهاد یعنی مبارزه[5]مبارزی که برای رسیدن به اهداف والای الهی خود در عرصه های مختلف اخلاقی، علم آموزی و فن آوری، عرصه سیاست و بین الملل،[6] البته در تمام این موارد به طور هدفمند، مستمر، هوشمندانه و  عقلانی و دشمن شکن وارد می شود.[7]

3-تقویت نشاط آفرینی و فعالیت زایی
یک بسیج نمونه و موفق هرگز به خمودگی، خستگی و افسردگی و بی تحرکی دچار نمی شود؛ چرا که هر یک از این موارد از جمله آسیب های خطرناک فرهنگ بسیجی و روحیه جهادی است. مقام معظم رهبری در خصوص لزوم و ضرورت این ویژگی در بدنه بسیج این چنین بیان می دارد: روحیه بسیجی یک روحیه است که اگر در هر نقطه ای و در هر قشری به وجود بیاید، در آنجا فعالیت، نشاط و حرکت را مضاعف و چند برابر می کند این معنای بسیج است.[8] «تَعْرِفُ فی‏ وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعیمِ؛[9]در چهره‏ هایشان طراوت و نشاط نعمت را مى ‏بینى و مى‏ شناسى!»
 
4-دشمن شناسی و بصیرت
 از جمله مهمترین شاخص ها و ابزار موفقیت در مسیر فرهنگ جهادی و روحیه بسیجی، برخورداری از عنصر بصیرت و دشمن شناسی است، اگر یک بسیجی از بصیرت کافی برخوردار نباشد، علاوه بر اینکه راه دست یابی به موفقیت را نخواهد شناخت، دوست را به عنوان دشمنی تلقی کرده و با او نه از در دوستی بلکه با شیوه دشمنی برخورد خواهد نمود، علاوه بر این افراد فاقد بصیرت و آگاهی، فاقد هر گونه هوش مدیریت استراتژیک و راهبردی هستند از این رو در انتخاب های مهم زندگی مسیرهای غلط را انتخاب می کنند، باری به هر جهت خدای متعال در قرآن کریم شخصیت های ممتاز قرآنی را با خصوصیت بصیرت و آگاهی معرفی می فرماید: « قُلْ هذِهِ سَبیلی‏ أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‏ بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی‏ وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ؛[10] بگو: این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوى خدا دعوت مى ‏کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!»  مقام معظم رهبری در تبیین و ضرورت عنصر بصیرت در یکی از بیانات خود این چنین می فرماید: «یکی از مسائل مهم، مسئله بصیرت است، من به شما عرض می کنم بصیرت در این دوران و در همه دوران ها به  معنای این است که شما خطر درگیری با دشمن را تشخیص دهید؛ کجا باید با دشمن درگیر شوید، بعضی ها نقطه درگیری را اشتباه می کنند، خمپاره و توپخانه را آتش می کنند به سمتی که آنجا دشمن نیست، آنجا دوست است، بعضی افراد رقیب انتخاباتی خود را شیطان اکبر به حساب می آورند این در حالی است که شیطان کبیر آمریکا و صهیونیسم است.»[11]

5-تدین نه تحجر، اهل جذب نه تسامح
در عصری که امپراتوری های اشاعه فحشا و سکس در جهان به دنبال سکولار کردن جوامع اسلامی بوده و سعی دارند با جذاب سازی سناریوی های شیطانی خود مردم را از دین داری دور نمایند، یک بسیجی نمونه باید به خوبی احساس مسئولیت و وظیفه کرده و در برخورد با مردم با حفظ اخلاص و اخلاق شخصیت  بسیجی موفق و انقلابی را به مردم نشان دهد شخصیتی که از هر گونه تحجر و خشک مغزی به دور بوده و با رویکرد اخلاق مدارانه خود به دنبال جذب حداکثری جوانان به محافل مذهبی و دینی است، تا اینکه از افتادن در دام حربه های شیطانی در امان باشند. مقام معظم رهبری در خصوص این شاخص موفقیت می فرماید: «بسیج عمیقاً متدین و متعبد است، امّا متحجر نیست، خرافی نیست. بسیج با بصیرت است، امّا از خود راضی نیست، بسیج  اهل جذب حداکثری است، گفته ایم جذب حداکثری امّا اهل تسامح در اصول نیست.»[12]

پی نوشت ها:
[1]. بیانات رهبری در دیدار جمعی از بسیجیان و فعالان طرح شجره طیبه صالحین، 1390/9/1
[2]. سوره مائده، آیه 105. « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمیعاً فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ؛ اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! مراقب خود باشید! اگر شما هدایت یافته ‏اید، گمراهى کسانى که گمراه شده ‏اند، به شما زیانى نمى‏ رساند. بازگشت همه شما به سوى خداست؛ و شما را از آنچه عمل مى‏ کردید، آگاه مى ‏سازد»
[3]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص480.
[4]. سوره عنکبوت، آیه 69.
[5]. بیانات رهبری در شروع درس خارج، 1373/6/20
[6]. بیانات رهبری در دیدار هیئت علمی و کارشناسان جهاد دانشگاهی، 1383/04/01.
[7].بیانات رهبری در بازدید از پژوهشگاه رویان، 1386/04/25.
[8]. بیانات  رهبری در دیدار بسیجیان به مناسبت فته بسیج، 1384/09/07.
[9]. سوره مطففین، آیه 24.
[10]. سوره یوسف، آیه 108.
[11]. بیانات رهبری در دیدار بسیجیان خراسان شمالی، 391/07/24.
[12]. بیانات رهبری در دیدار اقشار نمونه ی بسیج سراسر کشور، 1390/09/06.