«خورشید از کجا می آید؟ کجا می رود؟»، «پرنده ها چه جوری آواز می خوانند؟ چه طوری لانه می سازند؟»، «آدمها چرا می میرند؟»، «چرا نوزاد گریه می کند؟» کودکان هر روز از شما ده ها پرسش می کنند. گرچه این پرسش ها گاهی حوصله تان را سر می برند، بیشتر پدر و مادرها میدانند که باید به آنها به شیوه‌های قابل فهم و زبانی ساده توضیح بدهند، چرا که پاسخهای شما نه تنها به کنجکاوی آنها نسبت به بسیاری از پدیده های جهان پاسخ می دهند، بلکه باعث می شوند خوب گوش کردن و چگونگی آموختن یک مطلب علمی را به مرور زمان بیاموزند.
 
این آموزش در سالهای بعد سبب می شوند آنها به یادگرفتن علاقه مند شوند و در نتیجه در مدرسه هم به درس خواندن علاقه نشان دهند و با توجه به این که در کودکی راههای یاد گرفتن و درک یک مطلب را به شکل غیرمستقیم آموخته اند می توانند از همان سالهای اول در تحصیل موفق شوند. بنابراین اگر پدر و مادری از راههای مشتاق کردن کودک به دانستن، آگاه باشند، موفقیت او را در دوران تحصیل، تا حدود زیادی تضمین کرده اند. برای علاقه مند کردن کودک به یادگیری و تحریک بیشتر کنجکاوی او روش های زیادی وجود دارد که از آن جمله می توان به ۳ نکته طلایی اشاره کرد:
 
اول: اگر او با مشاهده پدیده ای جدید، پرسشی نمی کند، شما سوال هایی را مطرح کنید و نظر او را بخواهید و سپس از او بپرسید آیا پرسشی برایش پیش نیامده است؟ دوم: در پاسخ به پرسش های کودک صبور و با حوصله باشید. اطلاعات غلط ندهید، بلکه اگر پاسخ پرسشی را نمی دانید با شجاعت این موضوع را ابراز کنید و بگویید پس از مطالعه درباره آن، به پرسشش پاسخ خواهید داد. وقتی در پاسخ به این پرسش که خورشید از کجا بیرون می آید، می گویید «از پشت یک کوه بلند»، وقتی در پاسخ به این پرسش که خورشید وقت غروب کجا می رود می گویید «روی سرش پتو می اندازد و تاریک می شود»، وقتی در پاسخ به این پرسش که آدم ها چرا می میرند، می گویید «می روند زیرزمین زندگی کنند، وقتی در پاسخ به خیلی از پرسش های دیگر سرش داد می کشید و با خشم می گویید چقدر سوال می کنی بچه! برو پی بازی!» چه طور می توانید انتظار داشته باشید او مهم ترین اصل یادگیری یعنی پرسیدن با جرات و جسارت را بیاموزد؟! و از طرفی آیا واقعا گمان می کنید با توجه به اطلاعات غلطی که به او داده اید در آینده به دانش شما اعتماد می کند و مهم تر از آن، آیا این اطلاعات نادرست در سالهای بعد راه درک حقایق علمی را که پاسخ پرسش های کودکی اش بوده اند بر او نمی بندد؟
 
سوم: برایش الگوی مناسبی باشید، نباید انتظار داشته باشید کودکی که هرگز پدر و مادرش را در حال گوش کردن به یک خبر علمی از رادیو یا تماشای برنامه ای آموزشی از تلویزیون یا خواندن کتاب و روزنامه ندیده است، علاقه مند به بیشتر دانستن باشد و اگر هم در سال های اولیه کودکی کنجکاوی یا میلی برای آموختن داشته باشد با گذشت زمان این احساس در او سرکوب می شود.
 
نظارت والدین بر فعالیتهای اینترنتی کودکان: این روزها گشت زدن در فضای مجازی اینترنت یکی از مهم ترین تفریحات کودکان محسوب می شود و متاسفانه این در حالی است که اکثر والدین کوچکترین نظارتی بر فعالیت آنها در این محیطهای غیرواقعی ندارند...در همه کشورهای پیشرفته سالیان سال است که والدین به کمک نرم افزارهای ویژه فعالیت فرزندان خود را در اینترنت کنترل می کنند و حتی با استفاده از رمز عبور، اجازه ورود آنها را به بسیاری از سایت ها نمی دهند اما در کشور ما نظارت چندانی بر این موضوع وجود ندارد زیرا بسیاری از والدین ایرانی از نظر اطلاعات در سطح پایین تری نسبت به فرزندانشان قرار دارند و همین موضوع موجب می شود که آنها نتوانند نظارتی داشته باشند.
 
عده ای از خانواده ها نیز نداشتن وقت کافی را بهانه می کنند و بدون آگاه کردن کودک درباره محیط مجازی به او اجازه می دهند تا ساعات زیادی را در اینترنت بگذراند. در این بین سایت های غیراخلاقی و چت روم ها بیشترین آسیب را به کودکان و نوجوانان می رسانند و اگر خانواده ها درباره خطرات احتمالی این محیطها با فرزندان شان صحبت نکنند، باید در آینده ای نزدیک در انتظار به بار آمدن فجایعی بزرگ باشند زیرا عملا تربیت کودک از دستشان خارج می شود و نمی توانند هیچ کنترلی بر اعمال و رفتار او داشته باشند.
 
رای قدم اول، کودکان ما باید آموزش ببینند که چگونه از اینترنت استفاده کنند. در ابتدا باید سایت هایی را در صفحه خانگی تعریف کنیم که از محتوای مطالب آن کاملا آگاه باشیم. یکی از مهم ترین نکاتی که والدین باید به آن توجه ویژه داشته باشند این است که ساعات ورود کودکان به اینترنت را کنترل کنند و اجازه ندهند کودکشان بیشتر از یک ساعت در روز در محیط مجازی باشد و حتما در طول این مدت مطمئن شوند که فرزندشان به سراغ چه سایت هایی می رود و این مستلزم این است که پدرها و مادرها سطح اطلاعات خود را بالا ببرند.
 
حتى والدین باید زمانهایی را در کنار کودک شان در محیط مجازی بگذرانند و جنبه های مثبت استفاده از اینترنت را به صورت غیر مستقیم به آنها آموزش دهند. خطرناک ترین محیط مجازی در کشور ما چت روم ها هستند که والدین باید در این زمینه هوشمندانه عمل کنند و به کودک اطمینان دهند که اکثر افرادی که در گفتگوهای چت روم ها شرکت می کنند با اسم و سن و موقعیت واقعی خود وارد این محیط نشده اند و ورود آنها به این چترومها تنها به این دلیل است که سلامت (چه سلامت روانی و چه سلامت جسمی) افراد ناآگاه و زودباور را به خطر بیندازند.
 
والدین باید بدانند این روزها نرم افزارهای مختلفی در بازار وجود دارد که والدین بدون اینکه کودک متوجه شود، می توانند فعالیت کودکشان را در محیط مجازی کاملا کنترل کنند و تمام اعمال کودک را در این محیط ثبت و بررسی نمایند و در صورتی که متوجه موضوع مشکوکی شدند حتما با یک روانپزشک کودک مشورت کنند.
 
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396