به راستی که 16 آذر هر سال بهترین و مناسب ترین روز برای نام گذاری روز دانشجوست، روزی که به مناسبت بزرگداشت حرکت انقلابی دانشجویان دانشگاه تهران در سال  1332 نام گذاری شده است. حرکت انقلابی  و هوشمندانه ای که منجر به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه تهران شد، جرم و گناه این شهدا و مجروحین چیزی جز مقابله با استعمار خارجی و استبداد داخلی نبود. در 16 آذر سال 32 جمعی از دانشجویان دانشگاه تهران معترض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، بودند (حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد همان سال).
 

شاخص ها و بایسته های دانشجوی انقلابی و متعهد

روز دانشجو بهترین بهانه برای واکاوی و بررسی شاخص ها و بایسته های دانشجوی متعهد و انقلابی است. از آنجا که در زمان کنونی درصد قابل توجهی از قشر جامعه در حال تحصیل بوده و به نوعی در کسوت دانشجویی مشغول به علم آموزی هستند، سزاوار است با بررسی شاخص های دانشجوی انقلابی به نوعی جویای نقش و مسئولیت این قشر فرهیخته جامعه در گفتمان انقلاب اسلامی باشیم. به همین منظور در این یاداشت به ویژگی ها و بایسته های ایجابی دانشجوی انقلابی خواهیم پرداخت.


ویژگی ها و بایسته های ایجابی دانشجوی انقلابی

1-ولایت مدار و دین شناس، معنویت گرا
از جمله شاخص های قرآنی دانشجوی انقلابی، ولایت مدار، دین شناسی و معنویت گرایی است، یک دانشجوی متعهد رسالت دانشجویی خود را بر مبنای دین شناسی و ولایت مداری سامان می دهد، آنها هیچگاه نگاه لیبرال گرایی[1] به رسالت دانشجویی ندارند، هدف کسب علم و دانش تنها به منظور آباد کردن حیات مادی و دنیوی نباید باشد،[2] چرا که در مکتب اسلام، دنیا ابزار و وسیله ای برای دست یابی به حیات جاودان اخروی است،[3] از این رو یک دانشجوی ولایت مدار و دین شناس . معنویت گرا، با ایمان و باور به عبودیت حقّ تعالی به گونه ای تلاش علمی و پژوهشی درجهت دست یابی به تعالی انسانیت برای خدای خالص می کند که گویی در حال بندگی حق تعالی است؛ کما اینکه اگر درس و پژوهش برای کسب رضای حقّ باشد، نیز چیزی جز عبادت محسوب نمی شود. باری به هر جهت التزام و تعهد به مبانی اسلامی و انقلابی و گوش به فرمان ولّی امر مسلمین بودن، از جمله شاخص های موفقیت دانشجوی انقلابی به شمار می آید، نه یک قدم پیش و نه یک قدم پس.یک دانشجوی انقلابی و متعهد نباید رویکردی سکولار در مسیر علمی داشته باشد، به عبارتی نباید خود را فارق از اجتماع، سیاست و درد جامعه ببیند، دانشجویی که فاقد بصیرت و آگاهی است به راحتی مغلوب اغواء گری های احزاب و جناح های سیاسی و می شود.
 
2-حضور جهادی در دانشگاه
یکی از مهمترین و زیباترین کلید واژه های منظومه فکری مقام معظم رهبری در توصیه به جوانان و دانشجویان حضور جهادی و معنا دار در اجتماع است. مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان علمی لزوم تلاش جهادی را این چنین متذکر می شوند: «جهاد فقط در میدان جنگ نیست، در میدان علم هم مثل بقیه‌ی میادین زندگی، جهاد لازم است. جهاد یعنی تلاش بیوقفه، همراه با خطرپذیری - در حد معقول البته - و پیشرفت و امید به آینده.»[4] در اندیشه سیاسی فرهنگی مقام معظم رهبری کار جهادی یک نوع مبارزه گری است،  به این معنا که جهادگر خود را در مصاف با دشمن واقعی مشاهده می کند و نقش رزمندگی برای خود قائل می شود، با وجود این چنین نگاهی است که تلاش و مجاهدت بی وقفه معنا پیدا می کند. مبارزی که برای رسیدن به اهداف والای الهی خود در عرصه های مختلف اخلاقی، علم آموزی و فن آوری، عرصه سیاست و بین الملل گام برمی دارد،[5] البته در تمام این موارد به طور هدفمند، مستمر، هوشمندانه و  عقلانی و دشمن شکن وارد می شود.[6]

3-توجه به بن مایه های دینی و مذهبی
یک دانشجوی متعهد و انقلابی به مبانی دینی و مذهبی خود در تمام علوم و رشته های آموزشی و پژوهشی نگاه اصلی و درجه یک دارد، به عبارتی سعی می کنند تحصیل علم را در مسیر مبانی معرفتی، شناختی و هستی شناسی بدست آورد، به عبارتی در علوم انسانی تکیه بر علوم و دست آورد های غربی ندارد، البته این مطلب به معنای تحجر گرایی علمی نیست، بلکه سعی می کنند به جای پذیرش بدون چون و چرای دست آورد های تجربی و علمی غربی به تکیه و پژوهش در بن مایه های دینی و وحیانی مسیر احسن را اتخاذ نماید: « الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذینَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ؛[7]همان کسانى که سخنان را مى‏ شنوند و از نیکوترین آنها پیروى مى‏کنند؛ آنان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده، و آنها خردمندانند»
 
4-بصیرت و آگاهی و دشمن شناسی
یک دانشجوی انقلابی و متعهد نباید رویکردی سکولار در مسیر علمی داشته باشد، به عبارتی نباید خود را فارق از اجتماع، سیاست و درد جامعه ببیند، دانشجویی که فاقد بصیرت و آگاهی است به راحتی مغلوب اغواء گری های احزاب و جناح های سیاسی و می شود و برنامه های پیش طراحی شده یک دستی می خود برای پرهیز از این موضوع باید با تقویت بصیرت سعی در تقویت بینش سیاسی خود شود و در موضع گیری های سیاسی و اجتماعی در مسیر و پازل دشمن بازی نکند.

5-مطالبه گر و آرمان گرا
یکی از مطالبات به حق مقام معظم رهبری از جنبش های دانشجویی آرمان‌خواهی تشکل‌های دانشجویی است، ایشان بر این باورند که متمرکز این موضوع بیشتر در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی بوده است. ولی حق این است که آرمان‌های جمهوری اسلامی صرفاً آرمان‌هایی سیاسی یا فرهنگی نیستند. ایشان در کنار آرمان های سیاسی، فرهنگی آرمان هایی دیگری در عرصه های مختلف علوم اجتماعی، اقتصادی، علم و فناوری را نیز لازم و ضروری می دانند ایشان بر این باوردند که تحقق آرمان ‌های سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی به آرمان‌های دیگر حوزه‌ها گره می‌خورد. استکبارستیزی نیازمند استقلال در عرصه‌ی اقتصادی و کشاورزی است و الهام‌بخش‌ماندن در منطقه و جهان به پیشتازی علمی، کارآمدی اقتصادی و ده‌ها آرمان دیگر مرتبط است. به همین ترتیب، تحقق آرمان عدالت نیازمند تعیین آرمان‌هایی در عرصه‌ی سلامت، آموزش و پرورش و امثال آن است تا به شکلی عینی‌تر تحقق آن از سوی جنبش دانشجویی رصد شود. بنابراین اگرچه جریان مطالبه‌گری تخصصی در سال‌های اخیر در تشکل‌های دانشجویی آغاز شده است، لیکن انتظار می‌رود جنبش دانشجویی با سرعت و جدیت بیشتری در همه‌ی عرصه‌های کلیدی کشور، آرمان‌های انقلاب را بشناسد و مطالبه‌ی آن‌ها را در دستور کار خود قرار دهد.»[8]
 
پی نوشت ها:
[1]. ر.ک: لیبرالیسم، راین هارد کونل، ص۱۹-۲۳.عناصر اصلی تفکّر لیبرالیستی عبارت‏اند از: تکیه بر عقل بدون در نظر گرفتن وحی؛ آزادی مبتنی بر فردگرایی (اومانیسم)؛ تساهل و تسامح با رویکرد نسبیّت‌گرایی مدرن.لیبرالیست‏ها درباره آزادی معتقدند که وحدت دین برای تنظیم مصالح جامعه ضروری نیست و قانون باید عهده‏دار آزادی عقیده باشد آزادی‏خواهی لیبرالیست‏ها تا جایی پیش می‏رود که مرزهای دین را درنوردیده، انسان مدرن را برای تکلیف‏گریزی و بی‏قیدی نسبت به آموزه‌های دینی محق می‏پندارد. از این رو، لیبرالیسم، حاکمیت الهی را در جهان نمی‏پذیرد.»
[2]. سوره بقره، آیه 200. « فَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ؛ بعضى از مردم مى‏گویند: «خداوندا! به ما در دنیا، (نیکى) عطا کن!» ولى در آخرت، بهره‏اى ندارند».
[3]. سوره مبارکه غافر، آیه 39.« یا قَوْمِ إِنَّما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا مَتاعٌ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ هِیَ دارُ الْقَرارِ؛ اى قوم من! این زندگى دنیا، تنها متاع زودگذرى است؛ و آخرت سراى همیشگى است!».
[4]. ۱۳۸۷/۰۷/۰۳بیانات در دیدار نخبگان علمی و اساتید دانشگاه‌ها.
[5].بیانات رهبری در دیدار هیئت علمی و کارشناسان جهاد دانشگاهی، 1383/04/01.
[6].بیانات رهبری در بازدید از پژوهشگاه رویان، 1386/04/25.
[7]. سوره زمر، آیه 18.
[8]. یادداشتی از آقای مرتضی فیروزآبادی، کارشناس ارشد سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی درباره‌ی ویژگی‌های ضروری فعالیت‌های دانشجویی در سال جاری.