ذخیره اطلاعات یکی از مهمترین عملکردهای هر سیستم کامپیوتری به حساب می‌آید. ابزاری که جهت ذخیره اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند از فناوری‌های مختلف جهت انجام این کار استفاده می‌کنند، بطوریکه به آنها امکان داده اطلاعات را برای مدت زمانی معین و به روشی مشخص که دسترسی و قابلیت استفاده را تعیین می‌کند، ذخیره سازند.

ابزاری که جهت ذخیره اطلاعات در کامپیوتر بکار می‌روند، اطلاعات را در فرم‌های دیجیتال ذخیره می‌سازند. آنها بر اساس ویژگی‌های منحصر بفرد خود به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. سه نوع ابزار اصلی جهت ذخیره سازی اطلاعات، حافظه اولیه، حافظه ثانوی و حافظه نوع سوم را شامل می‌شود.
 

حافظه اولیه

حافظه اولیه در اصل بخش حافظه‌ای کامپیوتر است که شامل حافظه با دسترسی تصادفی (RAM) و حافظه فقط خواندنی (ROM) می‌شود.
 
حافظه با دسترسی تصادفی یا رم (RAM)
حافظه با دسترسی تصادفی به مانند یک دفترچه یادداشت یا چرکنویس است که توسط پردازنده کامپیوتر جهت ذخیره موقت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. حافظه با دسترسی تصادفی یک حافظه فرار یا کوتاه مدت است که به محض خاموش شدن کامپیوتر، اطلاعات موجود بر روی خود را از دست می‌دهد. با این حال، میزان دسترسی به آن، که زمان لازم برای دسترسی به اطلاعات ذخیره شده است، بیشتر از نوع حافظه فقط خواندنی یا رام است. همچنین حافظه‌های رم کمی گران‌تر از حافظه‌های فقط خواندنی هستند.
 
حافظه فقط خواندنی یا رام (ROM)
حافظه فقط خواندنی نوعی ابزار ذخیره سازی است که جهت ذخیره دائمی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. داده‌ها در این نوع حافظه، یا در زمان ساخت ذخیره می‌شوند با بعداً توسط کاربر اضافه می‌شوند. اطلاعات وارد شده به یک حافظه ROM را نمی‌توان به محض نوشته شدن تغییر داد و به عبارتی غیر فرار هستند. میزان دسترسی به این نوع حافظه اولیه کمتر از حافظه رم است. در آخر آنکه حافظه‌های رام به اندازه حافظه‌های رم گران نیستند.
 

حافظه ثانوی

هارد دیسک‌ها یا دیسک‌های سخت، نوارهای مغناطیسی (که اکنون از رده خارج شده‌اند) و سایر وسایل ذخیره سازی در دسته انواع حافظه ثانوی قرار دارند. آنها برای پردازنده، وسیله خارجی به حساب آمده و جهت افزایش ظرفیت ذخیره سازی کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

حافظه ثانوی غیر فرار بوده و می‌تواند اطلاعات را حتی پس از خاموش شدن کامپیوتر حفظ کند. در ادامه ادواتی که در این دسته قرار می‌گیرند را معرفی می‌کنیم.
 
هارد درایو
هارد درایوها یا درایوهای سخت از جمله ابزار ذخیره سازی ثانوی مهم به حساب آمده که در کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. مجدداً یادآور می‌شویم که انواع مختلف هارد درایو وجود دارد.

درایوهای هارد دیسک غیر فرار بوده و اطلاعات به صورت دیجیتالی بر روی دیسکها یا پلاترهایی که دارای یک سطح مغناطیسی هستند، ذخیره می‌شوند. درایوهای هارد دیسک پیش از این به عنوان وسایل ذخیره انبوه قابل انتقال بکار برده می‌شدند. با این حال، امروزه به عنوان یک دستگاه بسته شده درون سی‌پی‌یو (CPU) ارائه می‌شوند. درایوهای هارد دیسک قابل حمل همچنین به منظور افزایش ظرفیت ذخیره سازی کامپیوتر موجود می‌باشند.

حافظه ثانوی همچنین دستگاه‌های ذخیره ساز آفلاین را شامل می‌شود، این دستگاه‌ها آن دسته دستگاه‌هایی هستند که در آنها اطلاعات ذخیره شده و سپس می‌توانند از کامپیوتر جدا شوند. سی‌دی و دی‌وی‌دی نمونه‌هایی از این دستگاه‌ها به شمار می‌روند. هدف اصلی ذخیره اطلاعات به صورت آفلاین افزایش امنیت اطلاعات به علاوه استفاده از فضای کمتر در خود کامپیوتر و نیز جهت ایجاد یک نسخه پشتیبان یا بک‌آپ از اطلاعات است.
 
دیسک یا لوح‌های فشرده (CD)
سی‌دی‌ها در ابتدا تنها جهت ضبط فایلهای صوتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما امروزه با پیشرفت فناوری و گسترش فرمتهای رمزگذاری و رمزگشایی مختلف، از آنها جهت ذخیره انواع اطلاعات از جمله صوت، تصویر (ویدئو) و همچنین سایر اشکال اطلاعات استفاده می‌کنند. لوح‌های فشرده به منظور ذخیره اطلاعات برای مدت زمان طولانی با استفاده از رمزگذاری نوری بکار برده می‌شوند. آنها از جمله دستگاه‌های حافظه غیر فرار به شمار می‌روند.
دیسکهای CD-R دارای قابلیت یکبار نوشتن هستند، در حالی که CD-W قابلیت نوشتن مجدد داشته و اطلاعات می‌توانند به هر تعدادی حذف و مجدداً ضبط شوندلوح‌های فشرده دارای دو نوع سی دی با قابلیت ضبط (CD-Recordable) با حروف اختصاری CD-R و سی دی با قابلیت نوشتن مجدد (CD-Rewritable) با حروف اختصاری CD-W هستند. دیسکهای CD-R دارای قابلیت یکبار نوشتن هستند، در حالی که CD-W قابلیت نوشتن مجدد داشته و اطلاعات می‌توانند به هر تعدادی حذف و مجدداً ضبط شوند.
 
لوح‌های دیجیتالی چند منظوره (DVD)
دی‌وی‌دی‌ها اطلاعات را به روش سی‌دی‌ها ذخیره می‌سازند. با این حال، دی‌وی‌دی دارای ظرفیت ذخیره سازی بیشتری نسبت به سی‌دی است. یک دی‌وی‌دی به طور معمول دارای ظرفیت ذخیره سازی 6 برابر بیشتر از یک سی‌دی است. بطوریکه ظرفیت ذخیره سازی یک لایهم دیسک دی وی دی 7ر4 گیگابات است.
 
دیسک‌های بلو ـ رِی (Blu-ray)
دیسک‌های بلو ـ ری اغلب توسط سازندگان بازی‌های ویدئویی جهت توزیع بازی‌ها و همچنین برای ذخیره سازی تصاویر ویدئویی با کیفیت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. ابعاد فیزیکی دیسک‌های بلو ـ ری شبیه به سی‌دی و دی‌وی‌دی است با این حال، ظرفیت ذخیره سازی آنها در مقایسه با سی‌دی و دی‌وی‌دی بسیار بیشتر است.
 
فلش مموری
فلش مموری یا حافظه فلش (لحظه‌ای) پیشرفت دیگری در بخش حافظه فقط خواندنی است، با این تفاوت که اطلاعات موجود در فلش مموری می‌توانند در عرض چند ثانیه به صورت الکتریکی پاک شوند. همچنین اطلاعات می‌توانند چندین بار و مطابق با نیاز کاربر اضافه و حذف شوند.
 

حافظه نوع سوم

حافظه نوع سوم، سومین نوع وسیله ذخیره اطلاعات به شمار می‌رود. این نوع حافظه، دستگاه‌هایی را شامل می‌شود که به صورت ذخیره انبوه قابل انتقال یا جابجایی به کامپیوتر متصل می‌شوند. این دستگاه‌ها اغلب جهت ذخیره آندسته از فایلهایی بکار می‌روند که به ندرت توسط کاربر قابل دسترسی هستند.
 
درایوهای فلش یواس‌بی (USB)
درایوهای فلش یواس‌بی از طریق درگاه یو‌اس‌بی به کامپیوتر متصل می‌شوند و برای ذخیره و دسترسی به اطلاعات از رابط یا واسطه گذرگاه سری جهانی با حروف اختصاری USB استفاده می‌کنند. آنها قابلیت نوشتن مجدد را داشته و دارای حافظه داخلی از نوع فلش درون خود می‌باشند.
جدیدترین و معروف‌ترین روش مورد استفاده حافظه ابری یا فضای ابری (cloud storage) استعلاوه بر انواع روش‌های ذخیره اطلاعات که در بالا ذکر شد، جدیدترین و معروف‌ترین روش مورد استفاده حافظه ابری یا فضای ابری (cloud storage) است. این نوع حافظه، نوعی فضای ذخیره سازی اطلاعات در سطح سازمانی است و توسط سازمانهای تجاری جهت ذخیره اطلاعات با ارزش کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 
منبع: techspirited